প্ৰণৱ বগাই বটাদ্ৰৱাৰ উত্তৰ দিশে যোৱা এবিধ কেঁচা পথ, জপিয়াই গছৰ শিপা বুটলিওৱা, মৰাং চেকীৰ দৰে ডাঙৰ ঢাপৰ ওপৰেৰে পাৰ হৈ যেতিয়া আগবাঢ়ে, তেতিয়াহে দেখা পায় চিৰাগ বন। গাঁওখনৰ মানুহে কয়—“ই বন নহয়, আমাৰ বংশ। ই গছ নহয়, আমাৰ আত্মা।” চিৰাগ বন মাথোঁ বগাৰ গছ, বঁহুৰ জংঘল বা বনশস্যৰ সংহাৰ নহয়, ই মাথোঁ পুৱাৰ শীতল বতাহত লুকাই থকা মাকৰ মাত, দুপৰীয়া ছাঁত তিয়াই থকা দেউতাৰ পুৰণি কাহিনী, আৰু সন্ধিয়াত কুৰুঙা-ভোঁটোকাই চলোৱা সুৰবাহী বাতৰি। জুমন এই বনৰ ছাঁত জন্ম হৈছিল, মাটিৰ হালৰ সৈতে তেখেতৰ পিতৃয়ে যেতিয়া বনফল সংগ্ৰহ কৰিছিল, তেতিয়াৰ পৰাই এই কিশোৰজনে বনক মাতৃ বুলি বুজিছিল। পুৱা বালিচৰিতে দৌৰি বেঢ়া,…