দীপাংশু বোৰঠাকুৰ পৰ্ব ১: বৰষুণৰ ৰাতি আৰু অদ্ভুত কল শহৰখনৰ ওপৰত সেই ৰাতি আকাশখনৰ মেঘ গাঢ় হৈ নামি আহিছিল। পূৰ্ণ বতাহেৰে পৰা বৰষুণৰ শব্দে মানুহৰ মনত এক ধৰণৰ বিৰক্তি আৰু ভয় দুয়ো মিশ্ৰিত অনুভূতি জাগ্ৰত কৰিছিল। গুৱাহাটী শহৰৰ ভাৰেলি পাথাৰৰ এডাল বাটৰ কাষত থকা এটা পুৰণি দুমজিলা ঘৰখনত অৰুণ জোনাকত একো নাথাকিলেও আলোছায়াৰ খেলা চলিছিল। ঘৰখনত বাস কৰিছিল মণিশংকৰ বৰুৱা। গুৱাহাটীৰ এটা কলেজত ইতিহাসৰ অধ্যাপক। বয়সত পঞ্চাশ পাৰ হ’লেও তেওঁৰ কণ্ঠস্বৰ, দৃঢ় চাহনি আৰু কথা কোৱাৰ ভঙ্গীমাই মানুহৰ মনত এক ধৰণৰ ভৰসা জাগ্ৰত কৰিছিল। কিন্তু এই মানুহটোৰ জীৱনত বহুবছৰ ধৰি এটা অদ্ভুত শূন্যতা আছিল। পত্নী দীৰ্ঘদিন আগতেই মৃত্যুবৰণ কৰিছিল, পুতেক…

অরূপজ্যোতি বৰা অংশ ১: ভোগদৈৰ কাষত প্ৰথম আলাপ জোৰহাটৰ চাহ-বাগিচাৰ পাতে পাতে যেতিয়া নতুন হৰিয়ালীৰ সেউজী ৰঙে আকাশত উজাগৰ হ’ব খোজে, ৰিশিতা সেই সেউজীতেই নিজৰ সুৰ খোজে। গাঁওখনৰ নাম বেলগুৰি, ভোগদৈ নদীৰ কাষত এটা প্ৰাচীন বটগছৰ ছাঁত গাঁওবাসীৰ প্ৰতিটো উৎসৱ আৰু বেদনাই নিজকে লুকুৱাই ৰাখে। ৰিশিতা কলেজৰ শেষ বছৰত, কিন্তু তেওঁৰ মনখন সদায়ে সুৰত, গীতত, আৰু অদৃশ্য এক মঞ্চত ভ্ৰমণ কৰি থাকে। পিতৃয়ে বহুদিন আগতেই কৈছিল—“গান তই ভাল গাইছ, কিন্তু পথটো সহজ নহয়। প্ৰত্যেকেই গায়ক নহয়, কিছুমানে বাটত থিয় হৈ থিয় হৈ পাথৰ সৰি গ’লেও সুৰ হারাই নাথাকে।” এই কথাবোৰ ৰিশিতাৰ অন্তৰত গাঢ়কৈ খোদাই হৈ ৰ’লেও, সপোনৰ ক’লা-বগা ৰঙবোৰ সৰহেই…

অরন্যা দাস গুৱাহাটীৰ সেই শৰতৰ দিনবোৰত আকাশ সদায় নীলাভ থাকিব নোৱাৰে। কেতিয়াবা মেঘেৰে ভৰি যায়, কেতিয়াবা ফেঁকুৰীয়া সূৰ্যকিৰণে চকুত টোকা মাৰে। বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আঙণটো ঠিক তেনেকৈ বহল, কোলাহলময়, কিন্তু হৰ্ষিতৰ ভিতৰৰ নীৰৱতা একোতে ভাঙি নাথাকে। সহপাঠীৰ লগত কথা-বতৰা চলে, ক্লাছত প্ৰশ্নোত্তৰ হয়, কফি হাউচত অকলাহলকৈ চাহৰ কাপবোৰে টক্কৰ খায়—তবুও তেওঁৰ বুকুৰ ভিতৰত খালি খালি যেন। তেওঁ সদায় ভাবে—“এইবোৰ মানুহৰ মাজত মই কেনেকৈ এঠাই পাইছোঁ?” উত্তৰ কেতিয়াও নাপায়। দিনটো বুধবাৰ আছিল। কলেজৰ গেটৰ লগৰেই বৰ্গদোৱাৰ তলত তেওঁ তাক প্ৰথমবাৰ দেখিলে। এজনী ছোৱালী, একেলগে শান্ত আৰু গভীৰ, ক’লা ৰঙৰ খাতাটো বুকুত আঁকোৱাই ধৰা। উজলা পান্নাৰঙী কুৰ্তি পিন্ধিছিল। চুলি সৰু, চকুৰ ওচৰত সূৰ্যৰ ফোঁটাৰ…

অম্লান গগৈ গুৱাহাটী শহৰৰ এক ব্যস্ত ৰাস্তাৰ কাষত দুখনী ডাঙৰ বটগছৰ ছাঁত দাঙি ধৰা, কেতিয়াবা বৰষুণত গন্ধমাখি থকা, আৰু শীতত কঁপি থকা সেই পুৰণি ভাড়া ঘৰখনৰ কথা কোৱা—যি ঘৰৰ গুৰিত দাঁত ভাঙি যোৱা ইটৰ মাজেৰে গছজোপা উলিয়াই উঠে, ভঙা দেওয়ালৰ মাজেৰে শামুক-গোখাদুৰ গতি চলে, আৰু কাষৰ কাষত থপথপাই থকা পুৰণি ছাঁয়াবৃক্ষই ইয়াক যেন একেবাৰে বিশেষত্ব দি ৰাখিছে। কেতিয়াবা গাড়ী, কেতিয়াবা ৰিক্সা, কেতিয়াবা কুকুৰৰ দল—সকলোৰে ভিৰত অতি সাধাৰণ দেখিবলৈ যোৱা এই ঘৰটোত কিন্তু ভিতৰতে যেন এক নাট্যশালাৰ দৰে কাহিনী চলি থাকে। ঘৰৰ ভাড়াতীয়সকল যেন একেকজন ভিন্ন ভিন্ন নাট্যপাত্ৰ—এজন কবি, যি প্ৰতিদিনে কাগজৰ ওপৰত শব্দৰ ৰঙ তুলিয়াই যায় কিন্তু ভাতৰ মেকুৰি ৰন্ধাৰ…

ইন্দ্ৰাণী বৰুৱা ১ শীতৰ বৰফজ্বলা পুৱাৰ বাতাসত গুৱাহাটী শহৰৰ ৰাস্তাবোৰ তেতিয়াও আধা নিদ্ৰাত আছিল, কিন্তু সংবাদ পত্রিকাৰ কক্ষত তৎপৰতা পূৰ্ণ ৰূপত চলি আছিল। অনন্ত বৰদলৈ, বয়স ত্ৰিশৰ কাছাকাছি, মাত্ৰ এখন গ্লাছ গৰম চাহৰ লগত তেওঁৰ কম্পিউটাৰ স্ক্ৰীণলৈ টান টান দৃষ্টিৰে চাই আছিল, যেন কিবা গভীৰ চিন্তাত ডুবি গৈছে। অনন্তৰ জীৱনৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় হৈছে ঘটনাৰ পিছত দৌৰি ফুৰা, সত্য উন্মোচন কৰা, আৰু সাধাৰণ মানুহে উপেক্ষা কৰা কথা কাগজৰ পাতত আনি জনতাক জানোতা কৰা। সেইদিনা পুৱা পুৱনি সাতটাত তেওঁৰ ফোনৰ ৰিংটনে নীৰৱতা ভঙালে—ফোনটো আছিল অসমৰ এটা দূৰৱৰ্তী উজানীয়া গাঁওৰ এটা যোগাযোগৰ পৰা, যাক তেওঁ একবাৰ স্থানীয় মেলা কভার কৰিবলৈ গৈ চিনিছিল। কণ্ঠত…

ময়ূৰ বৰাকী গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পদার্থবিদ্যা বিভাগৰ চতুৰ্থ বৰ্ষৰ ছাত্ৰ অৰ্ণৱ বৰুৱাই সেই সন্ধ্যাত মূলত কলেজৰ পৰা হস্টেললৈ উভতি যাব খোজিছিল, কিন্তু বামদিকৰ গলীপথৰ এক অচেনা অন্ধকাৰী মোহঁত তেওঁৰ মনত এক অদ্ভুত কৌতূহল জাগ্ৰত কৰিলে। আকাশত বৃষ্টি নামিব নামিব কৰি থমকিছিল, বতাহত আছিল তিতা ধোঁৱাৰ গন্ধ আৰু ছাঁতীৰ পৰা নামি অহা পানীৰ টোপালৰ আওয়াজ। গলীৰ দুপাশেৰে দীৰ্ঘকাল ধৰি মেণ্টেনেন্স নকৰা পুৰণি ঘৰতবোৰ, কিবা এক সময়ৰ স্বর্ণযুগৰ স্মৃতি বহন কৰি আছিল, যদিও বৰ্তমান সেগুলি চুপচাপ জং-লাগি থকাৰ নিদৰ্শনহে দাঙি ধৰিছিল। অৰ্ণৱে এতিয়ালৈকে কেতিয়াও এই গলীত পা নােদিয়াকৈ আছিল, কিন্তু এইবাৰ তেওঁৰ মনত যেন এক অদৃশ্য টান, “আজি যদি ঢুকি নাপো, কেতিয়াও নাহে”…

অন্বেষা বৰা দীঘল বতাহ আৰু নতুন অহা মানুহ মজুলীৰ উত্তৰ-চৰীয়া এখন নামঘৰৰ উঠানত ৰাতিপুৱা ৰোদের ছাঁয়েৰে খেলা খেলি আছিল। ধূম-গাঁথনিৰ মাজেৰে কঁকীয়াই পৰা বাতাসটো যেন অলপ দৰেই হ’ল। দেড় বছৰৰ ভিতৰত এইটো তেওঁ চাৰিমানবাৰ দেখিছে—নতুন ফিল্ম টীম আহিছে, ছবি তুলিব, আৰু কাগজ-পত্ৰত মজুলীৰ বাবে কান্দিব। কিন্তু এবাৰো সেই বাতৰি-পত্ৰৰ পৃষ্ঠাৰ সিপাৰে ওলোৱা নাছিল জোনালীৰ মাত। জোনালী ডাঙৰকৈ নাচে, কিন্তু নামঘৰৰ ভিতৰত। তেওঁৰ হাত-ভংগীমাত সত্ৰৰ শুদ্ধতা আছে, চকুত আছে এজাক মৰম আৰু গভীৰ বিশ্বাস। সিহঁতে সদায় কয়—”জোনালীৰ হাতত যেন মাটিৰ মাত আছে।” এইদিনা ৰিশিৰাজ আহিছিল। গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা পঢ়া শেষ কৰি বৰ্তমান এখন প্ৰাইভেট ডকুমেণ্টাৰী কোম্পানিত কাম কৰে। ইয়াৰ আগেয়ে তেওঁ…

ইন্দ্ৰনীল বৰা বৰষুণৰ সেই পুৱা ডিব্ৰুগড় জিলাৰ বগলীডিহিং নামৰ এটা সুন্দৰ চাহ বাগিচা আছিল — য’ত পাহাৰৰ আঁচলত নীলা আকাশ আৰু সেউজীয়া চাহপাতৰ মাজত এক অনুপম মেলবন্ধন দেখা গৈছিল। বৰষুণৰ পাতল সুৰুঙা বাগিচাখনক সজীৱ কৰি তুলিছিল। গছৰ ডালৰ পৰা পৰি থকা জলকণা যেন চকুত পৰি থাকিলেও শীতলতা দিছিল, বতাহে সেউজীয়া পাতবোৰক মৃদু মৃদু কঁপাই উঠাইছিল। নৱনীতা — এখন গুৱাহাটীৰ পৰা অহা যুৱতী — আছিল এনজিঅ’ৰ ফিল্ড কাৰ্যৰ বাবে এই দূৰ্বল গাঁৱলৈ অহা এজন ফটোগ্ৰাফাৰ আৰু লেখিকা। তেওঁৰ হাতত সদায় এখন কেমেৰা, বুকুত এটা নোটবুক, আৰু চকুত সপোনৰ জোনাক। তেওঁ বগলীডিহিংৰ বৃষ্টিপাতত চাহপাতৰ মাজত বহি এই ঠাইৰ জীৱনৰ ছবি তুলিবলৈ আহিছিল।…