সঞ্জীৱ বেজবৰুৱা ১ ধূপতলি—এজনজন শুই থকা গাঁও, গৰমৰ সময়ত গছবোৰৰ পাত বাগৰাৰ শব্দহে যেন দিনটোৰ একমাত্ৰ সংগীত। সেই গাঁওখনৰ কাষৰ চাৰিআলি এখন জংগলীয়া পথত পৰে হীৰেণ বৰাৰ ঘৰ, এটি পুৰণি কাঠৰ ঘৰ, য’ত অৱহেলাৰ ধূলি জমিছে, আৰু তাৰেই ভিতৰত আছিল তেওঁৰ অন্তিম সৃষ্টি। হীৰেণ—এজন একাকী, বেলেগ মনৰ চিত্ৰশিল্পী। দহ বছৰৰ পৰা সমাজৰ পৰাই বিচ্ছিন্ন। তেওঁৰ কাৰ্যত কমেই লোকে আগ্ৰহ দেখুওৱা হৈছিল, কিন্তু তেওঁৰ ছবি থকা কাৰণে তেওঁক গাঁওৰ “পাগল চিত্ৰকাৰ” বুলি চিনি লোৱা হৈছিল। তেওঁ সকলোৰে পৰা আঁতৰি থাকিছিল, আৰু তেওঁৰ সৃষ্টিসমূহও আছিল বেজাৰত ভৰা—মূৰ্ছ্ছনাবোৰ যেন এক অদৃশ্য আৱেগৰ ফটোগ্ৰাফ। সেইদিনা, এজাক ধুমুহাৰ আগত গাঁওখনত পোন প্ৰথমে বাতৰি বজ্ৰপাতৰ দৰে…
-
-
দেবজ্যোতি শৰ্মা পুৱাৰ মিঠা ৰ’দে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা ওলাই অহা ধুলি-ধূসৰ পথখনত চুকি উঠা ধোঁৱাৰ দৰে বতাহ বোৱাইছিল। অনিরুদ্ধ ডেকা, ইতিহাস বিভাগৰ এগৰাকী তৃতীয় বৰ্ষৰ এম.ফিল. গৱেষক, বাছৰ পৰা নামি এখন চামৰাৰ ব্যাগ টানিবলৈ ধৰিলে। তেওঁৰ চকুত আছিল বেলেগ এক উজ্বলতা — আগন্তুক গৱেষণাৰ আশা, উত্তেজনা, আৰু কৌতূহলৰ পটভূমিত এটা অজান স্থানলৈ যাত্ৰা। আজি তেওঁ গৈ আছে কামৰূপ জিলাৰ প্ৰায় বিস্মৃত এখন গাঁওলৈ — চিলাবৰী। বহুবছৰ আগতে বিশ্ববিদ্যালয়ৰ এটি ডকুমেণ্টচ সেলত দৃষ্টিপত কৰা এটা পুৰণি নথিপত্ৰত এই গাঁৱৰ এখন ‘পুথিভঁৰাল’ৰ নাম উল্লেখ পাইছিল তেওঁ। তাত উল্লেখ আছিল — “ব্ৰিটিছৰ আগমনৰ পূৰ্বে আহোম সাম্ৰাজ্যৰ শাসনকালত এটি ব্যক্তিগত পুথিভঁৰাল য’ত তাম্রলিপি, হস্তলিখিত…
-
আনন্দিতা বৰদলৈ মাধুৰী চাহ বাগিচাৰ পৰা মাত্ৰ কিছুমান পদ দূৰত, মধুৰ সেউজীয়া বাগিছাৰ মাজত মন্নাই এক পৰম্পৰাগত সিল্ক বোনাৰ পৰিয়ালৰ এক অনন্য সদস্য আছিল। সিহঁতৰ বাচলু পিতাই এই অঞ্চলৰ এক আদি শিল্পী হিচাপে পৰিচিত। সিল্ক বোনাৰ কলা, যিটো সৰু পৰিসৰে আৰম্ভ হৈছিল, সেয়ে এতিয়া সমগ্ৰ গাঁৱত এক গৰ্বৰ প্ৰতি চিহ্ন আছিল। মাধুৰী পিতাৰ পৰা এই শিল্পৰ শিক্ষা লাভ কৰি, সাৰ্বজনীন বংশৰ পৰা চাহ বাগিছাৰ সৈতে এক বিশাল সোপান গঢ়িছিল। মাধুৰীৰ জীৱন, যেন এক সুনিৰ্দিষ্ট আকাৰৰ আঁকা চিত্ৰ, য’ত তেওঁৰ সপোন আৰু পৰম্পৰাৰ কুঁৱলী একেলগে মিলাই গৈছিল। পিতাৰ পৰা শিকি, মাধুৰীয়ে চাহৰ পৰিসৰে পূৰ্ণৰূপে এক নতুন দিশৰ সন্ধান পাইছিল। সিল্ক বোনাৰ…
-
অৰ্পণ হাজৰিকা বন্যা কেতিয়াবা কেৱল পানীত ডুবাই নিয়ে, লৈ যায় অলেখ অশান্ত স্মৃতি, নামহীন আতংক আৰু কিছু মুখ—যিবোৰ মূৰ্তি হৈ পৰা স্মৃতিত আটকে থাকে। দৰঙৰ উত্তৰ প্ৰান্তৰ গাঁৱটোত তিনিদিন ধৰি অচিন্তনীয় বৰষুণ হোৱাৰ পিছত খৰস্ৰোতা নদীখন তিৰবিৰাই উঠিছিল। পুৰণি ঘৰবোৰ তলত সোমাই গ’ল, ৰাস্তা বিলীন হ’ল, আৰু বাতাসত মাটিৰ গোন্ধত মিশ্ৰিত হৈ থাকিল মৰা মাছ, সজি থকা কেঁচা-গলগলীয়া কুঁহিপাত আৰু গজগজীয়া বোকা। ঠিক সেই সময়তে গাঁওখনলৈ ঘূৰি আহিল সুপ্ৰিয়া—তৃষ্ণাৰ ঘনিষ্ঠ বান্ধৱী। তিনিবছৰ আগতে শেষবাৰৰ বাবে তৃষ্ণাক এই বানৰেই মাজত হে দেখা গৈছিল—নৈত পৰি গ’ল, আৰু তাৰ পাছত কোনো সন্ধান পোৱা নগ’ল। লোকজন কয়, সি সময়ত তৃষ্ণা শোকে ভাঙি পৰিছিল; স্কুলত…
-
মীনাক্ষী কলিতা ১ বিকেল ৫টা মান হ’ব, গুৱাহাটীৰ দক্ষিণচৰালিত থকা চন্দ্ৰবিন্দু হস্পিতেলৰ আগত এখন সাদা টয়োটাৰ কেমেৰী হঠাৎ থমকি ৰ’ল। মাটি জুৰি গাড়ীৰ চাকা ঘূৰি থকাৰ শব্দতেও এনে এটা গুৰুত্বৰ অনুভৱ আছিল যেন ভিতৰত থকা মানুহজনে চিঞৰি ক’লে—”হেঁপাহৰ অন্ত হ’ব আজিৰে ৰাতিত!” ডাঃ সুজয় গগৈ, এগৰাকী যশস্বী নেফ্ৰলজিষ্ট, গাড়ীৰ পৰা নামি ক্লিনিকৰ ভিতৰলৈ গ’ল; তেওঁৰ মুখত এটা চিন্তাশীল, গম্ভীৰ ভাব, কিন্তু ফোনটোত বাৰে বাৰে চাব খোজা এটি মেসেজ—”জানোঁ, আপুনি আৰু পিছু হঠিব নোৱাৰিব। আজিৰে নিশা, এফ বেল্টোলি ডিপ’.” ঠিক এই সময়তে, ক্লিনিকৰ গেটৰ কেমেৰাত এক আচৰিত দৃশ্য ধৰা পৰিল—ডাঃ গগৈয়ে ভিতৰলৈ সোমোৱা মুহূৰ্ত্তত এটা ক’লা ভেন সাৱধানে আগবাঢ়ি আহি টয়োটাৰ…
-
১ নিধন নগৰ নামৰ সৰু গাঁওখন উত্তৰ-পূব অসমৰ এটা পাহাৰীয়া অঞ্চলত অৱস্থিত, যাৰ ওপৰেদি শীতকালত কুঁৱলী জুৰি পৰে আৰু গ্ৰীষ্মত গছগছনিৰ মাজেৰে হালধীয়া পোহৰে ৰঙা মাটি উজলাই তোলে। গাঁওখনৰ বিশেষত্ব হ’ল ইয়াৰ খামখেয়ালী নীৰৱতা—এটা বৰ্ষৰ সাত মাহ যেন কিবা দ্ৰুতভাষাৰে কেতিয়াও কিছু নক’লে যেন, আৰু বাকী পাঁচ মাহ—বিশেষকৈ বৰ্ষাৰ অন্তত আৰু পূৰ্ণিমাৰ সময়ত—কোনোৱে পঢ়িব নোৱাৰা এটা গোপন খতাৰ দৰে উদাসীন আৰু অশান্ত হৈ পৰে। ইয়াতে থাকিছিল ১৩ বছৰীয়া বীৰজ্যোতি—সাধাৰণ উচ্চতাৰ, পাত্ৰ চুলিৰ পৰা সদায় ৰ’ব পৰা ডাঙৰ চকু থকা, আৰু সকলোৰে মতে, অলপ বেছি জিজ্ঞাসু। বীৰজ্যোতিৰ বাবাক সাত বছৰ আগতে এটি অজান কুৰুপ কাহিনীৰ দৰে গিলি খাইছিল এই গাঁওখনে। এক…
-
ঋষভ ৰাজখোৱা পাহাৰৰ কোলাৰ পৰা নামি অহা সেই সৰু বাটটো যেন সপ্তাহটোৰ ভিতৰতে মাথোঁ এটা দিনেই প্ৰাণ পায়—সোমবাৰ। আৰু সেই দিনটোতেই, গাঁওখনৰ চুপচাপ ৰাস্তাখনেদি এখন বগা ঘাঘৰ পিন্ধা, মাজমজিয়া চুলিৰে গুছি থকা এগৰাকী কিশোৰী নিৰৱভাৱে হেঁটি যায়—হাতত এটা তুলসীপাতৰ সৈতে পুটলিৰ ভিতৰত কেৱল বগা ফুল। তেওঁৰ নাম নয়না। কোনো সংগী নাই, কোনো হাঁহি নাই, কোনো জিজ্ঞাসা নাই—চকুত মাথোঁ এক নিৰ্বাক স্থিৰতা। মানুহে কয়, এই ছোৱালীজনী অলপ বেয়া, অলপ অদ্ভুত। ঘৰৰ কাম নকৰে, বন্ধুৰ লগত খেল নেলে, আৰু প্ৰতিসপ্তাহে এই পুৰণি কবরস্থানলৈ গৈ ফুল থৈ আহে। কাক দিবলৈ? কিয় দিবলৈ? একো জানে নে? গাঁওখনৰ বুঢ়া মানুহবোৰ কয়, কাহানিও কবরস্থানে বগা ফুল…
-
মৃণাল কুমাৰ দাস অধ্যায় ১: ওৰণিৰ পুৰণি ডিঙি বুকুৰ ভিতৰত অলপ দিন ধৰি অলক্ষ্য হৈ থকা যাত্ৰাৰ এটা গূঢ় টান দীপজ্যোতিক আকৃষ্ট কৰি আছিল, যি টান কোনো প্ৰতিদিনৰ ব্যস্ততাৰ মাজেৰে চিধা পথত গতি নলয়, বরঞ্চ কেতিয়াবা ওপঙা, কেতিয়াবা গভীৰ এৰি যোৱা নদীৰ দৰে—নিজেই নিজৰ পথ বান্ধি চলে। দক্ষিণ কামৰূপৰ গুৱাহাটীৰ ওচৰৰ এটি পুৰণি দেউতাৰ ঘৰতে ডিঙিখন দেখা গৈছিল—একেবাৰে দেউলীয়া হোৱাৰ প্ৰান্তত, ধূলিত ছাঁহি থকা এখন ২০ বছৰ পুৰণি ডিঙি, যিটো তেওঁৰ দেউতাই এগৰাকী মিৰজাফৰৰ পৰা কিনি কৰিছিল। শৈশৱত দীপজ্যোতিয়ে বহু ৰাতি এই ডিঙিত বহি কল্পনা কৰিছিল—নৈখনত বৈ গৈ আছে, পাৰত জলপাই গছ, সোঁতত মিঠা পানীৰ মাত, আৰু আকাশখন অলপ ধূসৰ,…
-
নন্দিনী কাশ্যপ ১ অৰ্ণাৰ পায়ে পায়ে হাজোৰ ৰাস্তাটো উৰ্দ্ধমুখী পাহাৰৰ কোলত থকা সেই প্ৰাচীন পাথৰ দেউলটোৰ দিশে আগুৱাই গৈছিল, যিটো দেউলৰ বিষয়ে তেওঁ বহু মাহ ধৰি ৰাতি জাগি পঢ়া কিতাপ আৰু প্রবন্ধৰ পৰা জানিবলৈ চেষ্টা কৰিছিল। পুৱাৰ আলসুৱা ৰোদে দেউলটোৰ গা চুই গ’লেও, কোনোবাই যেন এক নিৰ্বাক ৰহস্য ঢাকিবলৈ চেষ্টা কৰি আছিল, যেন শতাব্দীজুৰি লুকুৱাই ৰখা এক অদৃশ্য ছাঁত আৱৃত হৈ আছে এই স্থাপনাটো। অৰ্ণা এগৰাকী স্থাপত্য ছাত্ৰী হিচাপে ইয়াৰ কলা, শৈলী আৰু ঐতিহাসিক গুৰুত্বৰ বিষয়ে আগ্ৰহী আছিল; কিন্তু মনৰ কোনো এটা কোণত সেয়া কেৱল গবেষণাৰ বস্তু নহ’লেও, যেন এটা জীৱন্ত সত্তা হিচাপে অনুভৱ কৰিছিল। তেওঁ জানিছিল — ই জটিল,…
-
তৃষ্ণা শইকীয়া অধ্যায় ১: নতুন নিযুক্তি হাফলঙ ষ্টেচনৰ শেষ গাড়ীখনত উঠি অমৃতাই পাহাৰলৈ যাত্ৰা কৰিছিল, একান্ত নীৰৱতাৰে। গাড়ীৰ জানালিৰ বাহিৰে কুঁৱলী ঢাকিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল দিগন্ত, আৰু ঘন পাহাৰবোৰ ধূসৰ চাদৰৰ তলত গোপন হৈ পৰিছিল। গাড়ীৰ ভিতৰত মাত্ৰ দুজন যাত্ৰী আছিল — এজন সৈনিক আৰু সি নিজেই। দিছপুৰৰ স্বাচ্ছন্দ্য, দ্ৰুতগতিৰে চলা জীৱন আৰু চহৰীয়া আওঁৰনি এৰি তেওঁ আহিছিল হাফলঙৰ পাৰৱৰ ফালে, য’ত তেওঁৰ নিযুক্তি হৈছিল এখন ৰাজ্যিক বিদ্যালয়ৰ শিক্ষক হিচাপে। সদায়ে চাকৰিৰ বাবে মাক-বাপেকৰ খঙ-চিন্তাৰ মাজত ডাঙৰ হোৱা অমৃতাৰ বাবে এই নিযুক্তিখন যেন এক অদ্ভুত নিৰ্বাচন আছিল — পাহাৰৰ ওচৰত গৈ জীৱনৰ মাজত থকা নিস্তব্ধতা আৰু কোনো অজান শক্তিৰ স্পৰ্শ বিচৰা…