আচল ৰাজৰ বৰ্ননা

জনি বৰদলৈ

পৰ্ব ১

ঘৰখনৰ পিছফালে থকা পুৰণি আলমাৰিটোত দাদাৰ মৃত্যুৰ পাচত বহুত বস্তুয়ে ৰ’বলৈ যেন ইচ্ছা কৰিছিল। ধূলি ওৰিপৰি সোপাৰা, লাম খাপ খোলা চিঠি, আৰু কিছুমান খাতা—এইবোৰেই মিতালিৰ ওঁঠত এক ৰহস্যৰ গন্ধ আনিছিল। সেইদিনা মিতালি আহিছিল কেৱল এটা নোটবুক বিচাৰি, কলেজত পৰীক্ষাৰ আগৰ পঠন-পাঠনৰ বাবে। কিন্তু হঠাৎ তেওঁৰ হাতত পৰিল এটা বগা-মেলা চামৰাৰ কভাৰ থকা ডায়ৰী—মাত্ৰ তিনিটা শব্দেৰে চিহ্নিত—”আচল ৰাজৰ বৰ্ননা”।

মিতালিৰ মনত কিবা এটা আচহুৱা চিন্তাই ডিঙি লগালে। দাদা জয়ন্ত বৰদলৈ আছিল এজন উচ্চমানৰ প্ৰকৌশলী। তেওঁৰ প্ৰযুক্তিবিদ্যাৰ কথাবোৰত কেতিয়াবা মিতালিৰো চকু কেলি লগা হৈছিল। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল তথ্যত, বৈজ্ঞানিক যুক্তিত। সেই দাদাৰ চাফ চাফ হাতৰ লেখা, তাত “আচল ৰাজৰ গুপ্তচৰ” বুলি ক’লে…?

মিতালিয়ে পাত উলিয়ালে। প্ৰথম পৃষ্ঠাত লিখা আছিল—
“মই মইৰ দেউতাৰ মুখেৰে শুনা এটা সত্যক কাগজত ৰখিছোঁ। আচল ৰাজৰ নাম বেলেগ সকলোৰে নাজনা। তেওঁ আছিল বুৰঞ্জীৰ পাতত নথকা এজন অন্তৰ্ভুক্ত রাজা, যাৰ ৰাজত্ব অদৃশ্য, কিন্তু শক্তি অক্ষয়। আমাৰ পৰিয়ালৰ পৰম্পৰা তেওঁৰ গুপ্তচৰ বংশ। আৰু মই, জয়ন্ত, সেই কাহিনীৰ অন্তিম সঁচা সাক্ষী।”

মিতালিৰ বুকু চেঁচ খাই উঠিল। বাহিৰত বজ্ৰপাতৰ শব্দ। পুৰণি টেবুল লেম্পটো কম্পি উঠিল। তেওঁ ডায়ৰীৰ ভিতৰত এটা মানচিত্ৰ দেখিলে—অসম-মেঘালয় সীমান্তৰ এটা অঞ্চল। তাৰ নাম আছিল চিনিকি পহাৰ। মানচিত্ৰৰ কাষে কাষে লিখা আছিল অদ্ভুত বাক্য—”জলৰ তলত আছে আগন্তুক দুৱাৰ”, “শব্দ শুনা, কিন্তু পচোৱা নহ’ব”, “শালিকৰ গছত আছে সুৰুকি চকু”।

মিতালি বৰদিন পৰ্যন্ত ভাবিছিল—দাদা হয়তো কবিতা লিখিছিল, কিম্বা আত্মজীৱনী। কিন্তু এই ডায়ৰী? এইটো যেন কোনো গুপ্ত অনুসন্ধানৰ সূচনা।

তেওঁ একে নিশাই ঠিক কৰিলে—চিনিকি পহাৰ যাব লাগিব। ডায়ৰীত স্পষ্টকৈ লিখা আছিল—”অঘোৰা অমাবস্যা নিশা বছৰত এটা দুৱাৰ খুলে। সেই দুৱাৰৰ ভিতৰত আছেহে আচল ৰাজৰ ধাতু—চন্দ্ৰস্মৃতি।”
চন্দ্ৰস্মৃতি!—এটা ধাতু যাৰ বিষয়ে বিজ্ঞানেও বহু কিছু নাজানে। এই ধাতু যিকোনো বস্তুতে লগ পেলালে, সেয়া অমৰ হৈ পৰে। ধ্বংস নোহোৱা। স্পন্দন সৃষ্টিকাৰী।

ডায়ৰীৰ এক পৃষ্ঠাত আন এটা নাম লিখা আছিল—”নৱবসুন্ধৰা সংস্থা”। তাত লিখা আছিল—এই সংস্থা যুগে যুগে আচল ৰাজৰ গোপনত্ব সংৰক্ষণ কৰি আহিছে। দাদাৰ ডায়ৰীৰ অন্তিম পৰিসৰত উল্লেখ আছিল—”মই শেষবাৰ চিনিকি গ’লোঁ ২০০৮ চনত। এবাৰ দুৱাৰখন দেখিলোঁ। খুলি নোৱাৰিলোঁ। কিন্তু কিবা এখন চকু মোৰ ওপৰত আছিল। আৰু মই পালোঁ এটা সংকেত—মোৰ পাছত যেন কিবা এক জন আহে। তেওঁ আহিব। সেই হৈছোঁ তুমি।”

মিতালি ভাবিলে—এইবাৰ কথা শেষ কৰিবলৈ সময় আহিছে। তেওঁ সিদ্ধান্ত ল’লে—কলেজৰ বিয়লি ক্লাছবোৰ এৰিব। মাত্ৰ তিনি দিন বাকি অমাবস্যালৈ। আৰু চিনিকি পহাৰলৈ যোৱাৰ বাট ধৰা লাগিব আজি ৰাতিয়েই।

ঘৰখনৰ পিছফালে থকা কোঠাত তেওঁ এখন পুৰণি ব্যাগ উলিয়ালে। ভৰালে কিছু টর্চ, এটা কেমেৰাৰ সৰু ডিভাইচ, চানিত পেকেট, আৰু সেয়া—দাদাৰ ডায়ৰী। লাইট বন্ধ কৰি মিতালি চাকি জ্বলাই ডায়ৰীৰ শেষ পৃষ্ঠাখন চাই থাকিল—
“যদি তুমি বহি থাকিবা, সময় তোমাক গিলিব। যদি তুমি আগবাঢ়া, তুমিয়েই হ’বা ইতিহাস।”

নিশা দহ মান বাজিছে। মিতালিয়ে বাইকখনত উঠি দক্ষিণ ফালে আগবাঢ়িল। টাঙনিত গছৰ ছাঁ, আঁচলীয়া আঁধাৰে মাকৰ দৰে জপিয়াই ধৰিছিল। গাঁৱৰ সীমা পাৰ হোৱাৰ লগে লগে মোবাইলৰ সংকেত গুচি গ’ল।

চিনিকি পহাৰ ওচৰলৈ আহি তেওঁ বাইকখন ৰখালে। মাটিত পানীৰ পোঁচ, ওপৰফালে অজান পখী ক্ৰন্দন। গোটেই এলাকা এখন নিস্তব্ধতাৰে গুম, যেন কিছুমান শব্দে বাট পাহৰি গ’ল।

ডায়ৰীত উল্লেখ আছিল—”পূব মূৰ্তি খোন্দা পাথৰৰ তলত থাকিব এটা সংকেত।” মিতালি বিচাৰি থাকিল—অবশেষত এবিধ পাথৰত তেওঁৰ হাত লাগিল—অদ্ভুত খোদিত—মাথোঁ এটা চিহ্ন—আধা সূৰ্য আৰু তিনিখন বিন্দু।

তেওঁ হাত দি স্পৰ্শ কৰিল। একেবাৰে শীতল। কিন্তু তলত এটা শব্দ—”বসুন্ধৰা ভগ্ন নহয়, কেৱল গোপন। আগবাঢ়া, বংশধৰ।”

মিতালি চকু বন্ধ কৰিলে। যেন বহুত শতাব্দীৰ ছাঁ পিছফালে থিয় দিবলৈ ধৰিলে। তেওঁ জানিলে—এই কেৱল আৰম্ভণি।

পৰ্ব ২: গুহাৰ মুখ আৰু পুতলাৰ চকু

চিনিকি পহাৰৰ পাটে-পাটে সেউজীয়া পাতত সিঁচৰ পৰিছিল টোপনিৰ দৰে নিশাৰ ধোঁৱা। মিতালি পাথাৰৰ তলত খুন্দা চিহ্নটো স্পৰ্শ কৰি দাঁত-চেপি ক’লে, “আহিছোঁ দাদা, মোৰ ৰন্ধ্ৰ ৰন্ধ্ৰত আপোনাৰ খবৰ গুজি আছে।” ওচৰত এটা কঁকাল-পুতা গছৰ ছাঁত তেওঁ দেখিলে সৰু কিবা এটা খুন্দা গেটৰ দৰে। মাটিৰ পৰা প্ৰায় দুফুট উচ্চতাত, কঁপা হাতত ডায়ৰী ধৰি তেওঁৰ আঙুলিয়ে ঠেলি দিলে। গছজোপা দুটামান হঠাৎ যেন পিছে সৰি গ’ল।

নিছিন্ন কংক্ৰিটেৰে ঘেৰা, অগভীৰ খুন্দা এটা গুহাৰ পথ ওলাল, যেন সেয়া পাহাৰৰ ভিতৰলৈ এক দীৰ্ঘ নিঃশ্বাস যোৱাৰ বাট। ভিতৰত দিশ্বন্ধি, দুসৰু মাটিৰ বাট। ক’তো প’ৰশ বতাহ নাই, মাথোঁ কেতিয়াবা গুহাৰ অন্তৰ পৰা ওলাই অহা এবিধ জৰজৰীয়া শব্দ যেন, সময়ত ধৰা নোপোৱা এক সোৎসাহ হাঁহি। মিতালি নিচেই বেয়াকৈ সুঁতি উঠিল।

তেওঁ বুকুত বান্ধি আনা টর্চটো অন কৰিলে, দীঘল টানেলৰ মাজেদি পাতল পোহৰ ফালে ফালে গৈ পৰিল। খুন্দা গুহাটোৰ বুকুত কিছু আগ যোৱাৰ পাছত তেওঁ দেখিলে—পাথৰৰ খোদিত এটি পুতলা। চেপা ঠাইত ৰখা, ডাঙৰ লতা-মূলেৰে আৱৰি থকা। কিন্তু পুতলাৰ মুখখন অদ্ভুত, যেন ৰোৱা মুখত জোনাকৰ ধোঁৱা।

পুতলাৰ ওপৰত খুদ খুদকৈ খোদিত আছিল কিছু অসমীয়া শ্লোক—
“জ্ঞান নুশুনিলে বেয়া,
আকৌ শুনিলেও সব নুবুজা,
তুমি যদি সত্য হ’বা
পুতলাৰ চকুত অলপ সময় থাকক।”

মিতালি ওচৰ চাপি গ’ল। পুতলাৰ চকুৰ ভিতৰত যেন অদ্ভুত গাঁথনি—দুটাকৈ ফটা পাথৰ। টর্চৰ পোহৰ গুচি যোৱা মুহূৰ্তত তেওঁ অনুভৱ কৰিলে—চকুদুটো জ্বলি উঠিল, কেঁপে উঠিল। পুতলাৰ মুখ মুকলি হ’ল আৰু সৰু এখন চকু সমান দুৱাৰ খুলিল।

তাত থকাটো আছিল—এটা পাতল কাঠৰ বাকচ, আৰু সেই বাকচৰ ভিতৰত এখন কাগজ। কাগজখনত কালি-দৰা হাতৰ লেখা—“মই জানোঁ তুমি আহিবা। মিতালি, আচল ৰাজৰ হেৰুওৱা সিংহাসন আজিও তোমালৈ চাই আছে।”

মিতালিয়ে বুকু টিপি ধৰে। হঠাৎ যেন মাটিৰ তলৰ কিবা জিনিষ কম্পি উঠিল। তেওঁৰ কাণত বাজি উঠিল এটা দূৰণিৰ শব্দ—জোনাকত কেৱল শুনা যায়, কিন্তু দেখা নাযায়। যেন বহু শতাব্দীৰ ৰজা-চক্ৰবৃদ্ধিৰ শ্বাস।

কাগজখনৰ পৃষ্ঠাখনত এখন মানচিত্ৰ—গুহাৰ ভিতৰত ছেটা কৰা পথৰ দিশ। আঁচনি অনুসৰি সেয়া গৈ মুৰ হয় এটা সেউজীয়া গহ্বৰৰ মুখত, য’ত “চন্দ্ৰস্মৃতি” ৰক্ষিত আছে।

কিন্তু মানচিত্ৰৰ কাষে কাষে লেখা—
“এই বাটত অলপ প্ৰশ্ন আহিব, অলপ মৃত্যু আহিব, অলপ গাত উঠে যেন ধুমুহা—
সঁচা যদি হওঁ, জানিবি, চকু বন্ধ কৰি বাট খোল।
অসঁচা হ’লে গুহাই গিলিব।”

মিতালিৰ বুকুত অলপ কঁপি উঠা ঠাণ্ডা। তেওঁ চকু বন্ধ কৰিলে। তাৰ পাছত যি হ’ল—সেয়া হয়তো লিখা নাযায়। তলৰ মাটি গতি কৰিলে, যেন গুহা জীয়াই উঠিল। পাছফালে পুতলাৰ চকুত পিছল পোহৰ, আগফালে ধোঁৱা।

তেওঁ জানে—এই মুহূৰ্ততে কোনো দিশৰ পিচত দাদা থিয় আছে। কোনো প্ৰাচীন ৰাজার চিহ্নত অজান শব্দ বাজিছে। ইতিহাসৰ গা-জোৰা এটা কথা মিতালিৰ নামত ক’বলৈ ওলাইছে।

পাছফালে এটা শব্দ বাজিল—“প্ৰবেশ কৰিলে তুমি। এতিয়া উলটি নাযাবা।”

পৰ্ব ৩: গগনদ্বাৰৰ সন্মুখত

মিতালিৰ আগত টানেলখিনি যেন লম্বা হৈ গৈছিল সময়ৰ দৰে। তেওঁৰ আঙুলিৰে ধৰা টর্চটোৰ পোহৰ কেতিয়াবা কঁপনি খাই শূন্যতাত বিলীন হৈছিল, কেতিয়াবা পাথৰৰ গায়ে ছাঁ খেলিছিল যেন পেছত কিবা অনুসৰণ কৰি আছে। গুহাটোৰ ভিতৰত ডাঙৰ ডাঙৰ বিৰাট স্তম্ভ, যিবোৰ পাথৰৰ নহয় যেন, কিবা অন্য এক শক্তিৰে গঠিত। মিতালিৰ মনে মনে একেটা চিন্তা বাজি আছিল—“দাদা এইটো অলপতো বান্ধি ৰাখি গৈছে নেকি? নে সঁচাকৈয়ে মই ইমান দূৰ আহিছোঁ?”

হঠাৎ, টানেলৰ অন্তত পোহৰ। কিন্তু সেই পোহৰটো কৃত্ৰিম নাছিল, সেউজীয়া এটি আভা যেন আকাশৰ পৰা ওলাই আহিছিল। এক বিস্তৃত গগনদ্বাৰ, খোদিত দেৱচিত্র আৰু অপৰিচিত ভাষাৰ লিখনী, বহু উচ্চতালৈ উঠা এটা চৌকো দুৱাৰ যিটো দেখা মতে নোঙৰাই আছে কিন্তু অনুভৱত জীয়াই থাকে। দুৱাৰখনৰ কাষত থিয় আছিল এটি পাথৰৰ মূর্তি—কিন্তু মূর্তিটো চকু মেলি থাকিল।

মিতালিৰ শৰীৰ খঙালি হ’লে। সেয়া কোনো পাথৰৰ প্ৰহৰী নহয়—এজন জীৱন্ত, কিন্তু অপার্থিৱ অনুভৱেৰে ভৰা প্ৰাচীন আত্মা। তেওঁৰ গাত কাপোৰ নাই, কেৱল বুকুত খোদিত চিহ্ন—এক গহীন বৃত্ত আৰু তাৰ মাজত চন্দ্ৰৰ প্ৰতিচ্ছবি। প্ৰহৰীয়ে নিচুকাই ক’লে,
“তুমি অহাৰ কথা আছিল। কিন্তু তুমি কি জানা, চন্দ্ৰস্মৃতিৰ পথ কেৱল পদচিহ্নত মাটিৰ গন্ধ থাকিলেই মেলিব পাৰে?”

মিতালি গিল গিলকৈ শ্বাস লৈ ক’লে, “মই জয়ন্ত বৰদলৈৰ ভণী। মই আচল ৰাজৰ বংশধৰ।”

প্ৰহৰীৰ চকু জ্বলিলে, যেন এজাক তথ্য মগজুত সঁপিয়াই দিলে।
“আচল ৰাজ, যাৰ নাম বুৰঞ্জীত নাই, কিন্তু হাড়ত ছাঁ আছে। তেওঁৰ সাম্ৰাজ্য আছিল স্বৰগ আৰু মাটিৰ মাজত। তই যদি বংশধৰ, তেন্তে তোক পঢ়িব লাগিব স্মৃতিৰ পৰীক্ষা।”

“কি পৰীক্ষা?”

প্ৰহৰীয়ে হাতৰ ভঙিমাৰে ইঙ্গিত কৰিলে। মাটিৰ পৰা ওলাই আহিল তিনিটা পাথৰৰ আসন। প্ৰথমটোত লেখা—ভয়, দ্বিতীয়টোত—সঁচা, আৰু তৃতীয়টোত—বিলুপ্তি।
“এই তিনিটাৰ ভিতৰত তই যিটো বাচিবি, সেইটোই তোৰ পথ নিৰ্ধাৰণ কৰিব। আচল ৰাজৰ পথ মাথোঁ সঁচা বাচি আগবাঢ়ে। কিন্তু সঁচা জানিবলৈ মনক চুব লাগিব, ভয়ক জিকিব লাগিব, আৰু বিলুপ্তিৰ লগত বন্ধুতা কৰিব লাগিব।”

মিতালিয়ে চকু বন্ধ কৰিলে। কণ্ঠ শুকাই গ’ল, হৃদস্পন্দন ৰৈ গ’ল যেন। তিনিটা আসনৰ ওচৰ গৈ তেওঁ হাত মেলিলে দ্বিতীয়টোৰ ওপৰত—সঁচা।

আসনত হাত পৰাৰ লগে লগে এক দৃশ্যই চৌদিশে বিস্তৃত হ’ল। গুহাৰ আকাশত উদিত হ’ল কোনো এক স্মৃতি-পট, যেন দাদাৰ কণ্ঠত বাজি উঠিল এটা আখ্যান—
“আমি গুপ্তচৰসকল আছিলোঁ, যাৰ কাম আছিল আচল ৰাজৰ তেজৰ সংৰক্ষণ। দুনিয়াৰ চলন্ত ইতিহাসৰ পৰা তেওঁৰ উপস্থিতি গোপন কৰি ৰাখিছিলোঁ। কিন্তু শেষত, আমি নিজেই ভুল কৰিলে। আমি চন্দ্ৰস্মৃতিৰ এক খণ্ড ভুল মানুহৰ হাতত দি পেলাইছিলোঁ। তাৰ ফলত আজি যি জীৱনৰ মৃত্যু, বিজ্ঞানৰ নামেৰে যি অশান্তি, সেয়া এক ভুল সিদ্ধান্তৰ ফল। যদি তুমি সত্য বংশধৰ হওঁ, তেন্তে তুমি সেই ভুলক সুধাৰ কৰিব পাৰা।”

মিতালিৰ চকু পানীত ভৰি উঠিল। তেওঁ জানিলে—ইয়াত আহি, তেওঁ কেৱল দাদাৰ পিচ ল’বলৈ আহা নাই; তেওঁ আহিছে স্বৰূপ বিচাৰি পোৱা বাবে। আচল ৰাজৰ শেষ গোপনতা, আচল শক্তিৰ উৎস—চন্দ্ৰস্মৃতি—তেওঁৰ হাতত অচিৰেই পৰিব।

প্ৰহৰীয়ে তেতিয়া ক’লে, “তোৰ মন পঢ়িছোঁ। এতিয়া শেষ একটো প্ৰশ্ন—চন্দ্ৰস্মৃতিৰ শক্তি যদি তই পাস, তই কি কৰিবি?”

মিতালিয়ে হাঁহি দিলে, “ইয়াৰ বেগ দিয়া নকৰিম, মাথোঁ চন্দ্ৰৰ দৰে… নীৰৱ হৈ পোহৰ বিলাব।”

প্ৰহৰীয়ে শিৰ নোলালে, আৰু ধুনীয়া শব্দত দুৱাৰ খুলিবলৈ ধৰিলে। সেউজীয়া পোহৰে সাঁতুৰি গ’লে মিতালিৰ মুখত। গগনদ্বাৰ খুলিল—মাটিৰ তলৰ নক্ষত্রখন যেন ওলাই আহিল।

পৰ্ব ৪: অন্তিম ৰক্ষক আৰু চন্দ্ৰস্মৃতিৰ মুখ

গগনদ্বাৰ খুলিল। যেন গোটেই গুহাজোপা এটি শ্বাস লৈ মুকলি হ’ল আৰু আগত পৰিল এটি বিস্তৃত কক্ষ—নিশব্দ, সেউজীয়া দীপ্তিৰে পোহৰিত, এক পবিত্ৰ ঠাই যেন, য’ত শব্দ হোৱাৰ অধিকার নাই। মিতালি আগুৱাই গ’লে, গাঁঠি লগা বুকু ল’ই। তাৰ কাষতে আছিল ঢৌ খেলি থকা পাথৰৰ চৌকা, য’ৰ মাজত নিৰ্ভুল কেন্দ্ৰত থিয় আছিল—চন্দ্ৰস্মৃতি। এটা নীলাভ সোনালি ধাতুৰ খণ্ড, অলপ খঁটিয়া, কিন্তু চকুত যেন ভাঁহি থকা পোহৰ। মিতালিৰ ভৰি একো একো পাই আগুৱাই গ’ল।

কিন্তু তাৰ আগতে, কক্ষৰ সোঁমাজৰ আঁৰত ওলাই আহিল এটা ছায়া। অলংকাৰহীন গা, দীঘল কেশ, চোতালত ঠাণ্ডা চকুৰে থিয় এটা লোক—মূৰফালিও নাই, হাঁহিও নাই। তেওঁ ক’লে, “তই অকল নহ’স। মই বহুদিনৰ পৰা ইয়াতে আছোঁ—আচল ৰাজৰ অন্তিম ৰক্ষক। মই তোৰ অপেক্ষাত আছিলোঁ।”

মিতালিয়ে শ্বাস ক’টে। লোকজনৰ চকুত এখন গভীৰ পুখুৰী যেন দৃষ্টি—য’ত নিজকে দেখি হেৰাই যাব পৰা যায়। তেওঁ আগুৱাই আহি সুধিলে, “আপুনি ক’ৰ পৰা জানে মোৰ কথা?”

লোকজনে চকু আধা মেলি ক’লে, “তই ভাবিছস দাদাই মাথোঁ দায়িত্ব থৈ গ’ল? দাদা, অৰ্থাৎ জয়ন্ত, মোৰো শিষ্য আছিল। চন্দ্ৰস্মৃতিৰ ৰক্ষকসকল পৰম্পৰাগত নহয়—তেওঁসকল বাছনি হয় মনৰ দ্বাৰা। মই তেওঁক পঠিয়াইছিলোঁ, কিন্তু তেওঁ… তাতকৈ তই শুদ্ধ। তোৰ মনত ভয় আছে, কিন্তু ছল নাই।”

মিতালিয়ে চকু নমাই ক’লে, “মই তাক সদ্‌ব্যৱহাৰ কৰিব, জগতক সুস্থিৰ কৰিবলৈ। মই কোনো সিংহাসন বিচাৰো নে ৰাজত্ব—মই মাথোঁ দাদাৰ সত্যক সন্মান দিব খোজো।”

লোকজন হাঁহি দিলে, মাটিৰে নিচেই কাষ চেপে। তাৰ পাছত, দুহাতত মাটি গুৰি লৈ ছিঙিলে এখন সৰু খাপ, যিটোত আছিল একপানী ধাতুৰ ৰিং—চন্দ্ৰস্মৃতি স্পৰ্শ কৰাৰ আগতে এইটো পিন্ধিব লাগিব।
“এই ৰিং তই যদি পিন্ধিস, তই ধাতুটোৰ লগত একাত্ম হ’বি। কিন্তু তাৰ লগত এটা কথা—তই যদি মিছা মনত আহিছ, তই অদৃশ্য হৈ যাবি। আত্মা থাকিব, গা থাকিব নে নাই—তা ঈশ্বৰৰ কাম নহয়, এই ধাতুৰ কাম।”

মিতালিয়ে হাতেৰে ৰিংখন লৈ চকুত অলপ ধোঁৱা লৈ পিন্ধিলে। কোনো ব্যথা নহ’ল, কিন্তু চকু খুলি দেখা গৈছিল সৰু সৰু স্মৃতি—তেওঁৰ শৈশৱ, মাকৰ হাঁহি, দাদাৰ ঘৰৰ শেষ বেলি… আৰু এই গুহাটোৰ ছবি—যেন বহু যুগ আগতে তেওঁ ইয়ালৈ আহিছিল।

চন্দ্ৰস্মৃতিৰ কাষত গৈ তেওঁ হাত মেলিলে। ধাতুটো কোনো সাধাৰণ বস্তু নহয়। পিন্ধি থকা আঙুলিৰে স্পৰ্শ কৰোতেই, পোহৰৰ কণিকাবোৰ মিতালিৰ হাতলৈ বৈ গ’ল। গাঁঠিৰ পৰা গাঁঠিলৈ বিদ্যুৎ নহয়, যেন যুগে যুগে জমা থকা সব কথা, সব শক্তি, সব ইতিহাস তেওঁ পছন্দেৰে এটা মগজুত থ’লে।

তেওঁ শুনিলে আচল ৰাজৰ কণ্ঠ—“মই নোহোৱা নহয়, মই ছাঁ হৈ থাকো। তই মোৰ ছাঁক পুনৰ মানৱ ৰূপ দিব পাৰ, যদি তই পাহৰিব নোখোজস সত্য।”

তেতিয়া ৰক্ষক ক’লে, “তই পাৰিলি। এতিয়া বাহিৰলৈ ওফৰি যা—কিন্তু মনত ৰাখ, চন্দ্ৰস্মৃতিৰ স্পৰ্শ যাক একবাৰ জুৰে, তেওঁ কেতিয়াও আগৰ দৰে নাথাকে।”

মিতালি পিন্ধি থকা হাতখন চালে—চকু জ্বলাই উঠে। কিন্তু তেওঁৰ ভিতৰত এক বিশাল শান্তি—যেন কোনো যুদ্ধ শেষ হ’ল।

পৰ্ব ৫: সংস্থাৰ ছাঁ আৰু সঁচা যুদ্ধ

গুহাৰ ভিতৰত ছাঁবোৰ পিছে পিছে আহিছিল যেন। চন্দ্ৰস্মৃতিৰ শক্তিৰে মিতালিৰ বুকুৰে বুকু জ্বলি আছিল, কিন্তু বাহিৰলৈ ওলাই যোৱাৰ সময়ত তেওঁৰ মনত এটা আশংকাৰ ঢৌ বাজি আছিল—সঁচাকৈয়ে সকলো শেষ নে? নে এইটো কেৱল আৰম্ভণি? যেতিয়া তেওঁ গগনদ্বাৰ পাৰ হ’ল, পাছফালৰ শব্দবোৰ নিৰৱ হ’ল, যেন গোটেই গুহাই তেওঁৰ যাত্ৰাৰ নীৰৱ আশীৰ্বাদ দিছিল।

তেওঁ বাইক লৈ চিনিকি পহাৰৰ পাদদেশলৈ ওলাই আহিছিল। মাটি কেঁচা, আকাশত জোন ঢাকিলে, কিন্তু কিবা যেন নিৰৱ শক্তিৰে গোটেই অঞ্চলখন মোহিত। মিতালিয়ে ঘড়ীত চাই আছিল ৩.১২ ৰাতিপুৱা—এই সময়তেই দাদা ডায়ৰীত উল্লেখ কৰিছিল গুহাৰ দুৱাৰ খোলাৰ কথা।

কিন্তু পাহাৰৰ বাটত ওলাই অহাৰ লগে লগে একে একে পোহৰৰ আভা দেখিবলৈ ধৰিলে। চাৰি-পাঁচজন লোকে চকু ঢাকি, কালচে পৰা কাপোৰত, হাতত স্নাইপাৰ আৰু ছ’ফট লাইট। মিতালি দাঁত-চেপি বাইকৰ ব্রেক চেপি থমকি ৰ’ল। আগফালৰ এটা ব্যক্তি ওলাই আহি মুখ খুলি ক’লে,
“মিতালি বৰদলৈ, স্বাগতম। আপুনি চন্দ্ৰস্মৃতি লৈ ওলাই আহিছে বুলি আমি নিশ্চিত। এতিয়া, অনুগ্ৰহ কৰি সেইটো জমা দিয়ক। আপুনি যি দায়িত্ব ল’লে, সেই দায়িত্ব সম্পূৰ্ণ হৈছে—আপুনি দাদাৰ পথ আঁৰিছিল, আপুনি এই সংস্থাৰ বাহিৰৰ এজন নহয়।”

মিতালিয়ে চকু চেপি ক’লে, “আপুনি কোন? কি সংস্থা?”

লোকজনে এখন কার্ড ওলাই দিলে—তাত আছিল এখন লোগো—দুইটা উলম্ব বৃক্ষ আৰু মাজত এটি খালী আসন। তলত নাম—নৱবসুন্ধৰা সংস্থা।

“আমাৰ কাম হ’ল—মানৱ সভ্যতাৰ গুপ্ত গতি নিৰীক্ষণ কৰা। আচল ৰাজৰ ধাতু—চন্দ্ৰস্মৃতি—এই শক্তিৰ উৎস। আপুনি এই ধাতুক বাহিৰলৈ লৈ আহিছে—এতিয়া আমাক দিব। আমাৰ পেছত আছে ৰাজ্য, বিজ্ঞান, আৰু বিশ্ববাজার।”

মিতালিয়ে হাঁহি দিলে, হাঁহি যি অভিমানেৰে পূৰ্ণ আছিল। “দাদা মোক এইটো নাজানাকৈ পঠিয়াইছিল বুলি ভাবিব নোৱাৰি। তেওঁ জনাইছিল এই সংস্থা কিমান আঁৰপৰা চালনা কৰে। কিন্তু তেওঁ ক’লে—এই ধাতু, এই শক্তি—বিশ্বাসৰ পন্থাত হ’ব লাগে, বেচা-কেনাত নহয়।”

লোকজনৰ মুখৰ হাঁহি কঠিন হ’ল। “আপুনি বুজিছে, এইবোৰ কিতাপী কথা। এইটো আধুনিক যুগ। বিজ্ঞান আৰু বাণিজ্যই চালনা কৰে সমাজ। দয়া কৰি চন্দ্ৰস্মৃতি দিয়ক, নহ’লে… আমরা বল প্রয়োগ কৰিবলগীয়া হ’ব।”

মিতালিয়ে হাত সঘনাই চন্দ্ৰস্মৃতিৰ ৰিংটো গোটাই ধৰিলে। সেই মুহূৰ্ততে তেওঁৰ চকুৰ আগত চাঁদের পোহৰৰ দৰে এক ঢৌ উঠিল—গোটেই গাত শীতলতা, কিন্তু আত্মা গৰম। তেওঁ চকু মেলি ক’লে, “আমি আচল ৰাজৰ সন্তানসকল, ভয় দেখুওৱা মানুহৰ চিহ্নত নোহওঁ।”

লোকজনে হাত উঠালে। বন্দুক ওলাই গ’ল। কিন্তু ঠিক সেই মুহূৰ্ততে পিনে সঁচা হৈ পৰিল পৃথিৱী। পাহাৰৰ গা ভাঙি ওলাই আহিল পোহৰৰ ঢৌ, যেন গোটেই চিনিকি পহাৰ জীয়াই উঠিল। মিতালিৰ দেহৰপৰা ওলাই যোৱা এক আভাই বন্দুকবোৰৰ মুখ সলাই দিলে, লাইটবোৰ নেভাই দিলে।

সংস্থাৰ লোকে আঁতৰি যাব ধৰিলে। কেৱল মুখ্যজন থিয় থাকিল। “আপুনি ভাবিছে আপুনি জয়ী হ’ল? এই গেমটো বহু ডাঙৰ। চন্দ্ৰস্মৃতি এসময়ত আমাৰেই আছিল। পুনৰ হ’ব।”

মিতালিয়ে অলপ আগবাঢ়ি ক’লে, “হয়, কিন্তু এইবাৰ সময় আৰু বিশ্বাস একেলগে আছে। আচল ৰাজৰ বংশধৰ এতিয়া ঘূৰি আহিছে। এইবার এই শক্তি জনসাধাৰণৰ বাবে, গুপ্ত নোহয়।”

লোকজনে মিচিকিয়া হাঁহি দিলে, আঁতৰি গ’ল।

আকাশত হালধীয়া পোহৰ। যেন কোনো পূৰ্ণিমা ভৱিষ্যতক সন্মান জনাই আহিছে। মিতালি চকু মেলি চাই থাকিল। কিবা এটা শেষ হ’ল, কিন্তু অজান এক দিশত নৱ ইতিহাস আৰম্ভ হ’ল।

পৰ্ব ৬: সভাৰ মাজত গোপন মানচিত্ৰ

মিতালিয়ে চিনিকি পহাৰৰ সেই নিশা যি সাহসেৰে পাৰ কৰিলে, তাৰ ফলত কেৱল চন্দ্ৰস্মৃতিৰ স্পৰ্শ পোৱা নহ’ল—তাৰ ভিতৰতে জন্ম হ’ল এখন নতুন পরিচয়ৰ। পিছদিনাই তেওঁ আমন্ত্ৰণ পালে বাঘৱান বিশ্ববিদ্যালয়ৰ এখন বিশেষ বৈজ্ঞানিক সভাত অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ। আমন্ত্ৰণপত্ৰখনত লিখা আছিল—“অজানাৰ সন্ধান আৰু গুপ্ত ইতিহাসৰ উন্মোচন” বিষয়ত মুখ্য বক্তৃতা দিবলৈ তেওঁক বাছনি কৰা হৈছে।

তেওঁ ওলাই গ’ল, সৰু এটা চামৰাৰ বেগত চন্দ্ৰস্মৃতিৰ ৰিং আৰু দাদাৰ ডায়ৰী লৈ। সভাখনত উপস্থিত আছিল বহু গৱেষক, ইতিহাসবিদ, বিজ্ঞানী আৰু কিছু চৰকাৰী বিষয়া। তেওঁ মঞ্চত উঠি চকুত সঁচা দীপ্তি লৈ কৈছিল, “আমি বুৰঞ্জীত যাক নোপোৱা, সেই আচল ৰাজৰ কথাই আজি মই আপোনালোকৰ আগত ক’ব খুজিছোঁ। তেওঁ কোনো পৌৰাণিক চৰিত্ৰ নহয়, তেওঁৰ অস্তিত্ব ছাঁ হৈ ছাঁৰ দৰে বগাই ফুৰিছিল আমাৰ সমাজত।”

লোকসকল গভীৰ মনযোগে শুনি আছিল। তেওঁ চন্দ্ৰস্মৃতিৰ ধাতুটোৰ কথা বৰ্ণনা কৰিলে—যিয়ে সময়ৰ সঁচা ৰূপ সংৰক্ষণ কৰিব পাৰে, যিয়ে কোনো বস্তু অক্ষয় কৰি ৰাখিব পাৰে, যাৰ ভিতৰত আছে মনৰ শক্তি আৰু আৱেগৰ পৰিবর্তন ক্ষমতা। সভা স্তব্ধ আছিল।

ঠিক সেই মুহূৰ্ততেই, স্ক্ৰিনত এক ভিডিঅ’ চলি উঠিল—প্ৰজেক্টৰৰ পেছফালে কোনোবাই লগ লগাই দিলে। মিতালি আচৰিত। স্ক্ৰিনত ওলাই আহিল দাদা—জয়ন্ত বৰদলৈ—যি এটা পাথৰৰ দেৱালৰ ফালে থিয় হৈ ক’ব ধৰিলে—

“যদি এই ভিডিঅ’ কোনোবাই শুনিছে, তেন্তে মই হয়তো ইমানদিনে বাচি নাথাকিম। চন্দ্ৰস্মৃতি এটা সাধাৰণ ধাতু নহয়। ই মাথোঁ এটা ‘চাবি’। এই চাবিৰে খোলা যায় এখন গুপ্ত মানচিত্ৰ—যি মানচিত্ৰ আছে মোৰ ডায়ৰীৰ পাছত লুকাই। সেই মানচিত্ৰেই দেখুৱাব—ক’ত আছে আচল ৰাজৰ অন্তিম স্থল—সন্ধ্যাশাল, য’ত থোৱা হৈছে মূল শক্তি—অন্ধচক্ৰ।”

ভিৰৰ ভিতৰত গুজ গুজ ধ্বনি। মিতালিৰ হস্তপাঠ চেপে ধৰিলে। দাদাৰ ডায়ৰীৰ পাছৰ পাত… তেওঁ পঢ়া নাছিল! মঞ্চতে দাঁত-চেপি তেওঁ চামৰাৰ খাপ খুলিলে, আৰু শেষত দেখা পাল এটা পাতলা কাগজ, য’ত অদ্ভুত চিহ্ন আৰু আঁচনি—মানচিত্ৰ, কিন্তু সাধাৰণ নহয়। যিটো মানচিত্ৰ সময়ৰ দৰে নিজেই গতি কৰে।

মানচিত্ৰখনত লিখা—
“নৈৰ খণ্ডত সন্ধ্যা নামৰ ছাঁ থাকে,
জল নোহওঁ, দেউল নহয়,
চাঁদত গহীন ওলোৱা ছিদ্ৰ—
সেয়েই অন্ধচক্ৰ।”

সকলোই স্তব্ধ। বিজ্ঞানীসকলৰ মুখত উদ্বেগ। এটা বিষয়া উঠি ক’লে—“আপুনি চন্দ্ৰস্মৃতি লৈও লুকাই থৈছে এটা মানচিত্ৰ! এইটো সম্পূৰ্ণ গুপ্ত তথ্য। আমাক ইয়াৰ সম্পূর্ণ আয়ত্তৰ অধীনত দিব লাগে।”

মিতালিয়ে ঠাণ্ডা কণ্ঠে ক’লে, “এই মানচিত্ৰ কোনো চৰকাৰী নথি নহয়। ই এক বংশৰ, এক বিশ্বাসৰ, এক দেশৰ অন্তৰ ইতিহাস—যিটো চৰকাৰে নয়, জাতিয়ে পাহৰি পেলাইছিল। মই ইমান সহজে দিব নোৱাৰোঁ।”

লোকজনে তীব্ৰ কণ্ঠে উত্তৰ দিলে, “আপুনি বাধা সৃষ্টি কৰিলে, আপুনি ৰাষ্ট্ৰদ্ৰোহী হিচাপে বিবেচিত হ’ব।”

সভাত হুলস্থুল লাগিল। মিতালিয়ে পিছফালে ওলাই আহি এটা ৰিকৰ্ডাৰ অন কৰিলে। দাদাৰ কণ্ঠত এখন মাত্ৰ বাক্য বাজি উঠিল—
“যাক যদি সত্য মন কৰে, সেয়েহে অন্ধচক্ৰ খুলিব পাৰে। বাকীৰ বাবে, সেইটো এক কু-পথ।”

মিতালি হেচা হাঁহি দিলে।
“তাহলে মই হয়তো সেই পথৰে আগবাঢ়িম।”

পৰ্ব ৭: সন্ধ্যাশাললৈ যাত্ৰা আৰু ছাঁৰ পিছে প্রেম

ৰাতি দুবজাত মিতালিয়ে বিমানবন্দৰৰ ছাঁৰে আঁৰত থিয় হৈ আছিল, হাতত এটা কাগজৰ পোহৰ মেলা মানচিত্ৰ—যিটো তেওঁৰ দাদাৰ শেষ চিন, যিটো এখন অচিন অঞ্চললৈ ইঙ্গিত দিছিল, এখন গাঁও—সন্ধ্যাশাল, যাৰ নামো আজিকালি মানচিত্ৰত নাই। মানচিত্ৰখনত কোনটো পথ, কোনটো নদীৰ পাৰ, সকলো দিশ নিজে নিজে গতি কৰি আছিল, যেন সময়ৰে সৈতে বদলাই যোৱা এক জ্যান্ত পথচিহ্ন।

মিতালিয়ে দুচকু বন্ধ কৰি ক’ব ধৰিলে, “এইবাৰ পথটো মোৰ নোহোৱা নহ’ব, যিদৰে দাদা হেৰাই গৈছিল, মই তেওঁৰ যাত্ৰাক শেষ কৰিম।” তেওঁ এখন নীৰৱ এখন উৰাজাহাজত উঠিল, যাৰ গন্তব্য আছিল শিৱসাগৰৰ ওচৰৰ এখন বিস্মৃত অঞ্চল, মানচিত্রত শূন্য হৈ থকা, কিন্তু ডায়ৰীত “অন্ধচক্ৰৰ মুখ” হিচাপে চিনাক্ত এখন ঠাই—দেখীয়া কুঁৱলীৰ ভিতৰত এক বটগছ।

বিমানত মিতালি এজন আগন্তুকৰ কাষত বহিছিল—দুচকু চকচকীয়া, কাণত গান লগা, আৰু অলপ আধুনিক বুলি চিন্তা কৰা, অথচ মুখত অদ্ভুত এক মিঠা আত্মবিশ্বাস। নাম দিলে—ঋষি। তেওঁ ক’লে, “আপোনাৰ নাম মিতালি নহয়নে? মই আপোনাৰ কথা পঢ়িছিলোঁ এখন বৈজ্ঞানিক জাৰ্নেলত—চন্দ্ৰস্মৃতি!”

মিতালি চকু কেলাই থাকিল। “আপুনি? কোন?”

ঋষি হাঁহি দিলে। “মই স্বতন্ত্ৰ ইতিহাস গৱেষক। নতুন ধাতু, গোপন সাম্ৰাজ্য—এইবোৰত মোৰ বিশেষ আগ্ৰহ। আপুনি যোৱাজনকেই যাওঁ… সেই সন্ধ্যাশাল।”

মিতালি হঠাৎ গম্ভীৰ হৈ উঠিল। “সন্ধ্যাশাল কোনো নতুন পৰ্যটনস্থলী নহয়। আপুনি যদি মোক অনুসৰণ কৰিবলৈ আহিছে, মই আগতেই সতর্ক কৰি দিছোঁ—এই পথত ছলচাতুৰীৰ ঠাই নাই।”

ঋষিয়ে অলপ থমকি ক’লে, “মই ছল নকৰো, কিন্তু সত্যৰ খোজত থাকোঁ। আপুনি বিশ্বাস নকৰিলেও আপুনি একা নহ’ব লাগিব। এই পথত সকলোৰে দুচকু থাকে, কিন্তু হৃদয় বিচাৰে হাত।”

মিতালিয়ে অলপ থমকি থাকিল। তেওঁৰ মনৰ এক কোণত কিবা গলি গৈছিল, বহুদিন পিছত কিবা এটি গাম্ভীৰ্যক ছেদ কৰি কিবা কোমলতা।

তেওঁ লগে লগে জানিলে—ঋষি কেৱল এজন সহযাত্ৰী নহ’ব। হয়তো সেই লোক যাৰ হৃদয়ৰ অভিলাষ ছাঁ হ’ব, অথবা হয়তো সেইজন যিয়ে পিঠিত বঁটা গুজিব।

শিৱসাগৰ পালেগৈ। মিতালিয়ে এখন জীপ ভাড়া কৰিলে, আৰু পথ ধ’লে সন্ধ্যাশালৰ দিশে। মানচিত্ৰৰ বাতৰি মতে, এজন গাইডৰ সহায় লাগিব—যিয়ে জানে কুঁৱলীৰ ভিতৰত বটগছ থিয় ক’ত, আৰু কোন গছত বসে অন্ধচক্ৰৰ গোপন চকু।

পথত জীপৰ ছাঁ বুকুত পৰি থাকিল, ঋষিৰ মুখৰ ফালে চাই মিতালিয়ে ভাবিলে—এই মানুহজনক বিশ্বাস কৰিব নে? যদি এইজনেই হয় সংস্থাৰ গুপ্তচৰ?

অন্য ফালে, ঋষি চাই আছিল মিতালিৰ হাতত থকা ৰিংৰ পোহৰ—চন্দ্ৰস্মৃতিৰ ধাতুৰ দীপ্তি।

পথ গ’ল গভীৰ, ৰাতি হ’ল শীতল। পাহাৰৰ গা, কুঁৱলীৰ ওচৰ, পুতলা ধ্বনি, আৰু বিৰিখৰ ছাঁত ওলাই আহিল এখন গাঁৱ—সন্ধ্যাশাল।

পৰ্ব ৮: অন্ধচক্ৰৰ চকু আৰু গছৰ ঘোষণি

সন্ধ্যাশাল গাঁওটো যেন সময়ৰ বাহিৰে অৱস্থিত। গাঁৱৰ প্ৰতিটো মাটিৰ দল, প্ৰতিটো গছৰ পাত যেন কিবা এটি গুপ্ত ইতিহাসৰ স্তব্ধ সাক্ষী। জীপখন গাঁৱৰ সীমাৰ কাষত থমকি ৰ’ল, আগৰ পৰা ক’ব দিয়া হৈছিল—সন্ধ্যাশালৰ ভিতৰত কিবা মেকানিক বা ইলেকট্ৰিক বস্তু বহন কৰিব নোৱাৰি। মিতালি আৰু ঋষি হেঁপাহেৰে আগবাঢ়ি গ’ল। তেওঁলোকৰ কাষেৰে কুঁৱলীৰে ঢকা বতাহে খেলা কৰি গ’ল, যেন কোনে যদি চকু বন্ধ কৰে, সেয়ে চিৰদিনে হেৰাই যাব।

মিতালিয়ে মানচিত্ৰখন হাতত ধৰি ৰৈ থাকিল। ক’ত যে সেই বটগছ—চন্দ্ৰস্মৃতিৰ ছাঁত পোৱা গছ, য’ত খোদিত আছে অন্ধচক্ৰৰ গুপ্ত দিশ। সেয়া দাদা কয় গৈছিল—”যি গছ ওচৰত সুৱলা নামৰ ছায়া বহি হাঁহে, সেই গছৰ তলতে আছে এক চকু, যি সকলো দেখা পায়, কিন্তু নিজে দেখা নাযায়।”

সেয়া পোহৰৰ শেষতে দেখা পাল এক দীঘল বটগছ—তার ডালবোৰ মাটি ছোৱাই থাকিছে, যেন কষ্টেৰে কোনো হাত গুচাই ল’ব খুজিছে। গছখনৰ ওপৰত অদ্ভুত খোদন, যেন গোপন ভাষাত লিখা কোনো শাস্ত্ৰ। কিন্তু তাৰ আগতে গছৰ তলৰ ছাঁৰ ভিতৰ পৰা ওলাই আহিল এজন বুঢ়া—মাটিৰ ৰঙা কাপোৰত আবৃত, চকু পোহৰৰ পৰা আঁতৰ, কণ্ঠ পাতল কিন্তু জোৰালো।

তেওঁ ক’লে, “তোমালোক দুঃসাহস কৰিছা। এই গছ কেতিয়াও দুবাৰ উভতি চাই নেখায়।”

ঋষি আঁতৰি গ’ল। মিতালি আগুৱাই আহি ক’লে, “আমি আচল ৰাজৰ সন্ধানত, আৰু আমাৰ হাতত আছে চন্দ্ৰস্মৃতিৰ ৰিং।”

বুঢ়া চকু মেলি চাই থাকিল, যেন কিবা ভিতৰলৈ চাব খুজি আছে। তাৰ পাছত ক’লে, “বংশধৰ হ’ব পৰে, কিন্তু শুদ্ধ হৃদয় নাথাকিলে এই গছ দিছে বিষ। অন্ধচক্ৰৰ চকু খুলি ৰাখে মাথোঁ হৃদয়ৰ শব্দ। তুমি যদি সত্য, তেন্তে এই গছৰ তলত বহি থাকিবা তিনিটা নিশা। একো নকৰিবা, মাথোঁ শুনিবা। যদি তই শুনিবা, তেন্তে এই গছ নিজে ক’ব—ক’ত আছে অন্ধচক্ৰ।”

মিতালিয়ে চকু বন্ধ কৰিলে। একেমুহূৰ্ততে অনুভৱ কৰিলে—গছৰ ছাঁত কিবা ধুপ ধুপ কৰি বাজি উঠিছে, যেন দূৰতকৈ হিয়াৰ স্পন্দন।

তিনিটা নিশা—যি নিশাবোৰত গছ কথা কয়, স্মৃতি হুমুনিয়ায়, আৰু ছাঁ অশ্রুৰ দৰে ওলায়। মিতালিয়ে জানিলে—এই গছ কোনো বস্তু নহয়, এই গছ এক জীৱন্ত সত্তা, যিয়ে যুগে যুগে সেই সত্য হেপাঁহ কৰে যি কেতিয়াও লিখা নহয়।

ঋষি দূৰত পৰা চাই আছিল। তেওঁৰ মুখত ভয়, কৌতূহল আৰু অলপ স্নেহ। তেওঁ জানে—মিতালিয়ে যদি উত্তীৰ্ণ হয়, সেই মুহূৰ্ততে তেওঁ এক ভিন্ন মানুহ হ’ব।

এতিয়া নিশাৰ প্ৰতীক্ষা। আৰু গছৰ ঘোষণিৰ সঁচা অৰ্থ মাত্ৰ সময়হে দিব পাৰিব।

পৰ্ব ৯: গছৰ তলত তিনিটা নিশা

সন্ধ্যাশালৰ বটগছত মিতালি বহি থাকিল। কঁকালত মাটি, হাতত ডায়ৰী, আৰু চকুত স্থিৰ নীৰৱতা। বটগছৰ ডালবোৰ যেন নিশা নামিলেই সাঁতুৰি আহি তেওঁক আঁকোৱালি ধৰিছিল। গাঁওখনৰ সকলো মানুহ জানে—এই গছ কেতিয়াবা কথা কয়। কিন্তু সকলো শুনিব নোৱাৰে। সেই সম্ভাৱনাৰ আগত মিতালি আছিল একমাত্ৰ প্ৰাণৱন্ত শ্ৰোতা।

প্ৰথম নিশা।
তিনিচকুৰ বতাহত লতা-পাতৰ মাজেৰে ফিসফিস শব্দ। মিতালি চকু বন্ধ কৰি বহি থাকিল। হঠাৎ, তেওঁৰ কাণত কিবা স্পষ্ট নয়, কিন্তু প্ৰাণভৰ সঁচা বাজি উঠিল—
“আচল ৰাজ জন্ম লৈছিল যুদ্ধৰ সময়ত। তেওঁ নাছিল কেৱল এজন ৰাজা—তেওঁ আছিল এক ‘চক্ৰ’। যি চক্ৰ সৃষ্টি, সংহাৰ আৰু পুনর্জন্মৰ ভেতৰত ঘূৰি থাকিছিল। অন্ধচক্ৰ নামক ধাতুটোৰ সৃষ্টি হৈছিল তেওঁৰ অন্তৰত। ই একেই সময়তে শান্তি আৰু বিধ্বংসী শক্তিৰ আধাৰ আছিল। তেওঁ জানিছিল—সময় আহিব যেতিয়া এই শক্তি পুনৰ জীয়াই উঠিব লাগিব।”

মিতালিৰ গাত কাঁহি উঠিল। গছৰ ওচৰত শীতল বতাহ এটাই যেন ওলাই আহি তেওঁৰ বুকুৰ গভীৰতাত খুন্দা মাৰিল।

দ্বিতীয় নিশা।
এই নিশাত গছ কম কথা ক’লে। কিন্তু যি ক’লে, সেইটো আছিল মিতালিৰ জীৱনৰ গভীৰতম কথা—
“তই ভাবিছস তোৰ কাম মাথোঁ দাদাৰ দিশত সীমাবদ্ধ। কিন্তু তই আচল ৰাজৰ সমান্তৰাল। দাদা আছিল অনুসন্ধানী, তই হ’ব ‘উত্তৰ’। সময় আহিছে—অন্ধচক্ৰৰ সত্য উন্মোচন কৰিবলৈ, কিন্তু সেয়া সেয়া নে নহয়, সেই সিদ্ধান্ত ল’ব লাগিব তোক।”

মিতালি বহি থাকিল, বুকুত বটপাতৰ দৰে শব্দ। ই যেন মাথোঁ ইতিহাসৰ কথা নহয়—এই সময়ত, এই যুগত, নতুন এক পৰিবর্তনৰ আহ্বান।

তৃতীয় নিশা।
গছ মিতালিক ক’লে, “পূৱফালে ওলাই যা। গছৰ ডালৰ তলত আছে এটা খুন্দা পথ। সেয়েহে অন্ধচক্ৰলৈ যোৱাৰ শেষ বাট। কিন্তু মনত ৰাখ, তই যদি ভিতৰলৈ যাবি, তই নিজেই অন্ধচক্ৰৰ ভিতৰ হ’বি। কোনো উভতি আহে নে, নাই। কেৱল সঁচা মনত যি যায়, সেয়েহে বাহিৰলৈ উভতি পায়।”

নিশা পূৰ্ণিমাৰ আলোকত বটগছৰ ডাল যেন নমি আহি তেওঁক আশীৰ্বাদ দিলে। গাঁওখনত কোনো শব্দ নাই, কেৱল গছজোপাৰ মূৰত জোনাক।

পিছদিনা পুৱা মিতালি গছৰ তলৰ খুন্দা পথলৈ নামিল। হাতত ৰিং, বুকুত বিশ্বাস, আৰু মনত এক উত্তৰহীন প্ৰশ্ন—”মই যদি অন্ধচক্ৰৰ ভিতৰ হৈ যাওঁ, সেয়ে কি মোৰ অন্ত?”

পৰ্ব ১০: অন্ধচক্ৰৰ কেন্দ্ৰত

পূৱ দিশৰ গছত খুন্দা পথ আছিল, যেন পাহাৰ জোৰা গভীৰ নিশ্বাস। মিতালিয়ে বাটটোত নামিল, জোনাকৰ পোহৰত পাথৰৰ তলত দেখা পাল অদ্ভুত এটা ছিদ্ৰ, যিটো অকস্মাৎ ভিতৰলৈ টানি নিলে। কোনো শব্দ নাছিল, কোনো অনুভৱো নহ’ল—শুধু অলক্ষ্য এক গতি, যেন সময় নিজে হাত ধৰি লৈ গৈছিল।

চকু খুলোঁতেই মিতালিয়ে দেখিলে—তেওঁ এখন শূন্য গগনৰ মাজত, কিছুমান স্থিৰ ছাঁ আৰু দীপ্তিৰে গঠিত এক কক্ষ। নীলা আৰু বগা পোহৰৰ সংমিশ্ৰণত এক কেন্দ্ৰীয় চক্ৰ—চন্দ্ৰাকাৰ কিন্তু লুপ্ত প্ৰান্ত। এজনে তাৰ আগত বহি আছিল—কেৱল চেহেৰা, কোনো গা নাই, কিন্তু চকু দুটা যেন যুগে যুগে চাই থকা।

“মই আচল ৰাজ।”
এই শব্দটো বতাহত বাজিল, যেন বতাহ নিজেই কথা ক’লে।

“তুমি চন্দ্ৰস্মৃতি লৈ আহিছা। তুমি শুনিছা গছৰ কণ্ঠ। এতিয়া তুমি মোক সুধিবা—মই কিয় বাচিলোঁ অন্ধচক্ৰ?”

মিতালি সেউজীয়া চকু মেলি ক’লে, “আপুনি বাচি আছে। আমি চিঞৰি ফুৰোঁ, কিন্তু আপুনি শুনা নাযায়। আপুনি থাকি থাকিও ছাঁ হ’লে। কিয়?”

আচল ৰাজৰ কণ্ঠ মিঠা, কিন্তু বিষণ্ণ, “কাৰণ আমি সকলোৰে বাবে নহয়। আমি মাথোঁ তাৰে বাবে, যিয়ে নিজে নিজকে পাহৰি আগবাঢ়ে। তুমি পাহৰিছা—এই শক্তিৰ দৰকাৰ তোমাৰ আছিল নে দুনিয়াৰ? তুমি কাক নিৰ্বাচন কৰিবা—নিজে, না এই অসমাপ্ত বিশ্ব?”

মিতালি চকু বন্ধ কৰিলে। তেওঁৰ ভিতৰত বাজি উঠিল দাদাৰ কণ্ঠ, বটগছৰ শব্দ, ৰিংখনৰ তাপ, আৰু সৰুতে মাকে কৈছিল—“সঁচা কথা সদায় নিৰ্জন হৈ আহে, কিন্তু তাৰ গধূলি পাৰ হয় অমৰ হৈ।”

তেওঁ চকু মেলি ক’লে, “মই দুনিয়াক বাচিছোঁ। কিন্তু সেই দুনিয়া যিয়ে ছাঁৰ পৰা জোন, আৰু চক্ৰৰ পৰা শব্দ বিচাৰে। আপুনি মোৰ দেহত থাকক, কিন্তু মোৰ মগজুত নহয়। মই চলিম নিজ শক্তিৰে, আপোনাৰ সত্যেৰে।”

আচল ৰাজ সঘনে হাঁহি দিলে।
“তুমি বুজিছা। এতিয়া তুমি বাহিৰলৈ উভতি যা—চন্দ্ৰস্মৃতি আৰু অন্ধচক্ৰ এক নহয়। চন্দ্ৰস্মৃতি হৈছে পোহৰৰ দিশ, অন্ধচক্ৰ হৈছে ছাঁৰ অন্ত। তুমি সেই অন্তত পোহৰ দিছিলা। তুমি সেই সন্তান, যিয়ে বংশ নহয়—আত্মাৰ দ্বাৰা বাছনি।”

চকু ঢাপ খাই গ’ল। মিতালি অনুভৱ কৰিলে—চক্ৰ ফাটি গ’ল। মাটি উমাল। চকু খুলোঁতেই তেওঁ সন্ধ্যাশালৰ গছত, তেওঁৰ বুকুৰ ওপৰত এখন পাত পৰি আছে, লিখা—শেষ নহয়।

ঋষি ওলাই আহি ক’লে, “তুমি… বাচি আহিলা?”

মিতালি মিঠা হাঁহিৰে ক’লে, “মই বাচিলোঁ। আৰু মই নপাহৰিম।”

সন্ধ্যাশালৰ গছত পাত উঠি থাকিল। ওচৰৰ পাহাৰবোৰ যেন অলপ অলপ জ্বলি উঠিছিল। সময় চলি থাকিল, কিন্তু মিতালিৰ ভিতৰত স্থিত হ’ল এক পৱিত্ৰ সত্য—আচল ৰাজ এখন নাম নহয়, আচল ৰাজ এটা বিশ্বাস, যিটো যুগে যুগে নৱতাৰে জন্ম লয়।

সমাপ্ত