পল্লৱী বৰুৱা
অধ্যায় ১ – অচিনাকি সূচনা
গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ৰসায়ন বিভাগত এক শীতল শৰদৰ দিনত নতুন উদ্যমেৰে কাম চলি আছিল। বেলেগ বেলেগ কেমিষ্ট্ৰি লেবৰেটৰীৰ গন্ধত বাতাস একেবাৰে ভিন্নভিন্ন অনুভৱেৰে ভৰিপূর্ণ হৈ পৰিছিল—কোথাও পুৰণি কাগজৰ গন্ধ, কোথাও কেমিকেলৰ তীব্র টক-মিঠা গন্ধ, আৰু কোনো কোনো কোঠাত তাজা চাহৰ সুবাস মিশি আছিল। এই বিভ্ৰান্তিকৰ সুবাসৰ মাজতে ডক্টৰ ৰিয়েলিয়া, যিনি বহুদিন ধৰি অৰ্গানিক কেমিষ্ট্ৰিত অদ্ভুত গবেষণা কৰি আহিছিল, ছাত্ৰ-ছাত্ৰী সকলক এটা নতুন প্ৰকল্পৰ সূচনাৰ কথা জনালে। তেওঁক দেখিলে সৰু-বড় সকলোৰে মনে এটা অনুপ্ৰেৰণা জন্মিছিল; চকুত আগ্ৰহৰ দীপ্তি, কণ্ঠত গম্ভীৰতা। ৰিয়েলিয়াই ক’লে যে তেওঁলোকে এবিধ নতুন পদাৰ্থ বিচাৰি উলিয়াইছে, যাৰ নাম হালধীয়া গন্ধ-পলিমাৰ। ই নাকি মানুহৰ গন্ধৰ স্মৃতি পুনৰ উলিয়াব পাৰে—অর্থাৎ, কোনো এক ব্যক্তি বা ঘটনার লগত জড়িত বিশেষ গন্ধ যদি একবাৰ মস্তিষ্কে সঞ্চিত হৈ থাকে, এই পদাৰ্থে সেই গন্ধ পুনৰ সক্ৰিয় কৰিব পাৰে আৰু মানুহক সেই বিশেষ স্মৃতিৰ ছবি বা দৃশ্যলৈ পুনৰ লৈ যাব পাৰে। ক্লাছৰ সবার মুখমণ্ডলত বিস্ময়ৰ ধোঁৱা দেখা দিলে; কেইজনৰো মুখত সংশয়, আন কেইজনৰ মুখত শিহৰণ। বিজ্ঞানৰ এই নতুন সীমানাত পগডণ্ডি তোলা মানেই যেন নতুন যুগৰ সূচনা।
এই আলোচনাৰ মাজতে অয়ন বেছ ধৈৰ্যৰ সৈতে শুনি আছিল। বিশ্ববিদ্যালয়ৰ শ্ৰেষ্ঠ মেধাবী ছাত্ৰৰ ভিতৰত তেওঁ এজন, কিন্তু তেওঁৰ হৃদয়ত সদায়েই এক শূন্যতা থাকিছিল—মিথিলা। দুয়ো কেতিয়াবা সৰলভাৱে পৰস্পৰক ভালপাইছিল, একেলগে ক্লাছ, কেম্পাছ, চাহঘৰ, বইৰ দোকান—সকলোত দুজনৰ উপস্থিতি আছিল। কিন্তু তিনিবছৰ আগতে হঠাৎ মিথিলা নিখোঁজ হৈ গ’ল, কোনো চিহ্ন বা খবৰ নাপাই। অয়নে সদায় চেষ্টা কৰিছিল সংবাদ বিচাৰি পাবলৈ—পুলিশ, বন্ধু-বান্ধৱ, পৰিয়াল—কিন্তু সকলো চেষ্টা বিফল। যিমানেই দিন গৈছিল, তেতিয়াই যেন তেওঁলৈ আশা ফিক্কল হ’বলৈ ধৰিছিল। তবুও প্ৰেমৰ আঁচলৰ পৰা মুক্তি ল’লে নোৱাৰিলে। আজিও মিথিলাৰ গন্ধৰ লগত যুক্ত কেতিয়াবা বিশেষ স্মৃতি তেওঁৰ মস্তিষ্কত জীয়াই আছে—একেবাৰে যেতিয়া দুয়ো একেলগে বগাবানত ভ্ৰমণ কৰিছিল, যেতিয়া বৃষ্টিত ভিজি বইৰ দোকানৰ তলত আশ্ৰয় লৈছিল, যেতিয়া তাজা ফুলৰ গন্ধত মিঠা হাঁহি দিছিল। এই সকলোবোৰ স্মৃতিৰ ভিতৰত গন্ধৰ এক অদৃশ্য শক্তি সদায়ে আছিল, যেন কেতিয়াও মুছি নাযায়। সেইবাবে ডক্টৰ ৰিয়েলিয়াৰ নতুন আবিষ্কাৰৰ কথা শুনি তেওঁৰ বুকুত এটা নতুন ঢৌ উঠিল। হয়তো এই পদাৰ্থে তেওঁৰ হেৰাই যোৱা প্ৰেমিকাক পুনৰ এজনী স্মৃতিৰ মাজৰ পৰা স্পষ্ট কৰি তুলিব, নহ’লে নিখোঁজ হোৱা ঘটনাৰ কোনো গোপন ক্লু উন্মোচন কৰিব।
অয়ন সেদিন ক্লাছৰ পিছত লেবৰেটৰীৰ টেবুলৰ ওচৰত দাঁড়াই ৰিয়েলিয়াৰ সৈতে ব্যক্তিগতভাৱে কথা পাতিবলৈ আগ্ৰহী হ’ল। শিক্ষক-শিক্ষিকাৰ একাংশ আৰু ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলে ইতিমধ্যে প্ৰকল্পৰ নীতি-নিৰ্বাহৰ আলোচনা আৰম্ভ কৰি দিলে—কোনে কোনে কেমিকেলৰ বিশ্লেষণ কৰিব, কোনে তথ্য সংগ্ৰহ কৰিব, কোনে গন্ধৰ বৈজ্ঞানিক গুণাবলী অধ্যয়ন কৰিব। কিন্তু অয়নৰ মন একেবাৰে অন্য ক’তছিল। তেওঁৰ হাতৰ আঙুলিত কাঁপনি আছিল, চকুত অচিনাকি উজ্জ্বলতা। তেওঁ ডক্টৰ ৰিয়েলিয়াক নীৰবে ক’লে, “ম্যাম, মই এই প্ৰকল্পত নিযুক্ত হ’ব বিচাৰোঁ, কিন্তু মোৰ এক ব্যক্তিগত কাৰণ আছে। যদি অনুমতি দিয়ক, মই এই পদাৰ্থৰ প্ৰয়োগ ব্যক্তিগতভাৱে পৰীক্ষা কৰিব বিচাৰোঁ।” ৰিয়েলিয়াই কিছু সময় নিৰৱে তাক চাই থাকি মৃদু হাঁহি দিলে। তেওঁ হয়তো অয়নৰ চকুত সাঁচি থকা ব্যথা আৰু আশা দুইটাই চিনাকি কৰি পাইছিল। উত্তৰত কেৱল ক’লে, “অয়ন, বিজ্ঞান সদায়ে ব্যক্তিগত অনুভৱৰ পৰা আৰম্ভ হয়। তুমি এই প্ৰকল্পত থাকিবা। হয়তো তোমাৰ অনুসন্ধানে আমাৰ সকলোৰে বাবে নতুন পথ দেখুৱাব।” সেই মুহূৰ্তত অয়নৰ হৃদয়ত নতুন সূৰ্যোদয়ৰ অনুভৱ জাগিল—যেন মিথিলাৰ গন্ধ, স্মৃতি আৰু নিখোঁজ হোৱা সত্যৰ অচিনাকি সূচনা আজিৰ পৰা আৰম্ভ হ’ল।
অধ্যায় ২ – চুৰান্ত প্ৰয়োগ
গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ৰসায়ন লেবৰেটৰীৰ সেই অন্ধকাৰময় কামৰুমত, য’ত সাদা টিউবলাইটৰ মৃদু পোহৰে গোটেই পৰিবেশক নিৰৱ-গম্ভীৰ কৰি তুলিছিল, অয়নে প্ৰথমবাৰৰ বাবে সেই নতুন পদাৰ্থৰ সঁজা হাতত লৈ পৰীক্ষাৰ আৰম্ভণি কৰিলে। টেবুলৰ ওপৰত শৃঙ্খলাভাৱে সাজি ৰখা টেষ্টটিউব, বীকাৰ, আৰু পিপেটবোৰ যেন তেওঁৰ উত্তেজনাক অধিক বৃদ্ধি কৰি তুলিছিল। ডক্টৰ ৰিয়েলিয়াই আগতে ক’লে যে এই পদাৰ্থ—গন্ধ পলিমাৰ—মানুহৰ স্নায়ুতন্ত্ৰৰ লগত এক বিশেষ ধৰণৰ প্ৰতিক্ৰিয়া কৰে। যেতিয়া ই গন্ধৰ কোনো সৰু কণিকাৰ লগত মিশ্ৰিত হয়, মস্তিষ্কে আগতে সঞ্চিত কৰা স্মৃতিকোঠাৰ পৰা সেই গন্ধৰ সৈতে যুক্ত ছবি, ধ্বনি আৰু অনুভূতি পুনৰ বাহিৰলৈ আনে। অয়নে এক নিৰ্বাচিত কাচৰ টেষ্টটিউবত পদাৰ্থৰ এক ক্ষুদ্ৰ বিন্দু লৈ, তাৰ লগত এজনৰ বাবে বেছি সাধারণ গন্ধ—কফি বিনৰ চূর্ণ মিশ্ৰিত কৰিলে। টেবুলত শুই থকা এটা পুৰণি নোটবুকৰ পৃষ্ঠালৈ চাই থাকিলেও তেওঁৰ মন ইতিমধ্যে ভিন্ন জগতলৈ ঢলি গ’ল। এটা হালকা গন্ধেৰে লেবৰেটৰীৰ গম্ভীৰতা ভাঙি এক মিঠা কফিৰ সুবাসে কাষত ভৰি তুলিলে, আৰু তাৰ লগত সংগে সংগে অয়নৰ চকুৰ আগত ভাসি উঠিল এক দৃশ্য—তেওঁ আৰু তেওঁৰ স্কুলৰ বন্ধু-বান্ধৱ, হাতত কফিৰ কাগজৰ গ্লাছ ধৰি কেম্পাছৰ কাষৰ সৰু দোকানত বহি হাঁহি-ধেমালিৰে সময় কটাইছে। চিৰপৰিচিত সেই হাঁহি, বেঞ্চীৰ কাঠৰ ঘঁহাৰ শব্দ, গ্লাছত বুদবুদ ওঠা কফিৰ গন্ধ—সকলো একেবাৰে স্পষ্ট হৈ পৰিছিল। অয়ন একেবাৰে স্তম্ভিত হৈ পৰিল; এয়ে নে সেই পদাৰ্থৰ আসল শক্তি?
যেতিয়া গন্ধ আৰু স্মৃতিৰ এই দ্বাৰ একেবাৰে খুলি পৰিল, অয়নৰ বুকুৰ ভিতৰখন উল্লাসেৰে ভৰাই তুলিল। তেওঁ অনুভৱ কৰিলে যে ইয়াৰ মাজত আছে এক অভূতপূৰ্ব সম্ভাবনা—যি কোনো সঁচাকৈ বৈজ্ঞানিক ৰিসাৰ্চৰ বাবে নহয়, ব্যক্তিগত ভাৱৰ বাবে। তেওঁ হাতত থকা কফি গন্ধৰ টেষ্টটিউবত চকু নমাই ক’ব ধৰিলে, “যদি সৰু সৰু স্মৃতি এতিয়া ইমান স্পষ্টভাৱে মূর্ত হ’ব পাৰে, তেন্তে মিথিলাৰ লগত জড়িত কোনো গন্ধেও নিশ্চয় মোৰ বাবে পথ খোলিব পাৰে।” মিথিলাৰ লগত তেওঁৰ বহু স্মৃতি আছিল, আৰু প্ৰায় সকলোতেই বিশেষ গন্ধ জড়িত আছিল—কেতিয়াবা ফুলৰ গন্ধ, কেতিয়াবা বৃষ্টিত মাটিৰ গন্ধ, কেতিয়াবা তেওঁ ব্যৱহাৰ কৰা পারফিউমৰ গন্ধ। সেইবোৰ গন্ধ তেওঁৰ মস্তিষ্কত নিশ্চয় এতিয়াও সঞ্চিত হৈ আছে, কেৱল পুনৰ সক্ৰিয় হোৱাৰ প্ৰত্যাশাত। এই পদাৰ্থেই সেই চাবি হ’ব পাৰে। হঠাৎ সেই কফিৰ সুবাসতে তেওঁৰ চকুত জোকালো লাহে লাহে নেমকা চকুপানি। কৈশোৰৰ দিনৰ হাঁহি-ধেমালি তেওঁৰ অন্তৰৰ গোপন কোঠালিত পুনৰ খোলি উঠিছিল, আৰু তাত মিথিলাৰ পৰিপূর্ণ উপস্থিতি অনুভৱ কৰিলে।
লেবৰেটৰীৰ টেবুলত বহি, পদাৰ্থৰ এই সাফল্যৰ স্বাদ লওঁতে অয়নৰ অন্তৰত এক নতুন উন্মাদনা জন্মিলে। তেওঁ ভাবিলে যে এতিয়াৰ পৰা তেওঁক এক নতুন যাত্ৰা আৰম্ভ কৰিব লাগিব। সেয়া মাথোঁ বৈজ্ঞানিক অনুসন্ধান নহ’ব, এক ব্যক্তিগত অনুসন্ধান হ’ব—প্ৰেম, বেদনা আৰু আশা একেলগে মিহলি হোৱা এক চেষ্টাৰ যাত্ৰা। তেওঁ খামোশে নোটবুকৰ কাতবোৰত লিখিবলৈ ধৰিলে—“প্রথম প্ৰয়োগ: কফি দোকানৰ গন্ধ। ফলাফল: স্পষ্ট স্মৃতি।”—কিন্তু সেই শৃঙ্খলাভাৱী বৈজ্ঞানিক শব্দৰ আঁৰত গোপনে নিজৰ বাবে লিখি ৰাখিলে—“যদি এই পথ চলি যায়, তেন্তে মই মিথিলাক পুনৰ উলিয়াব পাৰিম।” তেওঁৰ অন্তৰত বেজি থকা সন্দেহ আৰু হতাশা এতিয়া যেন এঘাৰোটা সুৰৰ মিঠা ৰাগত পৰিণত হ’ল। সেয়া মাথোঁ প্ৰকল্পৰ চুৰান্ত প্ৰয়োগৰ আৰম্ভণি নহয়, অয়নৰ জীৱনৰ এক অচিনাকি দিশলৈ অগ্ৰসৰণৰ সূচনা আছিল।
অধ্যায় ৩ – নিখোঁজৰ প্ৰচেষ্টা
অয়নৰ জীৱন যেন একেবাৰে গোপন মিছনৰ ৰূপ লৈছিল। দিনৰ ক্লাছ, ৰাতিৰ লেবৰেটৰীৰ একাকীত্ব—দুয়োতেওঁ একেদৰে বোৰে। গন্ধ পলিমাৰৰ সহায়ত মিথিলাৰ শেষ দৃশ্যৰ গন্ধ উলিয়াই পাওঁতে তেওঁৰ অন্তৰকেঁপনি উঠিল। তেওঁৰ চকুৰ সন্মুখত ভাসি উঠিল গুৱাহাটীৰ সেই অচিনাকি সন্ধিয়া—বিশ্ববিদ্যালয়ৰ কাষৰ পুৰণি পথ, য’ত মিথিলা শেষবাৰ দেখা গ’ল। হাওত ফেঁট ফেঁটকৈ গছৰ পাতৰ মাজেৰে আহি সেই সন্ধিয়াৰ এক বিশেষ গন্ধেৰে পৰিপূর্ণ হৈ পৰিল—কোনো এটা সস্তা আতৰৰ মিহি গন্ধ, দূৰত বৃষ্টিত ভিজা মাটিৰ গন্ধ, আৰু কাষৰ চাহ দোকানৰ কেঁচা পাতৰ ধোঁৱা মিহলি গন্ধ। অয়নে কণ্ঠত একেবাৰে স্তব্ধতা লৈ অনুভৱ কৰিলে—মিথিলা শেষবাৰ এই গন্ধবোৰৰে ঘেৰাই আছিল। তেতিয়াই তেওঁৰ মনত সন্দেহ উদয় হ’ল, এই গন্ধবোৰৰ লগত নিশ্চয় কোনো গুপ্ত ক্লু আছে। তেওঁ কাগজত সযত্নে লিখি ৰাখিলে—“সন্ধিয়া, বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পুৰণি পথ, আতৰ, ভিজা মাটি, চাহ দোকান।” এইবোৰ তেওঁৰ বাবে এক মানচিত্ৰ হ’ল, যাৰ যোগেদি তেওঁ মিথিলাৰ পদক্ষেপ পুনৰ গঠন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে।
পৰৱৰ্তী কইছেক সপ্তাহ অয়নৰ জীৱন একেবাৰে গোপন অনুসন্ধানত পৰিণত হ’ল। বিশ্ববিদ্যালয়ৰ বায়োকেমিষ্ট্ৰিৰ লেবৰেটৰীলৈ যাওঁতে তেওঁ এফালে লুকাই গুৱাহাটীৰ বিভিন্ন স্থানত গন্ধৰ চিহ্ন অনুসৰি তথ্য সংগ্ৰহ কৰি ফুৰিছিল। কাষৰ চাহ দোকানত বসা বয়স্ক দোকানদাৰে ম্লান স্মৃতিত কৈছিল, “হয়তো সেই সন্ধিয়াত এজনী ছোৱালী আছিল, সৰু গোটেই লাহে লাহে খোজেৰে গৈছিল… কিন্তু তাৰ পিছত? মই একো বুজি নাপাওঁ।” অয়নে তাৰ লগত থকা কেঁচা পাতৰ ধোঁৱা চমকাই লৈ পদাৰ্থত মিশ্ৰণ কৰিলে, আৰু তেওঁৰ চকুৰ আগত উভতি আহিল সেই মুহূৰ্ত—মিথিলা হেঁটি গৈ আছে, কিন্তু পিছফালে এন্ধাৰ পথত কিবা এখন ছায়া তেখেতক অনুসৰণ কৰি আছে। এই দৃশ্যই অয়নৰ বুকু ঠাহৰ কৰি তুলিলে। বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আন গেটৰ কাষত এক গন্ধত তেওঁৰ মন আকৃষ্ট হ’ল—সস্তা আতৰৰ তীব্ৰ গন্ধ। পদাৰ্থত মিশ্ৰণ কৰতেই অয়নে স্পষ্টকৈ দেখা পালে, মিথিলা ফৰ্মাল লেগেচীয়া ছাতি ভৰ পিঠিত লৈ ছিগনেল পাৰত উভতি আহিছে, আৰু ক’ৰবাত সেই আতৰৰ গন্ধযুক্ত ব্যক্তি পিচত আছে। এইবোৰ সামান্য গন্ধেৰে গঢ়ি তোলা ছবিসমূহত ধীৰে ধীৰে স্পষ্ট হ’ব ধৰিলে মিথিলাৰ শেষ যাত্ৰাপথ।
যেতিয়া অয়নে এই গন্ধৰ মানচিত্ৰ আঁকি তুলিলে, suspense একেবাৰে বৃদ্ধি পালে। তেওঁ অনুভৱ কৰিলে যে তেওঁ অতি বিপজ্জনক কিন্তু সত্যৰ সন্মুখীন হ’বলৈ আগবাঢ়িছে। তেওঁৰ মস্তিষ্কত যেন দুইটা শক্তি যুদ্ধ চলাইছিল—এক ফালে বিজ্ঞানীসুলভ ঠাণ্ডা অনুসন্ধান, আন ফালে প্ৰেমিকসুলভ তীব্ৰ ব্যাকুলতা। বিশ্ববিদ্যালয়ৰ লেকচাৰ হলত বহিও তেওঁৰ মন একেবাৰে উশাহ নাপাইছিল, চকুত সদায়ে উভতি আহিছিল মিথিলাৰ হাঁহি আৰু সেই শূন্য পথ। প্ৰতিটো নতুন গন্ধৰ লগত যুক্ত ছবি তেওঁৰ অন্তৰৰ গোপন তাল খুলি দি নতুন সন্দেহৰ দিশ দেখুৱাইছিল। “কোনে আছিল সেই ছায়া? কিয় মিথিলাক অনুসৰণ কৰিছিল? ক’ত গ’ল তেওঁ তাৰ পিছত?”—এই প্ৰশ্নবোৰত তেওঁৰ নিশা-দিন কটাই গৈছিল। অয়নে সোনকালে বুজি পালে যে এই পদাৰ্থে কেৱল স্মৃতি পুনৰ সক্ৰিয় কৰি নাথাকে, ই যেন এক গুপ্ত সঁজুলি, যাৰ দ্বাৰা সঁচা রহস্যৰ তাল মেলিব পাৰি। পাঠক যেন অয়নৰ সৈতে একেলগে সেই আঁধাৰ পথত হেঁটি মিথিলাৰ নিখোঁজ যাত্ৰাৰ পিছু লৈছিল, আৰু প্ৰতিটো দৃশ্যত suspenseৰ সূতাই তেওঁলোকক আঁকোৱালি ধৰিছিল। এই অধ্যায়ৰ অন্তত পাঠক একেবাৰে জানিব পৰা নাছিল—মিথিলাৰ পৰৱৰ্তী পদক্ষেপ কোথায় গ’ল, কিন্তু অয়ন ইতিমধ্যে সেই দিশলৈ প্ৰস্তুত হ’বলৈ আৰম্ভ কৰি দিছিল।
অধ্যায় ৪ – বিপদৰ আভাস
অয়নে যেতিয়া মিথিলাৰ স্মৃতিৰ গন্ধৰ ধাৰাবাহিকতা উলিয়াই উলিয়াই চহৰৰ মানচিত্ৰ আঁকিবলৈ ধৰিলে, তেতিয়াই তেওঁৰ অন্তৰত এক অচিনাকি চাপ জন্মিবলৈ ধৰিলে—যেন কিবা এজন সদায় তেওঁৰ পিছে পিছে আহিছে। প্ৰথমে তেওঁ ভাবিছিল ই মাথোঁ তেওঁৰ ভয়ৰ ফল, কিন্তু দিনকেইটাত ঘটনা যিমান ঘন ঘন হ’ব ধৰিলে, তেতিয়াই সন্দেহত নিশ্চিততালৈ পৰিণত হ’ল। বিশ্ববিদ্যালয়ৰ লেবৰেটৰীৰ পৰা ওলাই ৰাতিপুৱা গৃহলৈ যাওঁতে তেওঁ কয়বাৰ অনুভৱ কৰিলে, পিছে ধৰি থকা পদক্ষেপৰ সৰু শব্দ। প্ৰথমে তেওঁ ঘূৰি চালে, আঁতৰত কোনো এখন সাদা কুকুৰকেই দেখা গ’ল, কিন্তু কিছুমান সময়ত পদক্ষেপৰ সেই গতি স্পষ্টভাৱে মানুহৰ দৰে শুনা গ’ল। তাৰ উপৰিও, চহৰৰ কাষৰ চাহ দোকানত যেতিয়া তেওঁ লুকাই লুকাই কফি বিনৰ গন্ধৰ লগত পদাৰ্থ মিশ্ৰণ কৰি আছিল, তেতিয়া দূৰত এখন কালো ছায়া কিছু সময়ৰ বাবে অদৃশ্য হৈ গ’ল। এইবোৰ সকলো ঘটনারে অয়নৰ অন্তৰ ধুক ধুক কৰি উঠিল, যেন তেওঁৰ অনুসন্ধান কোনো গুপ্ত চক্ৰই ধৰা পৰাৰ আগতেই বন্ধ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰি আছে।
লেবৰেটৰীতো দিন দিন অচিনাকি ঘটনা ঘটিবলৈ ধৰিলে। এজন সৰু লেবৰেটৰী সহকৰ্মীয়ে এটা দিন সকালে ওলাই গৈছিল, কিন্তু সন্ধিয়া ওলালেই দেখিলে লেবৰেটৰীৰ মুখ্য দৰ্জা অচিনাকৈ খোলা। টেবুলৰ ওপৰত অয়নৰ ৰচা নথিপত্ৰৰ কিছুমান অংশ বেপতা হৈ গ’ল, আৰু কিছুমান অতি গুৰুত্বপূর্ণ ডাটা হঠাৎ পৰিৱৰ্তিত হৈ পৰিল যেন কোনোবাই ইচ্ছাকৃতভাৱে গোটেই নথি গছাবলৈ চাইছে। ডক্টৰ ৰিয়েলিয়াই ইয়াক কাকো প্ৰকাশ কৰিলে নাই, তেওঁ মাথোঁ চুপচাপৰ ভিতৰতে তদন্ত চলাই থাকিল। কিন্তু অয়নে বুজি পালে, এই অনুসন্ধানত ইমান গভীৰ সত্য লুকাই আছে যি কোনোবা শক্তিশালী গোটে চাহি নেপায় যে বাহিৰলৈ আহক। সেইদিনা তিনি বজাত, বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা ওলাই আহোঁতে, লেবৰেটৰীৰ কপাটত তেওঁৰ হাত পৰাত ঠাণ্ডা ঘামেৰে গাত ভিজি গ’ল—যেন কপাটৰ হাতল অলপ আগতে কোনোবা সঘনকৈ স্পৰ্শ কৰি গৈছিল। তেওঁৰ অন্তৰত এক অব্যক্ত ত্ৰাস জন্মিলে, যদিও বাহ্যিকভাবে তেওঁ নিজক শান্ত ৰাখিলে। কেতিয়াবা তেওঁ ভাবিছিল, মিথিলাৰ নিখোঁজৰ ঘটনা কেৱল ব্যক্তিগত দুঃখ নহয়, ই এক বৃহৎ পৰিসৰৰ ষড়যন্ত্ৰৰ লগত জড়িত।
এই সন্দেহ আৰু ভয়ৰ মাজত অয়নৰ বিজ্ঞানীসুলভ অনুসন্ধান আৰু ব্যক্তিগত বিপদৰ তান এন্ধাৰ জোকাৰ দৰে মিহলি হৈ গ’ল। বিশ্ববিদ্যালয়ৰ শীতল গলিত ফুৰোঁতে তেওঁ অনুভৱ কৰিছিল, তেখেতক কোনোবা গুপ্ত দৃষ্টিৰে চাই আছে; প্ৰতিটো পদক্ষেপ যেন গুপ্তচৰ্যাৰ লগত জড়িত। এজন বন্ধুৱে ক’লে যে লেবৰেটৰীৰ কাষৰ পুৰণি গেটৰ কেমেৰাত অচিনাকি ছায়া ধৰা পৰিছিল, কিন্তু ৰেকৰ্ডিং কিছু সময়ৰ ভিতৰতে মচি পেলোৱা হৈছিল। অয়নে ধীরে ধীরে বুজি পালে, তেওঁৰ যাত্ৰা কেৱল মিথিলাৰ সন্ধান নহয়, ই এখন বিপদজনক পথ, য’ত সঁচা অনুসন্ধান মানেই জীৱনৰ বাবে জোখিম। তথাপি, তেওঁৰ বুকুত সদায় এক শপথ বাজি আছিল—যদি মিথিলাৰ শেষ গন্ধ, শেষ স্মৃতি এই পদাৰ্থৰ জৰিয়তে উলিয়াই পোৱা যায়, তেন্তে এই বিপদ যিমানেই হোক, তেওঁ পিছ ফিৰিব নোৱাৰে। অধ্যায়ৰ অন্তত অয়ন একেবাৰে গম্ভীৰ হ’ল; চকুত ভয়ৰ ছাঁ থাকিলেও তাৰ তলত সলনি হ’ল এক দৃঢ় সংকল্প—বিপদৰ আভাস সত্ত্বেও তেওঁ সঁচা বিচাৰি আগবাঢ়িব।
অধ্যায় ৫ – ছায়াময় সন্ধান
অয়নে ধৈৰ্য আৰু ভয় উভয়কে সঙ্গী কৰি গন্ধ পলিমাৰৰ দ্বাৰা মিথিলাৰ স্মৃতিৰ ছায়া আঁকিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে। বিশ্ববিদ্যালয়ৰ শীতল লেবৰেটৰীৰ কোণত বসি পদাৰ্থত গন্ধ মিশ্ৰণ কৰাৰ প্ৰতি মুহূৰ্ততে তেওঁৰ চকুৰ আগত যেন নগৰৰ মানচিত্ৰ খুলি পৰিছিল। প্ৰথমে ভাসি উঠিল গুৱাহাটীৰ নদী কাষ। পদাৰ্থৰ সংগে ভিজা ঘাস আৰু মাটিৰ গন্ধ মিশ্ৰণ কৰতেই তেওঁ অনুভৱ কৰিলে, মিথিলা নদীৰ কাষৰ ঘাটত বহি আছে, দূৰত নিঃশব্দে বোকাখোৰ নাওবোৰ তিৰি আহিছে। সৰু সৰু কথা, হাঁহিৰ শব্দ, আৰু কেতিয়াবা বতাহত উৰিব পৰা চুলি—এইবোৰ দৃশ্যত অয়ন একেবাৰে জীয়াই উঠিল। তাৰ পিছত মিশ্ৰণ কৰতেই দেখা গ’ল পুৰণা ব্ৰীজ, য’ত গাড়ীৰ চাকা আৰু পাদুকাৰ শব্দ মিহলি হৈ এক অচিনাকি ধ্বনি উত্পন্ন কৰিছে। মিথিলাৰ প্ৰতিকৃতি ব্ৰিজৰ মাজত অলপ দাঁড়াই থকা দেখা গ’ল, যেন কিবা এজনৰ অপেক্ষাত আছে। এই দৃশ্যবোৰত অয়ন একেকাকৈ নতুন নতুন ধাঁধাৰ সূত্র পালে—নগৰৰ স্থানবোৰ মিথিলাৰ শেষ যাত্ৰাৰ মানচিত্ৰ।
তেওঁৰ অনুসন্ধান ধীৰে ধীৰে আন ঠাইলৈ গ’ল—চহৰৰ কিছু পুৰণি ৰেস্তোঁৰা। এখন সৰু ৰেস্তোঁৰাৰ গন্ধ পদাৰ্থৰ লগত মিশ্ৰণ কৰতেই অয়নে স্পষ্টভাৱে দেখা পালে, মিথিলা টেবুলত বহি আছে, চাৰিওফালে কটকটীয়া লাইট, মাটিৰ মিঠা গন্ধ আৰু তেলত ভজা মেছৰ সুবাসে পৰিপূর্ণ পৰিবেশ। কিন্তু সেই স্মৃতিত এটা অচিনাকি ছায়াও উপস্থিত আছিল—এজন পুৰুষ, যাৰ মুখ স্পষ্ট দেখা নাযায়, মাথোঁ এটা গাঢ় আতৰৰ গন্ধে তেওঁৰ উপস্থিতি চিহ্নিত কৰি ৰাখিছে। অয়ন চমক খাই উঠিল; ই সেই একে আতৰ যি তেওঁ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ গেটৰ ওচৰত আগতে পোৱা আছিল। ইয়াৰ অৰ্থ মিথিলাৰ গতিৰ পথত কোনো এটা ছায়া সদায়ে লগ লাগি আছিল। এই আবিষ্কাৰে তেওঁক অধিক শঙ্কিত কৰি তুলিলে, কিন্তু একেলগে অধিক সংকল্পীও কৰিলে। গুৱাহাটীৰ প্ৰতিটো স্থানত তেওঁ গন্ধৰ মাধ্যমেৰে আঁকা ছবি মেলিছিল, আৰু প্ৰতিটো ছবিত মিথিলাৰ ছায়াৰ লগত সেই অচিনাকি আতৰৰ উপস্থিতি চুই গ’ল।
অয়নে একেবাৰে বুজি পালে, এই অনুসন্ধান কেৱল ব্যক্তিগত স্মৃতিৰ ভ্ৰমণ নহয়, ই এখন গুপ্ত জগতৰ দৰজা খোলাৰ চেষ্টা। নগৰৰ পুৰণা ব্ৰীজৰ ছায়া, নদীৰ কাষৰ নিস্তব্ধতা, আৰু ৰেস্তোঁৰাৰ গোলমালৰ মাজত অচিনাকি আতৰৰ উপস্থিতি—সকলো একেলগে যেন এটা ধাঁধাৰ খণ্ড। তেওঁ প্ৰতিটো খণ্ড জোৰিবলৈ চেষ্টা কৰোঁতে suspense বাঢ়ি গৈছিল; মিথিলাৰ পৰৱৰ্তী পদক্ষেপ ক’ত গৈ শেষ হ’ব, কিবা ষড়যন্ত্ৰই তাক আঁতৰাই নিলে নে, এই প্ৰশ্নই তেওঁৰ দিন-ৰাতক খাই পেলাইছিল। শহৰৰ আঁধাৰৰ মাজত, পদক্ষেপৰ প্রতিধ্বনি আৰু নদীৰ কুলকুলনিৰ শব্দত, অয়নে অনুভৱ কৰিলে যে তেওঁ এক অচিনাকি ছায়াৰ পিছু লৈ আছে—এটা ছায়া যি হয়তো মিথিলাৰ নিখোঁজৰ গুপ্ত সত্যৰ একমাত্র সুত্ৰ। অধ্যায়ৰ অন্তত পাঠক যেন অনুভৱ কৰে, অয়নৰ সন্মুখত এখন বৃহৎ আঁধাৰ মানচিত্ৰ খুলি পৰিছে, য’ত প্ৰতিটো গন্ধে নতুন বিপদ আৰু নতুন রহস্যৰ আভাস দিয়ে।
অধ্যায় ৬ – এক গোপন পৃষ্ঠ
অয়নৰ মনত তীব্র অস্থিৰতা বাঢ়ি অহা সময়ছোৱাত গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ কেমিষ্ট্ৰি বিভাগৰ নিস্তব্ধ পথাৰবোৰত তেওঁ অলপ অদ্ভুত ছাঁ অনুভৱ কৰিলে। নিখোঁজ মিথিলাৰ সন্ধান বিচাৰিবলৈ তেওঁ যিমানেই চেষ্টা কৰিছে, তাত ব্যক্তিগত সংযোগৰ ওপৰত অহা সন্দেহত বৰ্তমান এক গুপ্ত আঁচ পোৱা গৈছে। এদিন ৰাতি, লাইব্ৰেৰীৰ প্ৰায় অন্ধকাৰ কোঠালিত, গন্ধৰ পদাৰ্থৰ টুকুৰা খুলি মিহলি কৰি এজনা বয়সীয়া অধ্যাপকৰ ধৰা-ছোৱা খাতাবোৰৰ মাজত সুৰুকি দিলো। আচলতে, গন্ধৰ পদাৰ্থৰ ক্ষমতা সদায়ে যিমান দৃশ্য উলিয়াই আনে, এইবাৰ সেই দৃশ্য বেছি গভীৰ, বেছি ঘন আৰু গুপ্ত হ’ল। অয়নে দেখিলে—এটা ধূমায়িত কোঠালিত দুজন লোক কাগজৰ বান্ডিল লুকুৱাই আছে। এটা ফাইলৰ কাষত বিশ্ববিদ্যালয়ৰ চিহ্নিত সীল, আৰু সেয়া কেৱল ব্যক্তিগত ডকুমেণ্ট নহয়—এটা গুৰুত্বপূর্ণ গৱেষণা প্ৰকল্পৰ গোপন তথ্য। দৃশ্যৰ শেষত মিথিলাৰ ফটোৰ মতো এক ক্ষণিকী প্ৰতিচ্ছবি উলিয়াই গ’ল, যাৰ চকুত ভয় আৰু আতঙ্ক মিশ্ৰিত আছিল। অয়নৰ বুকু ধক্ধকাই উঠিল—ইয়াত নিখোঁজ হোৱাৰ পেছত কেৱল ব্যক্তিগত জীৱনৰ সমস্যাই নহয়, আন এক গুপ্ত ষড়যন্ত্ৰ প্ৰৱল হৈ আছে।
তেওঁ গোটেই ৰাতি সেই গন্ধৰ আঁচবোৰ মিলাই প্ৰত্যেক দৃশ্যৰ কণিকাৰ সৈতে চুটি চুটি নোট লিখি ৰাখিলে। সকলো চিহ্নেই তেওঁৰ আগত এটা স্পষ্ট মানচিত্ৰৰ দৰে হ’ল—বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ভিতৰত কেৱল একাডেমিক শ্ৰেণীৰ সীমানা নাই, বৰঞ্চ অদৃশ্যভাৱে চলি থকা শক্তিৰ লেন-দেন, নথিৰ গোপন সংৰক্ষণ, আৰু কেতিয়াবা শাসনস্তৰৰ লোকৰ সহভাগিতাও জড়িত হৈ আছে। যিমানেই সোঁৱৰাই চাবলৈ চেষ্টা কৰে, তাত মিথিলাৰ পদক্ষেপবোৰ যেন আঁচৰ দিয়ে—লাইব্ৰেৰীৰ গোপন তলঘৰ, ল্যাবৰেটৰীৰ পেছ ফাইল বগা কোঠা, আৰু বিশেষকৈ এখন ছেঁচা পাতৰ মাজত লুকাই থোৱা নথিপত্ৰ। গন্ধৰ পদাৰ্থে যি চাবি দিলে, সেয়া স্পষ্ট—নিখোঁজ মিথিলাৰ অন্তৰ্ভাৱী রহস্যৰ মূল সূত্ৰ এই গোপন পৃষ্ঠৰ ভিতৰতে আছে। অয়নে অনুভৱ কৰিলে, যদি তেওঁ সঁচাকৈ মিথিলাক উদ্ধাৰ কৰিব বিচাৰে, তেন্তে সৰল ভাৱে কোনো মানুহৰ সলাপৰ লগত থকাৰ পৰিৱৰ্তে এই পৃষ্ঠ খুলি সত্য উন্মোচন কৰাটো হ’ব প্ৰাথমিক দায়িত্ব।
পৰদিনে বিশ্ববিদ্যালয়ৰ মাটিত পোৱাতনিৰ দৰে বাগৰিওত, অয়নে সেই পৃষ্ঠ বিচাৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে। তেওঁৰ অন্তৰৰ ভিতৰত অনাহুত ভয়ৰ লগত এডাল নতুন শক্তিও জন্মিছিল। তেওঁ জানিছিল—ইয়াত সৰু ভুলে তেওঁৰ জীৱনলৈ বিপদ আহিব পাৰে, কিয়নো যিসকল এই ষড়যন্ত্ৰৰ লগত জড়িত, তেওলোকৰ হাত দীর্ঘ আৰু প্ৰভাৱশালী। তথাপি গন্ধৰ পদাৰ্থৰ অদ্ভুত শক্তিৰ সহায়ত, তেওঁ লুকাই থকা বগা ফাইলবোৰৰ মাজত হাত সুৰুকিলে আৰু স্পৰ্শৰ লগে লগে নাকেৰে ভাঁহি উঠিল এক ধাতব গন্ধ, যেন লোহাৰ কেশৰ। তাৰ পৰা আবার উলিয়াই আহিল দৃশ্য—মিথিলাৰ হাতত সেই ফাইল, আৰু তেওঁৰ কাষত এজন গম্ভীৰ মুখীয়া অধ্যাপক, যি দৃঢ় স্বৰে কৈছে—“ইয়াক বাহিৰলৈ নিদিবি, অন্যথা সকলো শেষ হ’ব।” দৃশ্য হঠাৎ ভাঙি গ’ল, অয়ন পুনৰ বৰ্তমানলৈ উভতি আহিল, কিন্তু এইবাৰ তেওঁ পক্কা হ’ল—মিথিলাৰ নিখোঁজৰ আসল চাবি বিশ্ববিদ্যালয়ৰ এই গোপন পৃষ্ঠতেই আছে, আৰু তেওঁ এই সত্যৰ প্ৰতি সঁচাকৈ একলা যাত্ৰা আৰম্ভ কৰি দিছে।
অধ্যায় ৭ – স্মৃতিৰ খোঁজ
অয়নে গন্ধৰ পদাৰ্থৰ সহায়ত মিথিলাৰ অন্তিম দেখা-সাক্ষ্যবোৰৰ সন্ধান কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰাত তেওঁৰ জীৱন যেন অচিনাকী ভাৱৰ মাজত টানিবলৈ ধৰিলে। গন্ধৰ শক্তি যেতিয়া মগজুত প্ৰৱেশ কৰি স্মৃতিৰ দৃশ্য উলিয়াই আনে, তেতিয়া কেতিয়াবা অয়নে চকুত পানী আনে এমন এক সুখৰ দৃশ্য দেখিলে—মিথিলা আৰু তেওঁ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ কেম্পাছৰ কফি হাউছত বসি মজাকত ব্যস্ত, টেবুলত ৰঙীন কাগজেৰে ভৰপূৰ, য’ত মিথিলাই নতুন প্ৰজেক্টৰ চুটি আখৰ লিখিছিল। সেই দৃশ্যত মিঠা গন্ধেৰে পৰিপূৰ্ণ হৈছিল বায়ু, যেন গোলাপৰ ওপৰত বতাহ পৰিছে। কিন্তু পিছপটত আন এক স্মৃতি উলিয়াই আহিল—আঁধাঁৰ গলীৰ এখন গৃহ, ভয়ানক ক’লা ছাঁত ঢাক পৰা, য’ত মিথিলাৰ হাঁপ ধৰা স্বৰ শুনা গৈছিল। অয়নে যেন তাতেই ছটফট কৰি উঠিল, কিয়নো গন্ধৰ পদাৰ্থে এনে ভয়ংকৰ দৃশ্য উন্মোচন কৰিলে যে তেওঁৰ বুকুত কাঁপন ধৰিলে। সুখ আৰু ভয়, দুয়ো একেলগে লগ লগে স্নায়ুত প্ৰৱাহিত হ’ব ধৰিল, আৰু পাঠকৰ মনকো যেন সঘনে আঁচৰ দিছিল—একেদৰে কোমল আৰু আতঙ্কজনক।
এনেকুৱা বহু দৃশ্যৰে অয়নৰ দিন-ৰাতি গোটেই ডুবি থাকিবলৈ ধৰিলে। কেতিয়াবা তেওঁ দেখিলে মিথিলাৰ ছাত্ৰসকলৰ লগত হাহি-মজাক কৰা ছবি, য’ত তেওঁৰ মুখত উজ্জ্বল আশা ঝলমলাই উঠিছিল। গন্ধৰ সূক্ষ্ম আভাসত সেয়া যেন সুগন্ধী চেনি ফুলৰ দৰে মিঠা অনুভৱ দিছিল। কিন্তু এইবোৰৰ মাজতে অহৰহ উলিয়াই আহিছিল হিংসাত্মক প্ৰতিচ্ছবি—মিথিলা একেলগে ক’লা কাগজৰ বান্ডিল লৈ কোনোবাৰ পৰা পলাই থকা, কোনো অচিনাকী ব্যক্তিয়ে তেওঁৰ হাত শক্তকৈ ধৰিছে, আৰু একো বুজিব নোৱাৰা আৱদ্ধ কক্ষত তেওঁৰ সৰু কণ্ঠত সহায়ৰ আকুল আহ্বান। অয়নে প্ৰতিটো দৃশ্যত গহীন মনোযোগ দি মিথিলাৰ অন্তৰ যন্ত্ৰণা অনুভৱ কৰিবলৈ ধৰিলে, যেন তেওঁ সত্যিই উপস্থিত। এইবোৰ অভিজ্ঞতাই তেওঁৰ মানসিক শক্তি টান মাৰি নিলেও, লগতে এক প্ৰচণ্ড উত্তেজনা আনিলে, কিয়নো তেওঁ জানিছিল—প্ৰত্যেক অংশই তেওঁক মিথিলাৰ সত্যৰ দিশলৈ লৈ গৈ আছে। গন্ধৰ পদাৰ্থে উলিয়াই আনা প্ৰতিটো আভাসত এখন ৰহস্যৰ নতুন দৰজা খোলিবলৈ ধৰিলে।
এনে এক গঢ়া মানসিক যাত্ৰাৰ অন্তত, গন্ধৰ পদাৰ্থে তেওঁক এখন অদ্ভুত দৃশ্যত লৈ গ’ল—ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ কাষত এক প্ৰায় জীর্ণ ঘৰ, য’ত পানীৰ গন্ধ আৰু মাটিৰ ভিজা আভাস বায়ুত মিলি গ’ল। মিথিলা তাত থিয় হৈ আছিল, তেওঁৰ চকুত অস্থিৰতা, কিন্তু সলনি এক নিৰ্ধাৰিত প্ৰচেষ্টা। তেওঁ একো এটা খাতাৰ পাত লুকাই ৰাখি হাতৰ তলত দিছিল, আৰু তাৰ পিছত দৃশ্য হঠাৎ মিলি গ’ল। অয়নে গভীৰ নিশ্বাস ল’লে, কিয়নো ই প্ৰথমবাৰতে তেওঁৰ আগত স্পষ্ট সূচনা দিলে—মিথিলা হয়তো ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ কাষৰ কোনো স্থানত থাকিব পাৰে, বা কমেও সেয়া আছিল তেওঁৰ শেষ আঁচ। এই দৃশ্যই অয়নক এক নতুন গন্তব্য দেখুৱালে। যদিও সঠিক স্থান চিনি উলিয়াব পৰা নাছিল, তথাপি ইয়াৰ ভিতৰতে আছিল প্ৰাথমিক সূচনা, য’ৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি তেওঁ যাত্ৰা আগবঢ়াব পাৰিব। মানসিক উত্তেজনাৰে গোটেই অধ্যায়খন পূৰ্ণ হ’ল—অয়নৰ হৃদয়ৰ ধক্ধকনি আৰু পাঠকৰ বুকুৰ স্পন্দন একেলগে, মিথিলাৰ সন্ধানৰ পথত এখন নতুন দৰজা খুলিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে।
অধ্যায় ৮ – শেষ স্পন্দন
ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ কাষৰ জীর্ণ ঘৰখনলৈ যাত্ৰা অয়নৰ বাবে যেন এক দীৰ্ঘ শ্বাসৰ দৰে আছিল। গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা ওলাই ৰাতিপুৱা চহৰখনৰ ধূলি-ধূসৰেৰে ঢাক পাথাৰৰ পথত হেঁটে গৈছিল, আৰু নদীৰ কাষত আহি তেওঁ অনুভৱ কৰিলে যে বতাহত কিবা গম্ভীৰতা আছে। ঘৰৰ চাৰিওফালে জঙ্গলীয় ঘাঁহেৰে জিৰণি লোৱা বেয়া গন্ধ, সোঁতৰ পলিমাটিৰ আঠাল আভাস আৰু কেতিয়াবা ধোঁৱা মেলি থকা অগ্নিকুণ্ডৰ গন্ধ গোটেই পৰিৱেশক আৱৰি ধৰিছিল। পদাৰ্থৰ সৰু শিশাখন কঢ়িয়াই লৈ অয়নে গভীৰ নিশ্বাস ল’লে, আৰু গন্ধৰ আভাসে পুনৰ এক দৃশ্য উন্মোচন কৰিলে—মিথিলা তাত থিয় আছিল, কাগজৰ বান্ডিল এটা বুকুত আঁকৰি, তেওঁৰ চকুত ভয় আৰু তবুও দৃঢ়তা। হঠাৎ পিছফালে অন্ধকাৰৰ পৰা কোনোবাই ওলাই আহি তেওঁৰ ওপৰত ছাঁ পেলাইছিল, আৰু দৃশ্য মিলি গ’ল। অয়নৰ বুকুত এক তীব্ৰ কাঁপনি উঠিল। ঘৰৰ মেঝাৰ পৰা কিছু অচিনাকি কাগজ সলনি হৈ ওলাল—পুৰণি ফাইল, য’ত ৰাসায়নিক প্ৰকল্পৰ গোপন তথ্য, আনকি বিশ্ববিদ্যালয়ৰ গৱেষণা অনুদানৰ কালো কাহিনী সন্নিৱিষ্ট আছিল। ই স্পষ্ট হ’ল যে মিথিলাৰ নিখোঁজ হোৱাৰ পিছে কেৱল ব্যক্তিগত সম্পর্ক নহয়, বরঞ্চ এক গভীৰ ষড়যন্ত্ৰ লুকাই আছে।
ঘৰখনৰ ভিতৰত প্ৰৱেশ কৰি অয়নে গোটেই পৰিৱেশৰ কঢ়া শীতলতা অনুভৱ কৰিলে। ভাঙি পৰা সিঁড়ি, গাঢ়েৰে আৱৰি থকা দেৱাল, আৰু সৰহেৰে গোটাল পুৰণি আলমাৰী। আলমাৰীৰ ভিতৰত থকা নথিপত্ৰত স্পষ্ট দেখা গ’ল—কিছু নাম, কিছুমান আকৰ্ষণীয় চুক্তি, আৰু অধ্যাপকসকলৰ স্বাক্ষৰ, যিবোৰে প্ৰমাণ কৰিছিল যে বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ভিতৰত কিছুমান লোক গৱেষণাৰ নামত বেআইনী ব্যৱসায়ৰ লগত জড়িত। মিথিলাই এই তথ্যৰ কিছুমান উন্মোচন কৰিছিল, আৰু তাৰ বাবেই তেওঁক গোপনে আঁতৰাই থ’ব খোজা হৈছিল। অয়নে নথিপত্ৰবোৰ পৰ্যালোচনা কৰি ততালিকে বুজি গ’ল যে এই ষড়যন্ত্ৰৰ মূৰত কেৱল এক বা দুইজন নহয়, বৰঞ্চ এক সম্পূৰ্ণ নেটৱৰ্ক আছে। যেতিয়া তেওঁৰ হাতত মিঠা আঠাল মাটিৰ গন্ধেৰে ভিজা নথিপত্ৰ আছিল, তেতিয়া তেওঁ শুনিলে ঘৰৰ বাহিৰত মাটিত কেতিয়াবা ভাঙি পৰা ডালৰ শব্দ। কোনোবা তেওঁৰ পিছে পৰি আহিছে বুলি নিশ্চিত হ’লে অয়নৰ বুকু ঢকঢকাই উঠিল।
চূড়ান্ত মুহূর্তত অয়নে পদাৰ্থৰ সহায়ত শেষবাৰৰ বাবে নিশ্বাস ল’লে। এইবাৰ দৃশ্যত মিথিলা সম্পূৰ্ণভাবে নিদ্ৰাহীন চকুৰে এখন দৰ্জাৰ সন্মুখত দাঁত খুন্দাই আছিল। তেওঁৰ হাতত থকা খাতাখন অয়নে প্ৰথমবাৰত দেখিছিল সেইটো বুজি পাইছিল—এতিয়া ইয়াত, এই ঘৰখনৰ ভিতৰত সেয়া লুকাই আছে। কিন্তু গন্ধৰ দৃশ্য মিলি যাব লগে লগে অয়নে বাস্তৱৰ ভয়ংকৰ ছাঁ অনুভৱ কৰিলে। পিঠিত শীতল বাতাহৰ বেগ, দৰ্জাখন নিজেই সঘনে খুলি যাওঁতাৰ দৰে শব্দ, আৰু বাহিৰত পদক্ষেপৰ নিস্তব্ধ অনুৰণন। গোটেই পৰিৱেশে এক অদ্ভুত চাপ সৃষ্টি কৰিলে—সন্দেহ আৰু আতঙ্কৰ। অয়নে ধৰা পেলালে যে তেওঁৰ হাতেৰে ধৰা এই নথিপত্ৰ আৰু খাতাই মিথিলাৰ নিখোঁজৰ আসল সত্য উন্মোচন কৰিব পাৰে, কিন্তু একে সময়তে ই তেওঁৰ জীৱনৰো শেষ স্পন্দন হ’ব পাৰে। পাঠকৰ হৃদয়ৰ ধুক্ধুকনি আৰু অয়নৰ শ্বাসৰ সঘনতা একেলগে মিলি গ’ল, কিয়নো এতিয়া তেওঁ ৰহস্যৰ একদম কেন্দ্ৰত উপস্থিত—য’ত উন্মোচনৰ লগে লগে বিপদো নিৰ্দয় ভাৱে ওলাই আহিব।
অধ্যায় ৯ – মুখামুখি
অয়নে শেষত সেই জীর্ণ ঘৰৰ অন্ধকাৰ দৰ্জাখন টানি খোলাত তেওঁৰ শ্বাস এক মুহূর্তৰ বাবে থমকি গ’ল। ভিতৰত পোহৰৰ আভা অলপকৈ জ্বলি উঠিছিল—এটা সৰু কিৰণ, যি বেয়া গন্ধ আৰু ভিজা মাটিৰ মাজত সৰু দীঘল পথ কৰি আহিছিল। আৰু তাতেই তেওঁ দেখিলে মিথিলাক—শৰীৰ শ্ৰান্ত, চকুত অলপ ভয় আৰু অবিশ্বাসৰ ছাঁ, কিন্তু জীৱন্ত। অয়নৰ বুকুৰ পৰা শব্দ নাহিল; বহু বছৰ ধৰি থমকি থকা সময়ৰ দৰে তেওঁক চাবলৈ ধৰিলে। মিথিলাৰ চকুত প্রথমে অবিশ্বাস, পিছত সপোনৰ দৰে এক স্বস্তিৰ ছাঁ ভাসি উঠিল, কিন্তু সেই স্বস্তি তাতেই থমকি গ’ল, কিয়নো তেওঁ সোনকালে হাতত ধৰা খাতাখন বুকুত টানি ধৰি ক’লে, “অয়ন, তই ইয়ালৈ আহিব নালাগিছিল।” শব্দত এক অচিনাকি হিমশীতলতা আছিল, যেন মিথিলাই এই মুহূর্তৰ ওপৰত আগতেৰে প্ৰস্তুতি লৈছিল। অয়নে আগুৱাই গ’লে, তেওঁৰ মুখত লাজ আৰু প্রশ্নৰ এক অদ্ভুত মিশ্ৰণ। বহুদিন ধৰি যাৰ খোঁজত তেওঁ নিজৰ জীৱন জাপি ধৰিছিল, সেইজন এইবাবে পলাই গ’লনে?
অন্ধকাৰ কোণৰ পৰা সৰু সৰু পদক্ষেপৰ শব্দ উঠিল, আৰু মিথিলাই সজাগ দৃষ্টিৰে পিছে চালে। “তই ভাবিছিস মই কেৱল অপহৃত হৈছিল,” মিথিলাই মৃদুস্বৰে ক’লে, “কিন্তু সত্য এটাই নহয়।” খাতাখন ওপৰলৈ তুলি ধৰি তেওঁ আগবঢ়াই দিলে—ইতিহাসত লুকাই থকা নথিপত্ৰ, অধ্যাপকসকলৰ স্বাক্ষৰ আৰু ষড়যন্ত্ৰৰ কাহিনী। অয়নৰ চকু বিস্ফোৰিত হ’ল, কিয়নো তেওঁ এইবোৰৰ কিছু অংশ ইতিমধ্যে পঢ়িছিল, কিন্তু মিথিলাৰ মুখেৰে সজীৱ স্বীকাৰোক্তি শুনি সকলো সম্পূৰ্ণ ৰূপ পালে। বিশ্ববিদ্যালয়ৰ নামত যি গৱেষণা চলিছিল, সেইবোৰৰ সলনি এতিয়া বেআইনী ব্যৱসায়, মানৱ গন্ধৰ পদাৰ্থৰ গুপ্ত বাণিজ্য, আৰু ক্ষমতাৰ লোভত ডুবি থকা এক দুষ্ট নেটৱৰ্ক। “মই এই সত্য উন্মোচন কৰিছিলোঁ, আৰু তাৰ ফলত মোৰ জীৱন সংকটত পৰে। মোক বন্দী কৰি ৰাখা হৈছিল, কিন্তু সঁচা অপহৰণ নহয়—ই আছিল এক মুকলি কাৰাগাৰ, য’ত মোৰ নীৰৱতা বজাই ৰাখিব লগীয়া হৈছিল,” মিথিলাই কণ্ঠ কঁপাই ক’লে। অয়নে অবাক হৈ বুজিলে যে তেওঁ যাক উদ্ধাৰ কৰিবলৈ আহিছিল, তেওঁ নিজেই সত্যৰ ৰক্ষক আছিল।
কিন্তু এই মুখামুখিত সমস্ত প্রশ্নৰ উত্তৰ আহি নাছিল। মিথিলাৰ গায়ত থকা ক্ষতচিহ্ন আৰু দুচকুত গাঢ় ক্লান্তি কৈছিল যে কেতিয়াবা তেওঁ সত্যিই যন্ত্রণাৰ ভিতৰত আছিল, আৰু কোনোৱে তেওঁৰ ওপৰত শাৰীৰিক-মানসিক হিংসা কৰিছে। কেৱল নথিপত্ৰৰ কাৰণে নে, অন্য কোনো গভীৰ ষড়যন্ত্ৰৰ বাবে—ই অয়নে বুজিব নোৱাৰিলে। তেওঁ মিথিলাৰ হাত ধৰি প্ৰশ্ন কৰিলে, “তই মোক কিয় নকহিলি? কিয় মোক আঁতৰি থই দিছিলি?” উত্তৰত মিথিলা কেৱল নীৰৱ হ’লে, চকুত পানী ভৰি উঠিল। নথিপত্ৰৰ ওপৰত থোৱা তেনেকুৱা কোনো তথ্য আছিল, যি এই মুহূর্ততো প্ৰকাশ কৰিব পৰা নাছিল। অয়নে বুজিলে যে সকলো প্ৰশ্নৰ জৱাব পোৱা সম্ভৱ নহয়। কিছুমান ৰহস্য চিৰকালৰ বাবে গোপন থাকিবই। ঘৰৰ বাহিৰত পদক্ষেপৰ অনুৰণন পুনৰ জোৰে উঠিল, আৰু দুয়ো জানিলে যে সময় সীমিত। মুখামুখি হোৱাৰ এই ক্ষণতে প্ৰেম, সন্দেহ, ষড়যন্ত্ৰ আৰু ৰহস্য একেলগে মিশি এক চূড়ান্ত উত্তেজনা সৃষ্টি কৰিলে—য’ত উন্মোচনৰ লগে লগে নতুন প্ৰশ্নৰ জন্ম হ’ল, আৰু পাঠকক থব লগা কৰি তুলিলে।
অধ্যায় ১০ – স্মৃতিৰ গন্ধ
নদীৰ কাষৰ সেই অন্ধকাৰ ঘৰখনৰ পৰা ওলাই আহি অয়নে অনুভৱ কৰিলে যেন তেওঁৰ বুকুৰ ভিতৰত এক বৰ্ণনাতীত বোজা আৰু এক নতুন হালচাল একেলগে জন্ম লৈছে। মিথিলা তেওঁৰ প্ৰতি চকুৰে অচিনাকি স্নেহ আৰু নীৰৱতাৰে চালে, য’ত বহুত অপ্ৰকাশিত কথাৰ গাম্ভীৰ্য আছিল। তেওঁলোকৰ মাজত সকলো সন্দেহ আৰু অস্বস্তি থাকিলেও, মূল সত্য একেবাৰে স্পষ্ট হ’ল—তেওঁলোক দুয়ো অতীতৰ লগত আঁকোৱালি ধৰিবলৈ চেষ্টা কৰি আছে, আৰু সেই অতীতত গন্ধৰ পদাৰ্থে বিশেষ ভূমিকা লৈছিল। অয়নে পিছতকৈ আগতকৈ অধিক স্পষ্টতাৰে বুজিলে যে এই পদাৰ্থ কেৱল বিজ্ঞানৰ এক আশ্চৰ্য উদ্ভাৱন নহয়, ই আছিল এটা সেতু—য’ত অতীতৰ গোটেই স্মৃতি, সুখ আৰু যন্ত্ৰণা, আৰু বৰ্তমানৰ কঠিন সত্য একেলগে সংযোগিত। মিথিলাৰ নিখোঁজ হোৱাৰ কাহিনী আৰু বিশ্ববিদ্যালয়ৰ গোপন ষড়যন্ত্ৰৰ আংশিক সমাধান ঘটিল, কিন্তু সকলো প্ৰশ্নৰ শেষ জৱাব তাতেই আহিল নাছিল। তথাপি অয়নৰ অন্তৰত একধৰণৰ শান্তি জন্ম ল’লে, যেন সপোনৰ পৰা জেগা উঠি বাস্তৱৰ কষ্টকো গ্রহণ কৰিব পৰা হৈছে।
তেওঁ শিকিলে, গন্ধেৰে উলিয়াই আনা প্ৰতিটো স্মৃতি কেৱল অতীতক পুনৰ নিৰ্মাণ কৰাৰ বাবে নহয়, ই আছিল জীৱনৰ সঁচা মূল্য উপলব্ধি কৰাৰ এক প্ৰক্ৰিয়া। যেতিয়া তেওঁ কফি হাউছৰ সেই মিঠা গন্ধত মিথিলাৰ হাহি শুনিছিল, বা আঁধাঁৰ গলীৰ ভয়ংকৰ গন্ধত তেওঁৰ হাঁপ ধৰা অনুভৱ কৰিছিল, তেতিয়া তেওঁ আসলে নিজৰ জীৱনৰ সকলো অনুভূতিৰ শেকুৰাকো স্পৰ্শ কৰিছিল। গন্ধৰ পদাৰ্থই তেওঁৰ বাবে এখন আয়না সাজি তুলিলে—য’ত তেওঁ নিজৰ অতীতৰ প্ৰেম, যন্ত্ৰণা, হতাশা আৰু আশা সকলো একেলগে দেখিবলৈ পাইছিল। মিথিলাৰ উপস্থিতি আৰু তেওঁৰ চকুৰ নীৰৱ স্বীকাৰোক্তিয়ে অয়নক দেখুৱাই দিলে যে জীৱনৰ আসল মানে কেবল রহস্যৰ সমাধান নহয়, বৰঞ্চ স্মৃতিৰে জীয়াই থাকিবলৈ শিকিব। তেওঁ বুজিলে, মানুহে যিমানেই আগলৈ যাব, অতীতৰ স্মৃতি সদায় গন্ধৰ দৰে হাওতালৈ ভাঁহি থাকিব, কেতিয়াবা মিঠা, কেতিয়াবা তিক্ত, কিন্তু অবশ্যম্ভাৱীভাৱে জীৱনৰ অংশ হৈ।
গল্পৰ অন্তত অয়নে পদাৰ্থটোক আলগা কৰি টেবুলত ৰাখিলে, আৰু দীঘল নিশ্বাস ল’লে। সেই নিশ্বাসত গোলাপ, মাটি, পানী, কফি আৰু মিঠা সুৰভিৰ মিশ্ৰণ উলিয়াই আহিল—তেওঁৰ জীৱনৰ সকলো মুহূৰ্তৰ একেকটা গন্ধ যেন একেলগে বায়ুত মিহলি হ’ল। মিথিলাৰ ওপৰত তেওঁৰ প্ৰেম আৰু বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অন্ধকাৰ ষড়যন্ত্ৰ উন্মোচনৰ কাহিনী সম্পূৰ্ণ হ’লেও, কিছুমান গুপ্ত সলনি আৰু ৰহস্য সেয়া সদায় রহিব। কিন্তু তাতেই অন্তৰ এক ধৰণৰ closure অনুভৱ কৰিলে। তেওঁ জানিলে, জীৱন আগবঢ়িবই লাগিব, আৰু সেই পথত স্মৃতিৰ গন্ধ সদায় সঙ্গী হৈ থাকিব। পাঠকৰ বাবে এই শেষ মুহূৰ্ত এক গভীৰ মুগ্ধতাৰ আভা লৈ আহে—যেন বইখন বন্ধ কৰাৰ পিছতো পৃষ্ঠাৰ মাজৰ পৰা গন্ধ একোটা ভাঁহি অহাৰ দৰে। অয়নৰ কাহিনী শেষ হ’ল, কিন্তু স্মৃতিৰ গন্ধে পাঠকৰ মনত দীঘল দিনৰ বাবে এক মৃদু আৱেগ আৰু এক অন্তহীন সংযোগ এৰি গ’ল।
****
