বনভূতৰ হাহাকাৰ

অভিসাৰ দত্ত

দিব্ৰুগড়ৰ উত্তৰে, ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ কিনাৰত বিস্তৃত হৈ থকা এখন ঘন বনৰ নাম মানুহৰ মুখে মুখে খুব কমেই উচ্চাৰিত হয়—“বনভূতৰ বন”। মানচিত্রত তাৰ কোনো বিশেষ চিহ্ন নাই, কিন্তু স্থানীয়সকলৰ মনত ই এক ভয়ংকৰ অন্ধকাৰ সঁচা। বহু বছৰৰ পৰা কিম্বদন্তি চলি আহিছে যে এই বনতে প্ৰৱেশ কৰা মানুহবোৰ কেতিয়াও উলিয়াই আহে নে নাই, সেয়া কোৱা কঠিন। কেতিয়াবা গাঁওখনৰ মানুহে দূৰত বনৰ গাভুৰি অংশত পৰা বজ্ৰপাতৰ দৰে আলোৰেৰে নাচনিহে দেখা পায়, কেতিয়াবা আবার বাতাহৰ সৈতে ভেসি আহে এক অদ্ভুত গুঞ্জন—যেন শতাধিক লোক একেলগে হাঁহিছে আৰু কান্দিছে। কিন্তু এই সকলোবোৰ কাহিনী বাহিৰৰ মানুহে কেতিয়াও গম্ভীৰভাৱে নলয়, সেয়া মাথোঁ ভয়-ত্ৰাসৰ গাঁওৰ ধৰণৰ কথা বুলি ভাৱে। এতিয়া, এই ভয়ৰ বনৰ সন্নিকটে নতুন দায়িত্ব লৈ আহিছে বন অধিকাৰী অভিজিৎ বৰুৱা—যুৱক, সদ্য গুৱাহাটী পৰা বদলি হৈ অহা, আৰু কাগজত ধৰা অনুসাৰে তেওঁৰ কাম হ’ল বন সংৰক্ষণ আৰু অনধিকার প্ৰৱেশ ৰোধ কৰা। কিন্তু তেওঁ যখন প্ৰথমবাৰ গাঁওখনৰ মানুষৰ লগত আলাপ কৰে, তেওঁ বুজি পায় যে ইয়াত বন সংৰক্ষণৰ কামৰ পাছত এক গভীৰ আৰু ভয়ংকৰ আখ্যান লুকাই আছে।

অভিজিৎ একদিন গাঁওখনৰ মদনা পথত পোৱা বুঢ়া গাঁওবুঢ় হেমৰামৰ লগত কথা পাতি বনৰ কিম্বদন্তি শুনিবলৈ চেষ্টা কৰিলে। হেমৰামে প্ৰথমে বিষয়টোৰ পৰা পলাই যাব বিচাৰিলে, কিন্তু অভিজিতৰ আগ্ৰহ আৰু দৃঢ় মনোভাৱত, কিছু সময়ৰ পিছত তেওঁ কথা আৰম্ভ কৰিলে—“দেখা, এই বনত যেতিয়া তুমি পা দিবা, তেতিয়া নীৰৱতা তোমাৰ বুকুত সোমাই যাব। পাখী নাথাকে, জন্তুৰ শব্দ নাথাকে, কেৱল থাকিব সেই গুঞ্জন। সন্ধ্যাৰ পাছত গ’লে তাৰ মাজত ৰৈ থাকিব নোৱাৰিবা, কাৰণ বতৰ সলনি হব, আৰু বন তোমাক বিচাৰি লৈ যাব।” গাঁওবুঢ়ৰ চকুত এক অনিৰ্বচনীয় ভয়ৰ প্ৰতিচ্ছবি আছিল, যেন তেওঁ নিজৰ চকুৰে কোনোদিন সেই বনভূতৰ উপস্থিতি দেখিছিল। তেওঁ ক’লে যে কেইবছৰ আগত, গাঁওখনৰ কেইজন উদ্যমী যুৱকে বনৰ গহীনলৈ গ’ল আৰু তেতিয়াৰে পৰা তেওঁলোকৰ কোনো খবৰ নাই। সন্ধ্যাৰ পাছত গাঁওৰ মানুহে বনৰ সীমানালৈও নাযায়, আৰু পুৱতিৰ লগে লগে গোহালি গধূলিৰ আগতে সেউজীয়া গাভুৰি আঁৰি নিজৰ ঘৰলৈ উভতি আহে। অভিজিতৰ মনত এতিয়া বনৰ প্ৰতি এক ধৰণৰ বেয়া-ভালৰ মিশ্ৰণত গঢ় লোৱা কৌতূহল জন্মিল—ই সঁচাকৈ মাথোঁ কিম্বদন্তি নে কোনো গুপ্ত সত্য?

সন্ধ্যা নাওমিলা এক শীতল বতাহত, অভিজিৎ বনৰ প্ৰবেশদ্বাৰত গৈ উভতি আহিল, মাত্ৰ দূৰত থকা গাঢ় ছাঁ আৰু পাতৰ মাজেৰে সুৰ্য্যৰ অস্তমিত আলোৰেৰে সজোৱা এক অদ্ভুত দৃশ্য লক্ষ্য কৰিলে। যেন কোনো অদৃশ্য হাত বনত এটা সীমানা ৰেখা এঁকিছে, আৰু সেই ৰেখাৰ সন্মুখত থিয় হৈ তেওঁৰ গাত কাঁহ উঠিল। বনৰ পৰা ভেসি আহি থকা গুঞ্জনটো কণ্ঠত খুব নিম্নস্বৰীয়া আৰু প্ৰায় অচিনাক্ত, কিন্তু মনৰ গভীৰতালৈ সোমাই গৈ এক ধৰণৰ অসহ্য অস্বস্তি উত্থাপন কৰিছিল। অভিজিতে নিজৰ দায়িত্বৰ কথা ভাবিলে—ইয়াৰ গোপনীয়তা উদঘাটন কৰাটো তেওঁৰ কৰ্তব্য, যদিও গাঁওবুঢ়ে শেষবাৰ সতর্ক কৰি ক’লে, “সন্ধ্যাৰ আগতে বন এৰি আহিবা, নহ’লে বনৰ হাহাকাৰ তোমাৰ পাছলৈও যাব।” এইবাৰ অভিজিৎ সঁচাকৈ অনুভৱ কৰিলে যে কাগজত ধৰা কাম আৰু বাস্তৱৰ মাজত এক তীব্ৰ পাৰ্থক্য আছে, আৰু আগন্তুক দিনবোৰত তেওঁ যি বিচাৰি পাৱ, সেয়া হয়তো তেওঁৰ জীৱনৰ পথ সলনি কৰি দিব।

–

পৰৱৰ্তী পুৱা আকাশত হালধীয়া কুয়াশাই বনক যেন আৱৰি লৈছিল। অভিজিৎ নিজৰ চৰকাৰী জিপটো গাঁওৰ সন্মুখৰ ধূলিময় পথত থামাই দুজন বন কৰ্মচাৰী—মহেন্দ্ৰ আৰু প্ৰণৱ—ৰ লগত দেখা কৰিলে। দুজনেই বহু বছৰ ধৰি এই অঞ্চলত কাম কৰি আছে, কিন্তু “বনভূতৰ বন” নামত তেওঁলোকৰ মুখত একে ধৰণৰ সংকোচ আৰু সতৰ্কতা। অভিজিতে নক্সাটো মেলি বনৰ প্ৰৱেশপথ চিহ্নিত কৰিলে আৰু ক’লে, “আমাৰ লক্ষ্য হ’ল গহীনলৈ গৈ পুরনো চিহ্নবোৰ নথিভুক্ত কৰা। কোনো গুজব বা ভয়ত আমাৰ কাম ৰখা নহ’ব।” মহেন্দ্ৰৰ মুখত তীব্ৰ গম্ভীৰতা আছিল, তেওঁ মৃদুস্বৰে ক’লে, “স্যাৰ, এই বনতো সৰু পথ নাই, গাছেৰে গাছেৰে আঁটসাঁট, আৰু এফালে ফালে মাটি নৰম। সময়মতে উভতি আহিব লাগিব।” অভিজিৎ মাথোঁ মূৰ নাড়ি আগবাঢ়ি গ’ল, যদিও গাঁওবুঢ়ৰ সতর্কবাণী তেওঁৰ মনৰ পেছত এক ধৰণৰ ছাঁ হৈ ৰইছিল।

বনত পা দিয়া মাত্ৰেই তেওঁলোক এক ভিন্ন ধৰণৰ পৰিৱেশ অনুভৱ কৰিলে। পাতৰ মাজেদি সূৰ্য্যৰ আলোত গাঢ় সবুজৰ সুৰ, কিন্তু কোনো পাখীৰ ডাক নাই, কোনো জন্তুৰ সৰু শব্দো নাই—যেন বনটোৱে নিজৰ নিঃশ্বাস ৰখি দিছে। কেৱল দূৰত, বতাহৰ লগত ভেসি আহিছে এক নিম্নস্বৰীয়া গুঞ্জন, যিটো প্ৰথমে মৃদু মনে হলেও মনোযোগ দি শুনিলে যেন বহুজন একেলগে কথা পাতি আছে বা হাঁহিছে। প্ৰণৱে কেঁচা গন্ধৰ মাজত এক ধৰণৰ বাসি গন্ধো অনুভৱ কৰিলে আৰু অভিজিতক চুপচাপ দেখিলে, যেন তেওঁও শব্দটো লক্ষ্য কৰিছে। মাটিত কেতিয়াবা দৰদৰীয়া কাই আৰু শুকান পাতেৰে ভৰা পথ, কেতিয়াবা আবার কাষৰ গছবোৰৰ মূলে অদ্ভুত দাগ, যেন কেতিয়াবা কোনোবাই শিলা বা গছৰ গুৰিত চেপি দিয়া হাতৰ আকাৰৰ ছাপ। অভিজিতে মনত কৈছিল, “এইবোৰ হয়তো কাকতালীয়, নহ’লে পুরনো কোনো চিহ্ন”—কিন্তু অন্তৰত এক ঠাণ্ডা সোঁত বৈ গৈছিল।

প্ৰায় এক ঘণ্টা গছৰ মাজেদি হেঁপাহ নলাগা নীৰৱতাত আগবাঢ়ি যাবলৈ গৈ তেওঁলোকে এটা খোলা ঠাইত পুৱা। তাত এখন ভাঙি পৰা কুঁৰা আছিল—প্ৰায় গচি গ’ল, কিন্তু মজবুত কাঠৰ গঠন আৰু ছাঁত কাইবোৰে দেখুৱাই যে ই বহুদিন ধৰি ইয়াতে পৰি আছে। কিন্তু যি বস্তুটোৱে সকলোতকৈ অধিক অস্বস্তি জন্মালে, সেয়া আছিল কুঁৰাৰ ভগ্ন প্ৰাচীৰত থকা ৰঙা দাগবোৰ—যেন কোনো হাতৰ মাৰি দিয়া চিহ্ন, আঙুলিৰে টানি আঁকা। মহেন্দ্ৰে হাত দিয়া মাত্ৰই শুকান দাগৰ তলত যেন মাটি আৰু চিটিকি ধৰা কাইৰ মাজত পুৰণি ৰক্তৰ গন্ধৰ দৰে এক ধৰণৰ লঘু ধাতব গন্ধ ওলাল। প্ৰণৱে চকুত ভয় লৈ ফুঁফুঁ কৰিলে, “স্যাৰ, এইটো কোনো সাধাৰণ কুঁৰা নহ’ব পাৰে।” অভিজিতৰ মগজুত যুক্তিবাদী বন কৰ্মচাৰীৰ মনোভাৱ আৰু এক অনভিজ্ঞ অনুসন্ধানীৰ ভয় একেলগে সংঘাত কৰিলে—তেওঁ জানিছিল, এই বন মাথোঁ গুজবৰ বন নহয়, ইয়াত কিবা গভীৰ আৰু অন্ধকাৰ সঁচা লুকাই আছে, আৰু তেওঁ আগবঢ়িব লাগিব, যিমানেই গম্ভীৰ আৰু নিঃশব্দ গুঞ্জন বনত বাঢ়ি আহক।

–

গাঁওখনত এক শান্ত, কুঁৱলীয়াৰ পুৱা আছিল, কিন্তু আকাশৰ ৰঙত আৰু মানুহৰ মুখত এটা স্পষ্ট অশুভ ছাঁ পোহৰ মাৰি আছিল। পুৱতিৰে অভিজিৎ খবৰ পালে—হেমৰাম বুঢ়া, গাঁওখনৰ অন্যতম প্ৰাচীন আৰু বনৰ কিম্বদন্তি সঁচাকৈ দেখা ব্যক্তিসকলৰ ভিতৰত এজন, ৰাতিপুৱা ওঁহ খেদিবলৈ গৈ উধাও হৈছে। হেমৰাম সেই বুঢ়া যিয়ে প্ৰথমে অভিজিতক সতর্ক কৰিছিল, আৰু তেওঁ নিজেই কেতিয়াও সন্ধ্যাৰ পাছত বনলৈ নযাব বুলি ক’তো গাঁওবাসীক উপদেশ দিছিল। তথাপিও, এতিয়া মানুহে ক’লে, পুৱা সাঁঝৰ আগতে, ওঁহৰ পিছেৰে হেমৰাম বনলৈ সোমাই গ’ল আৰু তাৰ পিছৰ পৰা তেওঁক দেখা নাই। কিছুমান লোকে বনৰ কাষৰ ক্ষেতৰ পৰা এটা ক্ষীণ হাঁহি-কান্দোনৰ শব্দ শুনিছে বুলি দাবী কৰিলে, যদিও সেই শব্দ বৰ সোনকালে বতাহৰ সৈতে মিলি গ’ল। গাঁওখনত এক তীব্ৰ আতঙ্কৰ বতৰা ছড়ি পৰিল—মানুহে ঘৰৰ দৰজা গোটাই থ’ল, শিশু-বৃদ্ধক বাহিৰলৈ নিবলৈ মানা দিলে, আৰু বনৰ দিশত চকু মেলিবও ভয় কৰিলে। অভিজিতৰ বাবে ঘটনাটো আছিল এটা স্পষ্ট ইঙ্গিত—ইয়াত কেৱল গুজব নহয়, কিবা এক বাস্তৱ আৰু ভয়ংকৰ শক্তি কাম কৰি আছে, আৰু এইবাৰ তেওঁ অধিক গভীৰলৈ যোৱাৰ প্ৰস্তুতি ল’লে।

হেমৰামৰ ঘৰখন গাঁওখনৰ উত্তৰ পাৰত, নদীৰ পৰা বনৰ সীমানালৈ যোৱা পথত। অভিজিৎ মহেন্দ্ৰ আৰু প্ৰণৱৰ সৈতে গ’ল, গাঁওবাসীৰ চকুত তেওঁলোকৰ প্ৰতি এক ধৰণৰ আশা আৰু আতঙ্কৰ মিশ্ৰ দৃষ্টি। ঘৰত হেমৰামৰ বিধবা পুত্ৰবধূ আৰু নাতি-নাতনি কঁপিছিল, তেওঁলোকে ক’লে যে ভোৰ-পুৱতিৰ শীতল সোঁতত হেমৰামে কাণ পাতি কিবা শুনিছিল। তেওঁ ক’লে যে কোনোবা তেওঁৰ নাম মাতিছে—মৃদুস্বৰে, যেন বহু দূৰৰ পৰা আহি থকা সুৰেৰে, আৰু তাৰ পিছতেই ওঁহটো উঠান পাৰ হৈ বনৰ দিশে গৈছিল। অভিজিৎ সাৱধানতাই নোট তুলিছিল, যদিও তেওঁৰ মগজুত কিমান যুক্তি বিচাৰিছে, অন্তৰৰ ভিতৰত এক শীতল সোঁতে কঁপাই দিছিল। বনৰ গোপনীয়তা আৰু এই ভয়ংকৰ গুঞ্জনৰ মাজত কোনো এক অদৃশ্য যোগসূত্র আছে বুলি তেওঁৰ সন্দেহ অধিক গভীৰ হ’ল।

সন্ধ্যাৰ আগতে, গাঁওখনৰ এটা মূঢ় মহিলা, যাৰ বিষয়ে মানুহে কয় যে সি “পাগলী ধেমালি” মাতি ডাকে, অভিজিতৰ ওচৰলৈ আহিল। তাৰ জইতলা চুলিত শুকান পাতৰ গন্ধ আৰু চকুত পাগলামিৰ দীপ্তি আছিল। সি অভিজিতৰ কাণত ঢিমিকৈ ক’লে, “বনভূতৰ প্ৰাণ ৰাতিপুৱাৰ সোঁতত হাঁহে… সেই হাঁহি যি শুনে, সি তাৰ নাম ভুলি নুশুনিব।” অভিজিৎ মহেন্দ্ৰৰ লগত চকুত চকু মিলাই আছিল—তেওঁলোক জানিছিল এইটো মাথোঁ পাগলী মহিলাৰ বাজে কথা বুলি নাকচ কৰাৰ সময় নাই। অভিজিতৰ সিদ্ধান্ত স্পষ্ট হ’ল—হেমৰামক বিচাৰি উলিয়াবলৈ আৰু সত্যৰ গোড় খোন্দলিবলৈ তেওঁক বনৰ গহীনলৈ নামিব লাগিব, যিমানেই সেই গহীন অংশ ভয়ঙ্কৰ আৰু বেদনাদায়ক হোক না কিয়। কাগজত আঁকা নক্সাত চিহ্নিত স্থানবোৰ এতিয়ালৈকে মাথোঁ সীমান্ত আছিল, কিন্তু হেমৰামৰ সন্ধানৰ বাবে তেওঁক সেই সীমান্ত ভাঙি প্ৰৱেশ কৰিব লাগিব সেই অংশত য’ত বনভূতৰ হাঁহি সকলোতকৈ জোৰেৰে গুঞ্জৰিত হয়।

–

বনৰ গভীৰ গহীনত প্ৰৱেশ কৰি অভিজিৎ আৰু তেওঁৰ দুই সহায়ক মহেন্দ্ৰ আৰু প্ৰণৱ ধীৰে ধীৰে আগবাঢ়ি গৈ আছিল। গছৰ গুৰিৰে গুৰিৰে আঁটসাঁট পাতৰ মাজেদি সূৰ্য্যৰ আলো একো বেছি সোমাই নাহিল, আৰু পাতৰ ওপৰত পৰি থকা শিশিৰৰ ফোঁটাবোৰ ঠাণ্ডা বতাহত চকচক কৰি উঠিছিল। কেতিয়াবা দূৰত ভঙ্গুৰ ডালৰ ভাঙি পৰাৰ শব্দে এই নীৰৱতাৰ গা কঁপাই তুলিছিল। হঠাৎ, তেওঁলোকে এটা সৰু খোলা ঠাইত এজনা মহিলা দেখা পালে—চুলিৰে মুখৰ আধা ঢাকি থকা, ধূলো-মাটি আৰু কাইৰে নোঙৰা কাপোৰত মোহাৰি থকা। তেওঁৰ চকুত কোনো ভয় বা আচৰিত ভাব নাছিল, যেন তেওঁলোকক আগতীয়াকৈ জনা আছিল। মহেন্দ্ৰ গোপনে কাণত ক’লে, “স্যাৰ, ই মাধুৰী… বন সংৰক্ষণ বিভাগত কাম কৰিছিল, কিন্তু ক’ত হেৰাল, ক’ব পৰা নাছিল।” অভিজিতৰ কৌতূহল আৰু সতর্কতা একেলগে জাগ্ৰত হ’ল। তেওঁ আগবাঢ়ি গই সুধিলে, “তুমি ইয়াত একেলে কি কৰি আছা?” মহিলা নীৰৱ, মাথোঁ চকুৰে কিছুক্ষণ লক্ষ্য কৰিলে, তাৰপিছত মৃদুস্বৰে ক’লে, “তুমি সেই গছটো বিচাৰি আছা, নহয় নে?”

মাধুৰীৰ কণ্ঠত এক অদ্ভুত শীতলতা আছিল, যেন শব্দবোৰ বনটোৰ লগে লাগি উফৰাই আহিছিল। সি ক’লে, “বনৰ মাজত এটা গছ আছে—যাক আমি ‘হাহাকাৰৰ গছ’ বুলি কওঁ। তাৰ ওচৰত গ’লে হাঁহি আৰু কান্দোন একেলগে শুনা যায়। সেই শব্দবোৰ মানুহক ভিতৰৰ পৰা ভাঙি পেলায়, আৰু যি বেছি সময় থাকিব, সি তাৰ আত্মাই গছৰ সৈতে মিশি যায়।” মহেন্দ্ৰ আৰু প্ৰণৱৰ মুখত স্পষ্ট অসন্তোষ আৰু অবিশ্বাসৰ ছাঁ দেখা গ’ল, কিন্তু অভিজিতৰ মনত কথাবোৰ খচখচাই লাগিল, যেন এগৰাকী সত্য কথা কোৱা মানুহৰ সঁচা স্বীকাৰোক্তি শুনি আছে। মাধুৰীয়ে ক’লে যে তেওঁ আগতে বন সংৰক্ষণৰ কামত গছটোৰ বিষয়ে জানিছিল, কিন্তু কেতিয়াবা পৰীক্ষাৰ সময়ত সেই গছৰ ওচৰত বহি থাকোঁতে এক অদ্ভুত সোঁতত হাঁহি আৰু কান্দোন শুনি তেওঁ নিজৰ বোধশক্তি হেৰাই পেলায়। তাৰপিছত তেওঁ গাঁওলৈ উভতি আহিব পৰা নাছিল—বনেই তেওঁৰ ঘৰ হৈ পৰিছিল।

অভিজিতৰ অন্তৰত সন্দেহ আৰু কৌতূহলৰ এক তীব্ৰ মিশ্ৰণ জন্মিল। তেওঁ জানিছিল, এই গছৰ গল্প হয়তো মাথোঁ কিম্বদন্তি নহয়—ই বনৰ গোপন কাহিনীৰ কেন্দ্ৰবিন্দু। মাধুৰীয়ে সতৰ্ক কৰিলে, “যদি তুমি গছটোলৈ যাবা, তেন্তে মনত ৰাখিবা—তোমাৰ মনটো যেন তোমাৰ হাতৰ পৰা নসৰি যায়। সেয়া হ’ল গছটোৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ অস্ত্ৰ।” অভিজিৎ সিদ্ধান্ত ল’লে যে তেওঁ এই গছটো দেখা নাপালেই তদন্ত অসম্পূৰ্ণ থাকিব। কিন্তু অন্তৰত এক সৰু অংশে আগতীয়াকৈ জানি পেলালে—এই গছটোত এক এনেধৰণৰ শক্তি আছে, যিয়ে মানুহক বনৰ পৰা উলিয়াই আনিব নোৱাৰে, আৰু হয়তো তেওঁৰ জীৱনো সলনি কৰি দিব। নীৰৱ বনত এক দূৰৰ পৰা ভেসি আহিল সেই হালধীয়া সোঁতত মিশ্ৰিত হাঁহি-কান্দোনৰ শব্দ, যেন বনৰ অন্তৰত গছটো তেওঁলোকক ইতিমধ্যে চিনাকি কৰি ল’লে।

–

বনটোত ৰাতি নামিবলৈ আৰম্ভ কৰা মুহূৰ্ততে এক ভয়ংকৰ নীৰৱতা বিৰাজ কৰিলে। পোৱালী ৰঙৰ সূৰ্য্যৰ শেষৰ কিৰণবোৰ গছৰ শাখাৰ মাজত মিলাই গ’ল, আৰু তাৰ ঠাই লৈ গাঢ় নীল-কালো ছাঁবোৰ বনৰ গাতে গাতে বিস্তাৰ হ’ল। অভিজিৎ আৰু মাধুৰীয়ে বনৰ মাজত এটা সুৰক্ষিত ঠাই বাছি শিৱিৰ স্থাপন কৰিলে—গছৰ মূৰৰ লগত, য’ত অগ্নিকুণ্ডৰ জুই বালিবলৈ শুকান পাত আৰু ডাল সহজে পোৱা গৈছিল। অভিজিতৰ সহায়ক মহেন্দ্ৰ আৰু প্ৰণৱ গাঁওলৈ উভতি গৈছিল, কাৰণ অভিজিৎ জানিছিল এই পৰীক্ষাত তেওঁলোকৰ মানসিক স্থিৰতা ভাঙি যাব পাৰে। মাধুৰীৰ অভিজ্ঞতা আৰু তেওঁৰ বনৰ মাজৰ অদ্ভুত দিশৰ সৈতে পৰিচয়ই অভিজিতক সাহস যুগাইছিল, যদিও অন্তৰত এটা শীতল অনিশ্চয়তা বাঢ়ি উঠিছিল। গছৰ ফাঁকৰ মাজেৰে বতাহৰ সোঁত আহি গ’ল, সেই সোঁতৰ সৈতে মিহলি হৈ আছিল এটা দীৰ্ঘ, প্ৰায় মনুষ্যসদৃশ হাঁহি, যিয়ে বনৰ প্ৰতি গছৰ গাত থপৰাব ধৰিলে।

মাধুৰী সাৱধান স্বৰেৰে ক’লে, “যেতিয়া ঠাণ্ডা ধোঁৱা নামিব, তেতিয়াই গছটো জেগা পায়।” তেওঁ কাগজৰ নক্সাত গছটোৰ অনুমানিত অৱস্থান দেখুওৱালে—শিৱিৰ পৰা প্ৰায় এক কিলোমিটাৰ উত্তৰত, য’ত গছবোৰ এতিয়া পৰ্যন্ত এক গাঢ় দেওয়ালৰ দৰে গোটাই আছে। অভিজিৎ নিজৰ টর্চ, হ্যান্ডহেল্ড ৰেকৰ্ডাৰ আৰু নোটবুক সাজু কৰিলে। ৰাতি যিমানেই গভীৰ হ’ল, বনটোত এক অস্বাভাবিক ঠাণ্ডা পৰিল। শিৱিৰ ওচৰতে অগ্নিকুণ্ডৰ জুই টুকটুককৈ জ্বলি থাকিলেও সেই উষ্ণতা একেবাৰে উধাও হৈ গৈছিল, যেন কোনো অদৃশ্য শক্তিয়ে বনৰ তাপ শুষি ল’ইছিল। পাতৰ ওপৰত শিশিৰ জমা আৰম্ভ হ’ল, আৰু মাটিত গাঢ় ধোঁৱাৰ চাদৰ পিচলাই আহিল। সেই ধোঁৱাই বনৰ গন্ধ পাল্টাই দিলে—গছৰ কাইৰ গন্ধৰ সৈতে মিহলি হৈ আছিল এটা পচা মাংসৰ দৰে বীৰক্তিকৰ গন্ধ, যিয়ে অভিজিতৰ নাক আৰু মগজু দুয়োখনক একেলগে আঘাত কৰিলে।

এপাছৰ পৰা এপাছলৈ ধোঁৱাত মোহাৰি থকা গছবোৰৰ মাজত সেই হাঁহিৰ শব্দ বৰ্ধমান হৈ আহি আৰম্ভ কৰিলে। প্ৰথমে যেন কোনোবা দূৰত মৃদুস্বৰে হাঁহিছিল—এনে হাঁহি, যি কোনো মজাৰ ফল নহয়, বৰং যন্ত্রণাৰ মাজৰ পৰা জন্ম লোৱা। তাৰ পিছতেই সেই হাঁহিৰ মাজত কান্দোনৰ শব্দও মিহলি হ’ল, যেন বহুজনৰ কণ্ঠ একেলগে সুৰ মিলাই আহিছিল। মাধুৰী একো কথা নক’ৰি, হাঁহি-কান্দোনৰ উৎসৰ দিশত চকু মেলি আছিল, তেওঁৰ হাত ধীৰে ধীৰে মুঠি কৰি আঁট খাই গ’ল। অভিজিতৰ অন্তৰত দুটা অনুভূতি লড়াই কৰিলে—একপাশে তদন্তকাৰী হিচাপে উৎসৰ ওচৰলৈ যাব খোজা মন, আৰু আনপাশে প্ৰাণে সঁচাকৈ বিপদৰ সঙ্কেত দিয়া ভয়। তেতিয়াই বনৰ অন্তৰত পৰা এটা সোঁতৰ সৈতে ধোঁৱা গাঢ় হ’ল, আৰু দূৰত এটা আকাৰ গছৰ মাজৰ ফাঁকৰ পৰা অল্প সময়ৰ বাবে দেখা দিল—লম্বা, বেঁকা, আৰু যেন মানুহৰ হাড়ৰ দৰে পাতল শাখা যি জুইৰ প্রতিফলনত হালধীয়া-কালো ছাঁত চকচক কৰি উঠিছিল। হাঁহি থমকি গ’ল, যেন বনটোৱে তেওঁলোকৰ উপস্থিতি অনুভৱ কৰি নিশ্বাস ৰখালে।

–

অভিজিৎ আৰু মাধুৰী গছটোলৈ আগবাঢ়ি যাবলৈ ধৰিলে, কিন্তু যিমানেই ওচৰ হ’ল, বনটোৰ নীৰৱতা তিমানেই বেমাৰ ধৰণে সঘন আৰু গাঢ় হৈ উঠিল। ঠাণ্ডা ধোঁৱাই মাটিৰ ওপৰত আঁচল মেলি আছিল, আৰু সেই আঁচলৰ ভিতৰত মাটিটো যেন কেঁচা মাটিৰ পৰিৱৰ্তে নরম, ধপধপীয়া চামৰাৰ দৰে অনুভূত হ’ল। অভিজিৎ এটা গাঢ় শ্বাস ল’লে আৰু টর্চৰ পোহৰ গছৰ তলৰ মূৰত পেলালে। তাতেই তেওঁ দেখিলে — গছটোৰ গুৰিত এটা বিস্তৃত, গজমজীয়া ফাট মাটিৰ পৰা ওপৰলৈ উঠি গছৰ গাত গ’ল। ফাটটোৰ ভিতৰত প্ৰথমে কালো শূন্যতা দেখা গ’ল, কিন্তু যিমানেই পোহৰ গভীৰলৈ গৈ পৰিল, তিমানেই ভয়ংকৰ দৃশ্য প্ৰকাশ হ’ল। গছৰ ছালৰ সৈতে মিশি গৈ থকা অসংখ্য মুখ — কিছুমানৰ চকু বৰফৰ দৰে খালি, কিছুমানৰ ঠোঁট বিকৃত হাঁহিত টান মাৰি আছে, আৰু কিছুমানৰ গালৰ ওপৰত শিপুঁহেৰে ভিজা কান্দোনৰ রেখা যেন জমি গ’ল। সেই মুখবোৰ যেন পোহৰ পোৱা লগে লগে সচকিত হৈ উঠিল, আৰু গছৰ ভিতৰৰ পৰা এটা মৃদু কিন্তু শীতল হাঁহি-কৰুণাৰ মিশ্ৰিত শব্দ উফৰি আহিল।

মাধুৰীৰ মুখ তেতিয়াই ফ্যাক্কা হৈ পৰিল, কিন্তু তেওঁৰ কণ্ঠ দৃঢ়। “এইবোৰ সাধাৰণ মুখ নহয়,” সি ধীৰে ধীৰে ক’লে, “এইবোৰ হ’ল উধাও হোৱা মানুহবোৰৰ আত্মা। গছটোৱে তেওঁলোকৰ জীৱন শোষণ কৰি, তেওঁলোকক নিজৰ অংশ কৰি তোলে। কিছুমানৰ আত্মা হাঁহি মাৰে কাৰণ তেওঁলোক সজীৱ অৱস্থাত ভয় আৰু বিভ্ৰান্তিত নিজৰ সত্তা হেৰুৱাই পেলাইছিল, আৰু কিছুমান কান্দে কাৰণ তেওঁলোকে মৃত্যুৰ পাছতো নিজৰ পীড়াৰ পৰা মুক্তি পাবলৈ নোৱাৰে।” অভিজিৎ মন দি শুনিছিল, কিন্তু তেওঁৰ চকু সেই মুখবোৰৰ মাজত স্থিৰ আছিল। তেওঁ লক্ষ্য কৰিলে যে কিছুমান মুখ একেবাৰে নতুন যেন লাগিছিল — চামৰাৰ তাজা ৰঙ, ঠোঁটত ৰক্তৰ লালচে আভা। ই এক অস্বস্তিকৰ প্ৰমাণ আছিল যে গছটো এতিয়াও শিকাৰ কৰাইছে, আৰু সেয়া থমকি নাছিল। গছটোৰ গাত এক অদ্ভুত স্পন্দন চলিছিল, যেন জীৱন্ত এটা প্ৰাণী নিশ্বাস লৈ আছে, আৰু সেই নিশ্বাসৰ ছন্দত মুখবোৰৰ ঠোঁট অলপে অলপে নড়িছিল।

তেওঁৰ অন্তৰত তদন্তকাৰীসুলভ কৌতূহল আৰু মানবীয় আতংকৰ এক যুঁজ চলি আছিল। মাধুৰী তেওঁক আঁতৰাই লৈ যাব খোজিছিল, কিন্তু অভিজিৎ এক পা আগবাঢ়ি গছৰ ফাটৰ ওচৰ চাপি গ’ল। টর্চৰ পোহৰ গছৰ ভিতৰত গভীৰলৈ মাৰি দিতেই তেওঁ দেখিলে — তলৰ মাটিৰ পৰা গাঢ় ক’লা মূলবোৰ ফাটৰ ভিতৰত বেগেৰে উঠি গৈ মুখবোৰৰ চামৰা আৰু হাড়ৰ সৈতে মিশি গৈছে। যেন গছটো অদৃশ্য হাতৰে বন্দী কৰি ৰাখিছে সেই আত্মাবোৰক। হঠাৎ, সেই মুখবোৰৰ মাজৰ এটা মুখ—যাৰ চকুত এক অদ্ভুত পৰিচিতি—সোজাকৈ অভিজিতৰ চকুৰ লগত মিলিল। তেওঁৰ মগজুত যেন বিদ্যুৎ চমকিল, কাৰণ সি মুখটো আছিল গাঁওৰ পৰা কেইদিনমান আগতে উধাও হোৱা গাঁওবুঢ়জনৰ। তেওঁৰ ঠোঁট খোলাতকৈ বন্ধ থকাৰ মাজতেই এটা শীতল সোঁত ফিসফিসাই আহিল, “পলাওঁ… নহ’লে তুমিও আমি হৈ পৰিম।” অভিজিৎ আকস্মিকভাৱে পিছে আঁতৰিল, কিন্তু সেই শব্দ আৰু সেই দৃশ্য তেওঁৰ অন্তৰত গভীৰ কঁপনি সঞ্চাৰ কৰি গ’ল। বনটো যেন গোপনে হাঁহি উঠিছিল, আৰু ধোঁৱাই তেওঁলোকক নিকটলৈ টানি আনিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল।

–

গাঁওখনৰ মন্দিৰটো আছিল গাঁওৰ সৰ্বাধিক পুৰণি আৰু শূন্য এক স্থান, য’ত মানুহ খুব কমেই আহিছিল। দেউলৰ প্ৰৱেশদ্বাৰৰ কাষত থকা শিৱলিঙৰ গাত ধূলিৰ আস্তৰণ জমি আছিল, আৰু বতৰীয়া বতাহৰ প্ৰৱাহে মন্দিৰৰ ভিতৰত এক অনন্ত গুঞ্জনৰ সুৰ তোলে। অভিজিৎ আৰু মাধুৰী মন্দিৰৰ ভিতৰলৈ পা দি অতি ধীৰে ধীৰে ভিতৰলৈ আগবাঢ়িল। দেওয়ালবোৰত ফাট আৰু কাই জমা আছিল, আৰু মাটিৰ কাষত ভাঙি পৰা পাথৰৰ থামৰ মাজত তেওঁৰ চকুত পৰিল এটা চেপ্টা, ছাল-জপা খাতা। খাতাটোৰ ওপৰত এপিন ধূলি জমি আছিল, কিন্তু ধূলি ফুকি উৰালেই দেখা পালে, পাতবোৰ এতিয়াও শক্ত, যেন কোনোবা বিশেষ যত্নেৰে সংৰক্ষণ কৰিছিল। খাতাৰ প্ৰথম পৃষ্ঠাত প্ৰায় মুছি যোৱা কালো মাছেৰে লিখা আছিল — “বনভূতৰ শ্ৰাপিত প্ৰহৰী”। এই শিৰোনামেই অভিজিতৰ অন্তৰত এক গাঢ় কৌতূহল জাগ্ৰত কৰিলে।

তেওঁ পৃষ্ঠা উলটাই পঢ়িবলৈ আৰম্ভ কৰাত বৰ্ণনা আৰম্ভ হ’ল ১৮০০ চনৰ আগৰ এটা গাঁৱৰ কথা। তেতিয়া এই বনখনত এজন শক্তিশালী শিকাৰী বসবাস কৰিছিল, যি গাঁওবাসীৰ বিশ্বাসৰ অনুসৰি জঙলৰ আত্মাসকলৰ লগত কথা পাতিবলৈ সক্ষম আছিল। কিন্তু একবাৰ, শিকাৰীৰ অহংকাৰ আৰু লোভে তেওঁক ভুল পথত নিলে। বনৰ মাজত এজন প্ৰাচীন আত্মা আছিল — গছৰ প্ৰহৰী, যি শতাব্দী ধৰি বন আৰু তাত থকা সকলো প্ৰাণীক সুৰক্ষা দিয়ে। সেই আত্মাৰ সৈতে শিকাৰীৰ কিছুমান মতভেদ হৈছিল, কাৰণ প্ৰহৰীয়ে তেওঁৰ হিংস্ৰ শিকাৰ বন্ধ কৰিবলৈ ক’লে। কিন্তু শিকাৰী, নিজৰ শক্তি আৰু অস্ত্ৰত গৰ্বিত, প্ৰহৰীক হত্যা কৰিলে। লিখনীত উল্লেখ আছিল, “প্ৰহৰীৰ মৰণত বনটো যেন নিশ্বাস ৰখালে, আৰু মাটি তেওঁৰ মৃত্যুৰ চিৎকাৰত জেগা পালে।” সেই দিনৰ পাছত, গছটোৱে য’ত প্ৰহৰীৰ আত্মা বন্দী হৈছিল, বনৰ ভিতৰত অশুভ শক্তিৰ উৎস হৈ পৰে। শ্ৰাপ অনুসৰি, সেই গছটো প্ৰতি পূৰ্ণিমাত বা ৰাতি বিশেষ ঠাণ্ডা নামিলেই নতুন প্ৰাণ খুজে, যাতে প্ৰহৰীৰ আত্মাৰ প্ৰতিশোধ পূৰণ হয়।

লিখনী আগবাঢ়ি বৰ্ণনা কৰিছিল যে গছটোৰ সঁচা শক্তি আছিল আত্মাবোৰক বন্দী কৰি ৰাখিবলৈ, আৰু তেওঁলোকক হাঁহি আৰু কান্দোনৰ মাজত অনন্তকালৰ বাবে যন্ত্ৰণাত ৰাখিবলৈ। কিছুমান গাঁওবাসীয়ে এই গছটোৰ পৰা আঁতৰি যাবলৈ চেষ্টা কৰিছিল, কিন্তু যি মানুহে সেই গছৰ হাঁহি শুনিছিল, তেওঁলোকে কোনোদিনে বনৰ পৰা উলটি আহিব পৰা নাছিল। শেষৰ পৃষ্ঠাত এটা ভয়ংকৰ সতর্কবাণী লিখা আছিল — “যি দিন কোনো অচিনাক্ত পুত্ৰ বা কন্যা গছটোৰ কণ্ঠ শুনিব, সি সেইদিনে প্ৰহৰীৰ প্ৰতিশোধৰ পথলৈ আহি উপস্থিত হয়। ৰক্ত আৰু মাটি একেলগে হ’ব, আৰু বন তাৰ পেট ভৰাবলৈ এক নতুন প্ৰাণ পাব।” অভিজিৎ খাতাটো বন্ধ কৰিলে, কিন্তু তেওঁৰ হাত থৰথৰাই কঁপিছিল। তেওঁ এতিয়াই জানিছিল — এই তদন্ত মাত্ৰ এটা কাহিনী অনুসন্ধান নহয়, এইটো এক চলি থকা শ্ৰাপৰ মাজত প্ৰৱেশ। মাধুৰী তেওঁৰ মুখৰ ফ্যাক্কা ভাব লক্ষ্য কৰি নিঃশব্দে ক’লে, “তুমি এতিয়া গছটোৰ লক্ষ্য হৈ গলা, অভিজিৎ।” আৰু সেই মুহূৰ্তত, মন্দিৰৰ বাহিৰত বতাহৰ গুঞ্জন যেন দূৰৰ পৰা আহি থকা সেই পৰিচিত হাঁহিত পৰিণত হ’ল।

–

সন্ধিয়াৰ আঁচল নামি অহাৰ লগে লগে বনখনৰ ওপৰত আকাশৰ ৰঙ সেউজীয়া-হালধীয়া ধূঁৱাৰ দৰে পৰিৱৰ্তিত হ’বলৈ ধৰিলে। অভিজিৎ, মাধুৰী আৰু দুজন বন কৰ্মচাৰী গছটোৰ দিশে আগবাঢ়ি গৈ আছিল, কিন্তু তেতিয়াৰে পৰা বতাহৰ প্ৰবাহত এক অস্বাভাৱিকতা অনুভৱ হৈছিল। বনখনৰ নীৰৱতা হঠাৎ ভাঙি পৰিল বজ্ৰৰ প্ৰচণ্ড গৰ্জনত, যেন আকাশ আৰু মাটি একেলগে সংঘর্ষ কৰিব পৰা সময়লৈ আহি উপস্থিত হৈছে। বজ্ৰৰ মৃদু-উজ্জ্বল পোহৰ গছটোৰ বিকৃত, কুঁচকুৰা শাখাবোৰত পৰি সেইবোৰক যেন দানবীয় হাতৰ দৰে প্ৰদৰ্শন কৰিছিল। বতৰ তীব্ৰ হ’বলৈ ধৰিলে; মাটিৰ তলত ক’লা ধোঁৱাৰ গোটবোৰ গছটোৰ গুৰিৰ পৰা উত্থান কৰি বতৰৰে ফুৰাই ফুৰাই বনৰ সকলো দিশলৈ ছড়িয়ে পৰিছিল। সেই ধোঁৱাৰ মাজেৰে গাঢ় আৰু গভীৰ হাঁহিৰ শব্দ একে সময়তে শতাধিক কণ্ঠৰ পৰা অহাৰ দৰে শুনা যাব ধৰিলে।

শব্দবোৰৰ পৰা এক ঠাণ্ডা-ঠাণ্ডা সোঁত মূৰত পৰি অভিজিতৰ বুকুত গজগজনি ধৰিলে। যেন কোনোবাই তেওঁৰ মগজুৰ ভিতৰত আঁঠুৰে আঁঠুৰে হাঁহি দিছে, কেতিয়াবা কাণৰ কাষত ফিসফিসাই হাঁহি মাৰে, আৰু তাৰ পাছেই বহুদূৰত চিঞৰি উঠে। দলৰ ভিতৰৰ এজন বন কৰ্মচাৰী, হীৰেন, তেওঁৰ গাত এক প্ৰকাৰৰ উষ্ণ শীতলতা আৰু চকুত বিকৃত ভয়ৰ ছাঁ লৈ কঁপি উঠিল। “এইটো ঠিক নহয়… মই থাকিব নোৱাৰোঁ… মই থাকিব নোৱাৰোঁ…” বুলি হাঁপিয়াই তেওঁ গছটোৰ পৰা বিপৰীত দিশত দৌৰ মাৰিলে। মাধুৰীয়ে তেওঁৰ নাম মাতি গ’ল, কিন্তু হীৰেনৰ আকার বনত লুকাই গ’ল, আৰু তাৰ পাছত সেই দিশৰ পৰা কেৱল এক আধ্যাত্মিক হাঁহিৰ বিস্ফোৰণ শুনা গ’ল। অভিজিতৰ মগজুত এটা কপাল ঠোকা সত্ত্বেও, তেওঁ জানিছিল — হীৰেনৰ দৌৰত অন্তৰ্ভুক্ত ভয় হ’ল গছটোৰই প্ৰলুব্ধ কৰা এক মায়া, আৰু এতিয়া সেই মানুহটো উধাও হ’ল।

বনখনত বতাহ আৰু ধোঁৱাৰ তাণ্ডৱ চলি আছিল। বজ্ৰপাতৰ স্ফুৰণত গছটোৰ ছালৰ মাজত বন্দী মুখবোৰ অলপে অলপে সপোনৰ দৰে নড়ি উঠিছিল, আৰু তেওঁলোকৰ ঠোঁট একেলগে হাঁহি আৰু কান্দোনৰ বিকৃত ধ্বনি উত্পন্ন কৰিছিল। অভিজিৎ অনুভৱ কৰিলে যেন গছটোৱে তেওঁৰ দলৰ পৰা হীৰেনৰ প্ৰাণ শোষণ কৰি ইতিমধ্যেই নিজৰ ভিতৰত গিলি পেলাইছে, আৰু সেই শক্তিয়ে বনৰ সকলো দিশত হাহাকাৰ মেলিছে। বতাহত শুকান পাতা উৰিছিল, কিন্তু সেই পাতাবোৰ কাণৰ কাষত পৰাৰ সময়ত তেখেত সেইবোৰক যেন ৰক্তপিপাসু আত্মাৰ ফিসফিসনিৰ দৰে শুনিছিল। মাধুৰীৰ চকুত এক আৱেগ আৰু দৃঢ়তা আছিল, কিন্তু মুখত ফ্যাক্কা ভাব, সি মাত্ৰ এটা কথা ক’লে — “এই ৰাতি হৈছে হাহাকাৰৰ ৰাতি… যদি এতিয়া নোযাওঁ, গছটো আমাৰ নামো মুখত লৈ হাঁহিব।” অভিজিৎ গাঢ় শ্বাস ল’লে, কিন্তু তাৰ মাজতেই তেওঁ অনুভৱ কৰিলে, তেওঁলোকৰ আঁতৰুৱা পথটো যেন ধোঁৱা আৰু হাঁহিৰে বন্দী হৈ পৰিছে। সেই মুহূৰ্তত, উলট-পালট হোৱা বনৰ মাজত তেওঁলোকে জানি গ’ল — এই ৰাতি পাৰ হ’বই যুদ্ধৰ দৰে, আৰু শিকাৰী এইবাৰ গছটো নিজেই।

–

অভিজিৎ বনৰ গাঢ় হাঁহি আৰু ধোঁৱাৰ মাজত আগবাঢ়ি গছটোৰ গুৰিত আহি থামিল। তলৰ মাটিখন এক অদ্ভুত উষ্ণতা আৰু ঠাণ্ডাৰ মিশ্ৰণৰ দৰে কাঁপিছিল, যেন তলৰ গভীৰতাত জীৱন্ত কিবা নাড়ি উঠিছে। সেই সময়ত, তেওঁ চকুত পৰিল গছটোৰ গুৰিত থকা সেই গজমজীয়া ফাট — যিটো আগতে দেখা পোৱা হৈছিল, কিন্তু এইবাৰ ফাটটো যেন বেছি ডাঙৰ আৰু গভীৰ হৈ পৰিছে। মাধুৰীয়ে সতর্কস্বৰে ক’লে, “তলত নামিলে সোজাকৈ প্ৰহৰীৰ কণ্ঠত প্ৰৱেশ কৰিবা…” কিন্তু অভিজিৎ ইতিমধ্যেই সিদ্ধান্ত লৈছিল। তেওঁ এটা দুৰ্ভাবনাৰ ঠাণ্ডা নিশ্বাস ল’ই ফাটটোৰ ভিতৰত পা গুচাই দিলে, আৰু ততালিকে এক প্ৰচণ্ড ঠাণ্ডা তেওঁৰ হাড়লৈকে ভৰি পৰিল। আঁধাৰে চকু ঢাকি পেলালে, কিন্তু আঁধাৰৰ মাজতো তেওঁ অনুভৱ কৰিলে—তলত আছে এক অন্তহীন সোঁত, য’ত ধ্বনি আৰু মুখবোৰ পানীৰ বুদবুদৰ দৰে ওপৰলৈ উঠি আহিছে।

তলত নামি অহাৰ লগে লগে, মাটিৰ পৰিবৰ্তে গছৰ মূলবোৰ তেওঁৰ পাদুটি চেপি ধৰি আছিল। সেই মূলবোৰ ঠাণ্ডা আৰু সেঁতসেঁতে, যেন জীৱন্ত সাপৰ গা। অভিজিৎ দীৰ্ঘ শ্বাস ল’ই সামৰি উঠিল আৰু তেতিয়াহে তেওঁ দেখিলে — আঁধাৰৰ মাজত এটা বিকৃত আকাৰ; এটা দেহ নহয়, বরঞ্চ অগণন মুখৰ এক ভয়ংকৰ সংমিশ্ৰণ, যিবোৰ গছৰ মূলৰ সৈতে জোৰা গৈ আছে। কিছুমান মুখ হাঁহি মাৰি আছে, কিছুমান ভয়ত কঁপিছে, আৰু কিছুমান ক্ৰমেৰে কান্দি উঠিছে। সেই মুখবোৰৰ মাজৰ পৰা এক গভীৰ, গর্জনীয় কণ্ঠ গজগজাই উঠিল — “তুমি এতিয়া মোৰ ওচৰত আহিছা, বন প্ৰহৰীৰ আত্মাৰ সন্মুখত। তুমি বাহিৰলৈ উলিয়াব পাৰিবা, কিন্তু মোৰ হাহাকাৰ… মোৰ হাঁহি… তুমাক সদায় অনুসৰণ কৰিব।” কণ্ঠটো একে সময়তে দূৰত আৰু একেবাৰে কাণৰ কাষত আছিল, যেন শব্দই মগজুৰ ভিতৰতে প্রতিধ্বনি কৰি আছে। অভিজিতৰ হাতৰ লোম খাড়া হৈ উঠিল, কিন্তু সি চকু নত নকৰিলে।

তেওঁ এক প্ৰচণ্ড দৃঢ়তাৰে ক’লে, “তুমি অনন্তকাল এই আঁধাৰত হাহি থাকিবা, কিন্তু মই তুমাৰ কণ্ঠ বনতেই থোৱা চেষ্টা কৰিম।” সেই সময়ত গছৰ মূলবোৰে তেওঁৰ গা বেছি চেপি ধৰিলে, যেন তেওঁক তললৈকে টানি নিব খোজিছে। মুখবোৰৰ হাঁহি ক্ৰমেৰে এক বিকৃত চিঞৰিত পৰিণত হ’ল, আৰু ঠাণ্ডা বৰফৰ দৰে এক সোঁত অভিজিতৰ বুকুত পৰি গ’ল। কিন্তু সেই চিঞৰবোৰৰ মাজত তেওঁ অনুভৱ কৰিলে — গছটোৰ ভিতৰত এটা দুর্বলতা আছে, যেন কোনোবাই বহু বছৰ ধৰি বনত বন্দী হৈ থকা আত্মাসকল মুক্তিৰ অপেক্ষাত আছে। অভিজিতে নিজৰ অন্তৰৰ সাহস আৰু শক্তিক একত্ৰ কৰি মূলবোৰৰ চাপৰ পৰা হাত মুকলি কৰিলে আৰু ওপৰৰ পোহৰলৈ উঠিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে। গছৰ আত্মাৰ কণ্ঠ তেতিয়াও প্ৰতিধ্বনি দি আছিল — “তুমি পালাহি, কিন্তু মই তুমাৰ ছাঁ হমুকালি পর্যন্ত হ’ম।” ওপৰৰ ঠাণ্ডা বতাহ মুখত পৰাৰ লগে লগে অভিজিৎ জানিলে — যুদ্ধ শেষ হোৱা নাই, কিন্তু এই অধ্যায়ৰ অন্তত সি বনৰ আঁধাৰৰ পৰা উলটি আহিছে, যদিও হাহাকাৰৰ প্রতিধ্বনি তেওঁৰ অন্তৰত অম্লান হৈ ৰ’ব।

–

অভিজিৎ কেঁচা বতাহৰ মাজত বনৰ পৰা কোনোবাবে উভতি আহিল। তেওঁৰ কাপোৰ ছিঙি গৈছিল, গাত মাটিৰ দাগ আৰু ঠাণ্ডা ঘামেৰে তেজপুৰিত হৈছিল। গাঁওখনৰ ফটক পাৰ হোৱাৰ লগে লগে গাঁওবাসী কিছুমান তেওঁৰ ওচৰলৈ দৌৰি আহিল, কিন্তু তেওঁ কিবা নকলে। কেৱল থমকি থমকি গাঁওবুঢ়ৰ ওচৰলৈ গ’ল। বুঢ়া মানুহটোৰ চকুত ভয়াৱহ বুজাবুজি আছিল, যেন তেওঁ আগতিয়াকৈ জানিছিল অভিজিৎ ক’ত গৈছিল আৰু কি দেখিছিল। গাঁওবুঢ়ে নিৰৱে তেওঁৰ হাতত এক কাপ গৰম চাহ দি ক’লে, “তুমি উভতি আহিছা… কিন্তু য’ত গৈছিলা, সি তোমাৰ পৰা কেতিয়াও আঁতৰি নাযায়।” অভিজিৎ মাথোঁ মাথোঁ মাথ নত কৰিলে; তেওঁ জানিছিল, গছটোৰ আত্মাৰ হাঁহি আৰু কান্দোন তেওঁৰ বুকুত এখন ছাঁৰ দৰে লৈ চলিছে।

দিনকেইটা পাৰ হ’ল। বনখন সাধাৰণ যেন নীৰৱ হৈ পৰিল, আৰু গাঁওবাসীয়েও ক্ৰমেৰে দৈনন্দিন জীৱনত উভতি গ’ল। কিন্তু অভিজিৎ প্ৰতিটো সন্ধিয়াত বেলকীত বহি থাকিলে, তেওঁ অনুভৱ কৰিলে বতৰত অদৃশ্য কিবা ওলমি আছে। সেই বতাহত কখনো মৃদু হাঁহি শুনা যায়, কখনো দূৰত কাণফুটোৱা কান্দোন। তেওঁ নিজৰ মনক বুজাব চেষ্টা কৰিলে — হয়তো এইবোৰ কেৱল তেওঁৰ কল্পনা, হয়তো যুদ্ধৰ ফলত মগজুৰ ভিতৰত ৰৈ যোৱা ধ্বনি। কিন্তু পূৰ্ণিমাৰ ৰাতি অহাৰ লগে লগে, সেই কল্পনা যেন বাস্তৱ হৈ পৰিল। আকাশত উজ্জ্বল চন্দ্ৰ উঠিল, গাঁওখনৰ প্ৰতিটো ছাঁ দীঘল হৈ পৰিল, আৰু বতৰ হঠাৎ থমকি গ’ল। তাৰ পাছেই, যেন একে সময়তে দুইবিধ ধ্বনি — হাঁহি আৰু কান্দোন — গাঁওখনৰ চাৰিওফালে প্ৰতিধ্বনি মেলিলে।

অভিজিৎ বেলকীত থিয় হৈ ৰ’ল, হাতত গৰম চাহৰ কাপ, কিন্তু চাহ ঠাণ্ডা হৈ পৰিছিল। তেওঁৰ বুকুৰ ভিতৰত ধ্বনিবোৰ প্ৰতিধ্বনি মেলিছিল, যেন বনৰ ফাটৰ ভিতৰত থকা মুখবোৰ এতিয়াও তেওঁৰ কাণৰ কাষত। গাঁওবুঢ়ৰ কথা মগজুত উভতি আহিল — “যেতিয়া পূৰ্ণিমাৰ ৰাতি, হাঁহি আৰু কান্দোন একেলগে শুনা যাব।” তেওঁৰ চকু অন্ধকাৰত থকা বনখনৰ দিশে গ’ল; যদিও সেই বন বৰ বৰ নীৰৱ দেখাইছিল, তাৰ মাজৰ গাছেৰে যেন কোনো অদৃশ্য পোহৰ আৰু ছাঁৰ খেলা চলি আছিল। তেওঁৰ মুঠি আঁঠুৰে ধৰি ল’লে, কিন্তু তেনে কৰি থাকিও সি জানিছিল — এই লড়াই শেষ হোৱা নাই। সেই হাঁহি-কান্দোন একেলগীয়া ধ্বনি যেন দূৰত পৰা কোনো হুমকিৰ সোঁত, যি তেওঁৰ জীৱনৰ অন্ত পৰ্যন্ত অনুসৰণ কৰি থাকিব। আৰু বনৰ অন্তৰত, প্ৰহৰীৰ আত্মাই হয়তো এই মুহূৰ্ততে আকৌ হাঁহি মাৰি উঠিছে।

—-