স্নিগ্ধা তামুলী সেপ্টেম্বৰ মাহৰ শেষদিনবোৰ আছিল, বেলিগুৰি আঁতৰি যোৱা গ্ৰীষ্মত ঠাণ্ডাৰ গন্ধে প্ৰকৃতিক ধীৰে ধীৰে আৱৰি ধৰিছিল। অভিজিৎ ধ্যান-গম্ভীৰ মুখেৰে বাসৰ জানালিৰে বাহিৰলৈ চাই আছিল—মাঠ, ডাঙৰ গছ আৰু দূৰৰ পাহাৰৰ ৰেখা মূৰত লিখা কিছুমান লুপ্ত নাম যেন। তেওঁ একাজন গৱেষক, দিল্লীৰ এটা নামী বিশ্ববিদ্যালয়ত অসমীয়া লোকসংস্কৃতি আৰু আঞ্চলিক নৃত্যৰ ওপৰত পিএইচ.ডি. কৰিছে। তেওঁৰ সঁচা ইচ্ছা আছিল তেজিমলা—এটা সান্নিধ্যহীন, মৰ্মস্পৰ্শী নৃত্যৰ শিকড় বিছাৰি উলিওৱা, যি বৰ্তমান সমাজৰ পৰা প্ৰায় মুছ খাই গৈছে। তেজিমলাৰ প্ৰাচীন ধাৰা আৰু তাত থকা ৰহস্যক ব্যাখ্যা কৰিবলৈ তেওঁ সিদ্ধান্ত লৈছিল উত্তৰ অসমৰ এখন পাহাৰীয়া গাঁও—নামঘৰিপথ—যিখন তেওঁৰ গৱেষণাৰ তথ্যৰ উৎস হ’ব। গাঁওখনৰ নামত এটা অনুৰণিত ভাব আছিল, যেন…
-
-
সুমনা সাইকি সূৰুযটো ধেমাজিৰ পূবপাহাৰৰ আঁৰেদি মঙহৰ দৰে গলি গৈছিল। তিৰবিৰাই উঠিছিল সোণালী পোহৰ, যিটো ধানখেতি জুৰি আগ বঢ়িছিল যেন সেউজৰ বুকুত জুইৰ ৰেখা। ৰঙালী বিহুৰ গন্ধ কেৱল দিনপঞ্জিতেই নহয় — মাটিৰ সোঁতত, বাঁহৰ জোপাত, আৰু মানুহৰ হাঁহিৰ ধ্বনীতো জীয়াই উঠিছিল। বৰপথাৰ পাহাৰৰ তলত থকা মেলাৰ মাটি জীয়াই উঠিছিল — যেন বোলবোলা মাত, ঢোল-পিপাৰ গৰ্জন আৰু ওলাই অহা কঁকালৰ হাহাকাৰৰ মাজত এটি সজীৱ কাব্য। বাঁহেৰে সাজি উঠা দোকানবোৰত গামোচাৰ চাৰুকোণীয়া বুটাম যেন ফুলে ফুলে উঠিছিল। গাঁৱৰ ছোৱালীবোৰে সেউজীয়া-ৰঙা মেখেলা-চাদৰ পিন্ধি লুকমৰা অলংকাৰৰ দৰে চকুত জ্বলি উঠিছিল। ল’ৰাবোৰে ধুতি-কুৰ্তা আৰু গামোচাৰে পিঠিত জাঁপিঁ লৈ চহকাৰ জোকত মাত লগাইছিল। গৰম তিল-পিঠা, লাৰুৰ…