ৰূপকেশ শইকীয় অৰুণৰ জীৱন সেই দিনটোৰে আৰম্ভ হৈছিল, যেতিয়া তেওঁ দেখিলে মাক তীব্ৰ অসুখত পৰা অৱস্থাত। গাঁওখনৰ সৰু ঘৰখনৰ কোঠাত মাক বেডত শুই আছিল, মুখত বেছি জ্বৰ আৰু শৰীৰত অস্বাভাবিক দুর্বলতা দেখা গৈছিল। অৰুণৰ হৃদয় কঁপিবলৈ ধৰিলে, কিয়নো মাক তেওঁৰ বাবে সকলো আছিল—দুখৰ সময়ত আশ্ৰয়, আনন্দৰ সময়ত হাঁহিৰ উৎস। গাঁওখনৰ চিকিত্সকে মাকক ওষুধৰ পৰামৰ্শ দিলে, কিন্তু সেই সকলো চেষ্টা কোনো প্ৰভাৱ দেখুওৱা নাছিল। অৰুণ চকু ভৰাই কান্দিবলৈ ধৰিলে, মাকৰ দুখ আৰু কষ্টৰ আগ্ৰহত তেওঁ নিজক অসহায় বুলি অনুভৱ কৰিলে। তেওঁ অনুভৱ কৰিলে, কোনো সাধাৰণ চিকিত্সা, কোনো সৰু গাঁওৰ ডাক্তৰৰ সলাহ, মাকক বাঁচাবলৈ যথেষ্ট নহ’ব। অৰুণৰ মনত দৃঢ় সংকল্প জন্ম ল’লে—তেওঁ…
-
-
তৰালিকা দত্ত গাঁৱখন একেবাৰে সৰু, কিন্তু নৈ–টিলা–বনৰ সমাহাৰে জীয়াই থকা। সৰু সৰু কুঁহিয়াৰ ঘৰৰ মাজেৰে আঁকাবাঁকা পথ, পথৰ কাষত ফুল–পাত, ঘাস–বুটলি, আৰু গোটেই পৰিবেশত শান্তি। সেয়েহে গাঁৱৰ মানুহবোৰৰ জীৱন ধীৰ, প্ৰকৃতিৰে মিলি গঢ়ি উঠা। সেই গাঁৱৰ মাজত কণমানি নামৰ এটা এপাটি জীয়ৰী আছিল। সি পৰিয়ালৰ একমাত্ৰ সন্তান, ঘৰৰ সকলোৰে মৰমৰ ধন। কণমানিৰ চকুত সদায় কৌতূহলৰ জোনাক জ্বলিছিল। আন পুৱাৰ বেলেগ বেলেগ কামত ব্যস্ত হ’লেও কণমানিৰ মন সদায় কেতিয়াবা মাটিত, কেতিয়াবা ফুলপাতত, আৰু বিশেষকৈ আকাশলৈ উৰি যাবলৈ ব্যাকুল হৈ পৰিছিল। বেলেগ ল’ৰা–ছোৱালীয়ে খেলপথাৰত খেলি ফুৰিলেও কণমানিৰ মন বেলেগ, সি আকাশৰ গহীন নীলা পিন্ধা মেখেলাত কি কি গোপন রহস্য আছে তাৰ খোজ…
-
মণিরাম দেৱান অৰুণৰ জন্ম আৰু ডাঙৰ হোৱাৰ ঠাই আছিল অসমৰ এটা শান্ত গাঁও, য’ত নদীৰ কূলৰ পোহৰ-ছায়া, ধানক্ষেতৰ সেউজীয়া, বাঁহ-চিকনিধৰ গন্ধ আৰু গছ-বৃক্ষৰ মাজত পোহৰৰ খেলা জীৱনটোক এক অদ্ভুত সুৰত বাঁধি ৰাখিছিল। গাঁওখনত পুৱা উঠিলেই পাখিৰ টনটনিৰ শব্দ, গৰমৰ বতাহত গৰম ধানৰ গন্ধ, বৰষুণৰ সময়ত নদীৰ বতাহত ভিজা মাটিৰ সুবাস—এইবোৰেই আছিল তেওঁৰ জীৱনৰ মূল অংশ। গাঁওখনৰ মানুহৰ সৰলতা, একে থালিৰ ভাত ভাগ কৰি খোৱাৰ অভ্যাস, পঞ্চায়তী সভাত গাঁওবাসীৰ একেলগীয়া সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ, আৰু সন্ধিয়া বাটত ল’ৰা-ছোৱালীৰ ৰঙিন খেলবোৰে জীৱনৰ সাধাৰণতাক অমূল্য কৰি তুলিছিল। তেনেকুৱা পৰিৱেশত অৰুণৰ হৃদয়ত সপোনবোৰ জন্ম ল’লে—এদিন তেওঁৰো চহৰলৈ যোৱাৰ সময় আহিব, নতুন শিক্ষা, নতুন কাম আৰু নতুন…
-
অমৃতা বৰুৱা অমৃতাৰ জন্ম হৈছিল এক সৰু চাহ-বাগিচাৰ মজুৰ কলোনীত, য’ত ঘৰৰ পৰিধি আছিল বাঁহৰ জোপা, কুঁহিৰিৰ আঁচল আৰু মাটিৰ ৰঙা গন্ধ। বাগিচাৰ ওপৰেদি দমকা পৱনৰ লগত চাহপাতৰ দোৱালত শ্ৰুতি তুলিছিলো এক ধুনীয়া সুৰ, য’ত শিশুৰ কান্দনি আৰু মাতৃৰ গীত মিলি যেতিয়া একে সুৰত গাই উঠিছিল, তেতিয়া যেন মাটিয়ে নিজৰ বুকুত নতুন জীৱন সঁপিছিল। অমৃতাৰ মাক, জহুৰী, শীতত হাহাঁকাৰ কৰা কলিজা বুটলাৰ মাজতো গীত গাই সন্তানক শুৱাইছিল, কাৰণ মাটিত কাম কৰা এই জীয়ৰীসকলৰ জীৱন কষ্টৰ লগত সঙ্গীত মেলাই চলিছিল। গাঁওখনৰ মানুহে চাহপাত তুলি, গছ-গছনিৰ মাজত ঘামত ভিজি, মাটিত খপাই দিনটো কাটাইছিল; কিন্তু সন্ধিয়া নামিলে তেইলোকৰ কলোনীত গীতৰ সুৰ, ঢোলৰ ধুন…
-
অভিজ্ঞান শইকীয়া ১ গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ কেন্দ্ৰীয় গ্রন্থাগাৰৰ ওপৰফালৰ কোণত এটা ধূলিমলিন পুৰণি সঁচাই থকা শ্বেল্ফ থাকে, য’ত বহুবছৰৰ পুৰণি পাণ্ডুলিপি, দলিল আৰু দস্তাবেজ সযতনে সংৰক্ষণ কৰা হয়। সেইদিনা শীতল শুৱঁনি লগা এপৰালি বতাহৰ ভিতৰত দিগন্ত বৰা—এজন গম্ভীৰ আৰু মনযোগী ইতিহাস গৱেষক—তাঁৰ দৈনিক অভ্যাসৰ দৰে সেই শ্বেল্ফৰ আগত থমকি দাঁড়িল। তেওঁ বিশেষকৈ আহোম যুগৰ সামরিক ইতিহাস আৰু সাংস্কৃতিক নিদৰ্শনৰ ওপৰত গবেষণা কৰি আছিল, আৰু দিনটোৰ প্ৰথমভাগত বিশ্ববিদ্যালয়ৰ উপ-গ্রন্থাগাৰিকই তেওঁৰ কাষত আহি কৈছিল যে, “পুৰণি সংৰক্ষণ বিভাগত কিছুমান নতুনভাৱে সংৰক্ষিত দলিল আছে, হয়তো আপোনাৰ কামত লাগিব।” দিগন্তৰ আগ্ৰহ একেবাৰে জেগাই উঠিল। তেওঁ কাপোৰৰ গ্লাভছ পিন্ধি, সাৱধানে এটা কাঠৰ বাকচৰ ঢাকনি তুলিলে। ভিতৰত…
-
সাগৰিকা শৰ্মা মাজুলীৰ আকাশ গোধূলিৰ ৰঙত জ্বলজ্বলাই উঠিছিল। সোনালী ধূসৰ আভাত ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ পানী ধীৰে ধীৰে দীঘল দীঘল ঢৌ ভাঙি গৈছিল, আৰু সেই পানীৰ বুকুত মাটিৰ চেপেটা দ্বীপবোৰে যেন দম শেষ হোৱা নিশ্বাস ল’ব খুজিছিল। মাজুলি—বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ নদীপুঞ্জী দ্বীপ, যি এতিয়া নদীৰ ভাঙন আৰু অস্থিৰ স্রোতৰ মাজত অস্তিত্ব ৰক্ষাৰ বাবে লড়াই কৰি আছে। গাঁওৰ মানুহে দিনটোৰ শেষ মুহূৰ্তত পুতনি খেতি-কৰ্মেৰে ব্যস্ত হৈ থকা দেখা যায়—কেউবা গাভৰু ছোৱালীয়ে ঘাঁহৰ আঁচুল গোটাই ঘৰলৈ লৈ যায়, কেউবা মানুহে বাঁহেৰে তিৰিপলীয়া বান্ধি নদীৰ পাৰত কটকটীয়া সুৰেৰে পাথৰুৱা কাঠ ভাঙি ৰাখে। কণ্ঠত প্ৰাচীন ধৰ্মীয় সুৰ আৰু বাঁহীৰ সাদ মিশ্ৰিত হৈ আকাশত সিঁচৰ মাতেৰে বগাবগি কৰে, আৰু…
-
অসমৰ জঙ্গলেৰে ঘেরা, নদীৰ বুকু ফালি গৈ থকা এঘৰ গাঁও। এই গাঁওখনৰ উত্তৰ ফালে দাঁতুৰ বন আৰু কেঁচা ৰাস্তাৰ মাজত মাথোঁ এটা পথৰে পৌঁছিব পৰা এডাল পুৰণি নামঘৰ বহি আছে। নামঘৰখনৰ বাঁহেৰে কাঁপা ছাঁত, জীৰ্ণ খুঁটি আৰু বাটৰ দুখন থাম যি বৰষুণৰ জলেৰে হʼলে হʼলে কঁপিয়েই থাকে। দিনত এই নামঘৰখন সাধারণ ঠাই বুলি দেখাতো পাৰে, কিন্তু নিশা নামি আহিলেই যেন একেবাৰে বেলেগ ৰূপ লৈ উঠে। বতাহত বাজি উঠা শিসনিৰ শব্দ আৰু কেঁচা মাটিৰ গন্ধত নামঘৰখনৰ গাঢ় আঁতৰুৱা পৰিৱেশে কোনোবাকো ভিতৰলৈ সোমাবলৈ আহ্বান জনায়, কোনোবাকো ভয় দেখুৱাই আঁতৰি যায়। শতাব্দীৰ ইতিহাস বোজাই থকা এই নামঘৰখনক লৈ বহু অলৌকিক কাহিনী গাঁৱৰ মানুহৰ…
-
১ নগাঁওলৈ অহা ৰাস্তাটো বৰ ধূলিমাখি আৰু লোডেড। কামৰ নিদ্ৰাহীন দৌৰাতোণত দিন–ৰাতি বোজা–বাহী ট্রাক আৰু বেচা–কেনা কৰাৰ টেম্প’ মেলিছে। তাৰ মাজে গুৱাহাটীৰ এজন সাংবাদিক—নিপুন বৰা। বয়স একে ত্ৰিশ–চৌত্রিশ, বৰ পুৰণি অভ্যাস—যি কথাই মানুহে ভৌতিক বুলি ভাবে, তেওঁ সেইবোৰৰ বৈজ্ঞানিক ব্যাখ্যা বিচাৰে। কেতিয়াবা মানসিক বিভ্ৰান্তি, কেতিয়াবা ধ্বনি–প্ৰতিধ্বনি, কেতিয়াবা গছ–পাতৰ ছায়া—এইবোৰকেইখন তিনি লাইন লিখি তেওঁ কাগজৰ কলাম ভৰাই দিয়ে। কিন্তু এবাৰ সম্পাদকৰ আদেশ বেলেগ আছিল। “নিপুন, নগাঁওত এটা পুৰণি চাহবাগিচা আছে। তাত নাকি সন্ধিয়া পিছে মানুহ নাযায়। কয়, এটা ওখ ডিমৌ গছৰ তলত অদ্ভুত হাঁহি শুনা যায়। এতিয়া তই খোজ কাঢ়, খাটি–খুটি বুজ, আৰু এটা লম্বা প্ৰতিবেদন লিখ। পাঠকৰ আগ্ৰহ থাকিব।” এই…
-
প্ৰবাল কাশ্যপ অধ্যায় ১ : নতুন শিক্ষক অৰুণৰ জীৱনত নতুন এক অধ্যায় আৰম্ভ হৈছিল। বহুদিন ধৰি পঢ়া-শিকাৰ পিছত তেওঁ শেষত এখন সৰু গাঁওৰ প্ৰাথমিক বিদ্যালয়ত শিক্ষক হিচাপে নিযুক্তি পাইছিল। চহৰত জন্ম-লালন হোৱা অৰুণৰ বাবে গাঁওবাসীৰ জীৱন পদ্ধতি, তেওঁলোকৰ ভাষা, ৰীতি-নীতি সকলো যেন এটা অজানাৰ জগত। যাত্ৰা দিনৰ পুৱা সুৰ্য্যোদয়ৰ লগে লগে বাটত নামি গ’লেও গাঁওখনলৈ যাবলৈ একাধিক নদী, বন আৰু গোটেই হালধীয়া ধাননি পথাৰ পাৰ হ’ব লগা হৈছিল। যাত্ৰাৰ সময়ত চাহ-বাগিচা, পথাৰ আৰু কেতিয়াবা সৰু ডাঙৰ গাঁওবোৰৰ মাজেদি যোৱা পথত তেওঁ এক অদ্ভুত শান্তি অনুভৱ কৰিছিল। চহৰৰ ভিৰ-ভাটিৰ পৰা আঁতৰি অহা সৰু সৰু গাঁওবোৰত মানুহৰ সৰলতা আৰু কোলাহলৰ অভাৱ তেওঁৰ…
-
ৰূপম বৰুৱা মাজুলীৰ ধূলি-ঢকা গাৱঁখনৰ সন্ধিয়া, নদীৰ পাৰৰ সৰু ঘৰেৰে বাগৰি থকা বাতৰি সকলোৰে কাণত পঠিয়াইছিল—জনাজাত শত্ৰীয়া শিল্পী ৰামানন্দ মহন্তৰ অচিন্তনীয় মৃত্যু। মানুহবোৰৰ চকুত বিশ্বাসৰ আৰু আতংকৰ মিশ্ৰণ আছিল। ৰামানন্দ মহন্ত, যাৰ নামেই গাঁওখনৰ সীমাবদ্ধ স্থানৰ পৰা বহুকাল ধৰি সৰ্বত্র প্ৰসিদ্ধ, যিজন শিল্পকলা, পৰম্পৰা আৰু শত্ৰীয়াৰ অনন্য সংযোগৰ বাবে জনাজাত আছিল, হঠাতে যিদৰে পৃথিবীৰ পৰা বিলীন হৈ গ’ল, তাক সঁচা মানিব পৰা কোৱাৰ দৰে নহ’ল। তেওঁৰ মৃত্যুৰ সংবাদেই গাঁওখনৰ ঘৰৰ ভিতৰত আৰু ৰাস্তাৰ চুপচাপ পথত এক অদ্ভুত চাঞ্চল্যৰ সৃষ্টি কৰিলে। মানুহে ক’লে, ‘ৰামানন্দ মহন্তৰ মৃত্যুৰ পিছতেই গাঁওখনত যেন অন্ধকাৰ বতৰা পৰি গ’ল।’ তেখেতৰ শেষ কেতবোৰ দিন, যিসকলে লগত আছিল, সেইবোৰে…