ইন্দ্ৰাণী ফুকন আকাশত মেঘ জমা হৈছিল, যেন সেই গাঁওখনৰ ওপৰত ওজনীয় এটি নিৰৱ অভিশাপ বগাই আছিল। দীৰ্ঘ দহ বছৰৰ পাছত পল্লবী ওভতি আহিছিল অগুৰিপাৰ গাঁৱলৈ—এটা সুপ্ত স্মৃতিৰ পাহাৰৰ তলৰ জীয়াই থকা দুখ-সুখৰ পাতনি খুলি লৈ। গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ত স্নাতকোত্তৰ শেষ কৰাৰ পিছত জোৰদাৰ এটি সংবাদ সংস্থাত কাম পালে যদিও, বহুদিন ধৰি এক বুজাব নোৱাৰা ক্লান্তি, একেটা সপোনৰ ঘূৰ্ণি আৰু ঠাইদেউতাৰ দিন-দিন অসুস্থতাৰ খবৰে যেন অলক্ষ্যে তাক গাঁৱলৈ টানি আনিছিল। ছাঁ ছাঁকৈ গৈ থকা বেলিৰে সৈতে গাঁওখনত প্ৰৱেশ কৰোতেই, তেজপীয়া নদীৰ পাৰত থকা সেই অগুৰি নদী, সৰুতে য’ত সি বানৰ পাৰত খেলিছিল, এতিয়া যেন সুধি উঠিছিল—“কিয় ঘূৰি আহিলি, পল্লবী?” বতাহৰ চক্ৰকূটত উৰুৱা…

দেবজ্যোতি শৰ্মা পুৱাৰ মিঠা ৰ’দে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা ওলাই অহা ধুলি-ধূসৰ পথখনত চুকি উঠা ধোঁৱাৰ দৰে বতাহ বোৱাইছিল। অনিরুদ্ধ ডেকা, ইতিহাস বিভাগৰ এগৰাকী তৃতীয় বৰ্ষৰ এম.ফিল. গৱেষক, বাছৰ পৰা নামি এখন চামৰাৰ ব্যাগ টানিবলৈ ধৰিলে। তেওঁৰ চকুত আছিল বেলেগ এক উজ্বলতা — আগন্তুক গৱেষণাৰ আশা, উত্তেজনা, আৰু কৌতূহলৰ পটভূমিত এটা অজান স্থানলৈ যাত্ৰা। আজি তেওঁ গৈ আছে কামৰূপ জিলাৰ প্ৰায় বিস্মৃত এখন গাঁওলৈ — চিলাবৰী। বহুবছৰ আগতে বিশ্ববিদ্যালয়ৰ এটি ডকুমেণ্টচ সেলত দৃষ্টিপত কৰা এটা পুৰণি নথিপত্ৰত এই গাঁৱৰ এখন ‘পুথিভঁৰাল’ৰ নাম উল্লেখ পাইছিল তেওঁ। তাত উল্লেখ আছিল — “ব্ৰিটিছৰ আগমনৰ পূৰ্বে আহোম সাম্ৰাজ্যৰ শাসনকালত এটি ব্যক্তিগত পুথিভঁৰাল য’ত তাম্রলিপি, হস্তলিখিত…