সঞ্জীৱ বেজবৰুৱা ১ ধূপতলি—এজনজন শুই থকা গাঁও, গৰমৰ সময়ত গছবোৰৰ পাত বাগৰাৰ শব্দহে যেন দিনটোৰ একমাত্ৰ সংগীত। সেই গাঁওখনৰ কাষৰ চাৰিআলি এখন জংগলীয়া পথত পৰে হীৰেণ বৰাৰ ঘৰ, এটি পুৰণি কাঠৰ ঘৰ, য’ত অৱহেলাৰ ধূলি জমিছে, আৰু তাৰেই ভিতৰত আছিল তেওঁৰ অন্তিম সৃষ্টি। হীৰেণ—এজন একাকী, বেলেগ মনৰ চিত্ৰশিল্পী। দহ বছৰৰ পৰা সমাজৰ পৰাই বিচ্ছিন্ন। তেওঁৰ কাৰ্যত কমেই লোকে আগ্ৰহ দেখুওৱা হৈছিল, কিন্তু তেওঁৰ ছবি থকা কাৰণে তেওঁক গাঁওৰ “পাগল চিত্ৰকাৰ” বুলি চিনি লোৱা হৈছিল। তেওঁ সকলোৰে পৰা আঁতৰি থাকিছিল, আৰু তেওঁৰ সৃষ্টিসমূহও আছিল বেজাৰত ভৰা—মূৰ্ছ্ছনাবোৰ যেন এক অদৃশ্য আৱেগৰ ফটোগ্ৰাফ। সেইদিনা, এজাক ধুমুহাৰ আগত গাঁওখনত পোন প্ৰথমে বাতৰি বজ্ৰপাতৰ দৰে…
-
-
সুব্রতা বৰুৱা ১ নগেনজান—অসমৰ এখন পাহাৰীয়া অঞ্চলত থকা সৰু পৰ্বতীয়া গাঁও, যিখন মানচিত্রত বিচাৰিলেও ওলাব নোৱাৰে। ইটোৰে এটি সেউজীয়া গাঁও, চিৰসেউজ বনত আৱৃত, কাঁইটাবিহীন পথ আৰু প্ৰাচীন জনবিশ্বাসৰে জৰজৰিত। গাঁওখনৰ পূব-দিশে, গছপুলি আৰু ধূপে ঢকা এখন বিস্মৃত বনাঞ্চলৰ মাজতে সেউজ পানীৰে চকচক কৰা এটি পুখুৰী—যাৰ নাম দেৱধৰ পুখুৰী। পুখুৰীখন চৌপাশে বাঁহ আৰু অজান গছৰ গুছ, সূৰ্যৰ ৰশ্মিও সঠিককৈ সোমাই নাপায়। গাঁৱৰ মানুহে কয়, ইয়াৰ ওপৰত সূৰ্যৰ পোহৰ একেবাৰে কম পৰে—আৰু সেই দিশেই ই অলৌকিক। কিছুমান গাঁওবুঢ়াই এই পুখুৰীখনক “মন্ত্ৰপাঠৰ স্থান”, আনহাতে কিছুমানে কয়—”য’ত দৰ্শন হয় নিজৰ ভাগ্যৰ”। এই কিংবদন্তীৰ মাজতে, ড° হেমেন বৰা নামৰ এজন লোক নগেনজান গাঁৱত উপস্থিত হয়,…
-
অৰ্পণ গগৈ ১ শিৱসাগৰৰ বুকুত নিৰৱ হৈ থিয় আছিল ভাস্কর নাট্য সংঘ—এবাৰ দীপ্তিশালী নাট্যমঞ্চ, এতিয়া যেন এটি ভূতীয়া স্মৃতিস্তম্ভ। আগৰ কংক্ৰিটৰ ভৰিৰে তৈয়াৰ কৰা প্ৰৱেশদ্বাৰখনত ধূলি আৰু শেওলাৰে ঢাকি গ’ল ‘ভাস্কর নাট্য সংঘ’ বুলি খোদাই কৰা নামটো। ভিতৰত সোমালে এখন উজাৰি পেলোৱা দালান, জানলাৰ কাঁচবোৰ বিছ্ছিন্ন, আৰু চোতালত পইচা-পইচাকৈ জমা হোৱা গছৰ পাত, যেন বতাহেও এতিয়া এই ঠাই এৰাই চলি যায়। ঠিক তেতিয়াই, মঞ্চৰ এক প্ৰান্তৰ ছাঁতলত বহি আছিল শচীন বৰা—এজন প্ৰবীণ নাট্যশিল্পী, যিজনে এই নাটমন্দিৰৰ দিনবোৰ নিজ চোখে দেখিছিল, নাট্য-জীৱনৰ মুকলি পৃষ্ঠা, বন্ধ পৃষ্ঠা আৰু অপূৰ্ণ পৃষ্ঠাবোৰত তেওঁৰ জীৱনৰ কালি-বৰণ সাঁচি ৰাখিছিল। দীঘল চুলি, শুকান চেহেৰাত কুঁচি পৰা হাঁহি…
-
মৃণাল কুমাৰ দাস অধ্যায় ১: ওৰণিৰ পুৰণি ডিঙি বুকুৰ ভিতৰত অলপ দিন ধৰি অলক্ষ্য হৈ থকা যাত্ৰাৰ এটা গূঢ় টান দীপজ্যোতিক আকৃষ্ট কৰি আছিল, যি টান কোনো প্ৰতিদিনৰ ব্যস্ততাৰ মাজেৰে চিধা পথত গতি নলয়, বরঞ্চ কেতিয়াবা ওপঙা, কেতিয়াবা গভীৰ এৰি যোৱা নদীৰ দৰে—নিজেই নিজৰ পথ বান্ধি চলে। দক্ষিণ কামৰূপৰ গুৱাহাটীৰ ওচৰৰ এটি পুৰণি দেউতাৰ ঘৰতে ডিঙিখন দেখা গৈছিল—একেবাৰে দেউলীয়া হোৱাৰ প্ৰান্তত, ধূলিত ছাঁহি থকা এখন ২০ বছৰ পুৰণি ডিঙি, যিটো তেওঁৰ দেউতাই এগৰাকী মিৰজাফৰৰ পৰা কিনি কৰিছিল। শৈশৱত দীপজ্যোতিয়ে বহু ৰাতি এই ডিঙিত বহি কল্পনা কৰিছিল—নৈখনত বৈ গৈ আছে, পাৰত জলপাই গছ, সোঁতত মিঠা পানীৰ মাত, আৰু আকাশখন অলপ ধূসৰ,…
-
তনয়া বৰা অধ্যায় ১: মাজুলীৰ পূব প্ৰান্তৰ এখন ক্ষুদ্ৰ গাঁও—দহঘৰীয়া, নামতেই যেন গল্প। পুৰণি জনশ্ৰুতি মতে, ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ এখন প্ৰচণ্ড বানৰ পিছত মাথোঁ দহটা ঘৰ বচি থাকিল, আৰু সেয়েই হ’ল দহঘৰীয়া। ইমানেই সৰু, তেনেতে ইমানেই অমূল্য। শতাধিক বছৰৰ পুৰণি বাঁহৰ বন, য’ত গাঁৱত কোৱা হয়—দেৱতাই নিশা নামি আহে। ঘৰবোৰ কেঁচা মাটিৰে গঠিত, চালটো খৰিৰে, আৰু পথবোৰ মাটিৰে গৰিহা হোৱা। গাঁৱৰ উত্তৰত থাকিব পৰা বাঁহৰ বনখন, বেলেগ এক ভৱিষ্যতৰ প্ৰৱেশদ্বাৰ যেন অনুভৱ হয়। এই বনখনেই কাহিনীৰ মূলভূমি। এইখিনি গাঁওতেই জন্ম হৈছিল ৰূপহীৰ—এজনী যুৱতী যাৰ মুখত সদায় ভ্ৰাম্যমাণ বিহুৰ দৰে হাঁহি, চকুত অক্লান্ত আশাৰ দীপ্তি। ৰূপহীৰ মাক এজনী ওজা আছিল, আৰু দেউতা বাঁহক…
-
ইন্দ্ৰাণী বৰা ১ পুৱাৰ কুঁৱলীৰে ঢকা পাহাৰৰ কোলাত থকা নিস্তব্ধ, কুঁৱলীৰে আবৃত এক গাঁও—নিধন নগৰ। নামটো শুনিলেই যেন সময়ৰ অন্ধকাৰত গুঁজি থকা কিবা এটা অতীতৰ ছাঁ যেন অনুভূত হয়। তিনিঘণ্টাৰ দীৰ্ঘ যাত্ৰাৰ অন্তত ড° অভিষেক বৰাৰ গাড়ীখন পাহাৰ বগা কাঁচপথত ধূলি উৰুৱাই আহি গাঁওখনত ভৰি দিলে। সেই সময়ত যেন সময় থমকি ৰ’ল—অভিষেকৰ হিয়াত এক গম্ভীৰ অনুভূতিৰ সোঁতৰ দৰে কিবা এটা বোৱ খাই গ’ল। গাঁওখন বন-জংগলেৰে ঘেরা, যেন কিছুমান বুঢ়া গছ পাহাৰখন আগলে ৰখা পুৰণা সৈনিক। ওঁঠালিৰ দৰে স্তব্ধতাৰ মাজত গাঁওখন থিয় হৈ আছে, যেন কিবা এটা লুকাই থকা সত্যৰ পাহাৰীয়া প্রহেলিকা। গাঁওবাসী খুব কম সংখ্যাত—বুঢ়া, অভিজ্ঞ মুখ, যি কোনো নতুন…
-
দীপাঞ্জলী গগৈ অধ্যায় ১ শোণিতপুৰৰ সীমান্তত থকা ডিহিঙা গাঁওখন যেন এক চিৰন্তন শান্তিৰ পৱিত্ৰ কুঁহিপাত। গাঁওখনৰ চাৰিওফালে বিস্তৃত ধানৰ খেতি, পাটৰ জমি আৰু দূৰলৈ চাই থাকিলে দেখা পোৱা যায় গৰুৰে ভৰা গছগছীয়া পথাৰ। গাঁওখনৰ মাজেদি বৈ গৈছে এটি সৰু নদী — মৰলী। নদীখনৰ কাষৰ বাাঁহজোপাৰ তলত বহি জোনাকে তেওঁলোকৰ নিত্যদিনৰ জীৱনৰ যন্ত্ৰণা পাহৰি যায়। সেই ভোৰবেলিকা। গাঁৱৰ দক্ষিণ দিশৰ পাটৰ খেতিৰ পৰা জোনাকৰ বাঁহীৰ সুৰ বতৰৰে লগ হৈ গাঁওখনত বিয়পি পৰে। এটি লাজুক পুৱতি ৰ’দৰ ৰশ্মি হালধীয়া ৰঙৰ এঠাই লৈ গৈ থয় মৰলীৰ পানীত। বাতাহজাকে বাঁহীৰ সুৰক লৰাই লৰাই আনে। তেতিয়া গাঁওখনৰ মানুহে কাম-কাজত নামি পৰাৰ আগতে এই সুৰে সকলোকে…
-
মাধুৰ্য বৰুৱা চাঁদমাৰী গাঁওটোৰ পৰুৱা পথ, বুজ খোৱা গধূলি, আৰু মাজৰপৰা জুখা বৰষুণত দৰিছে থকা ৰঙা মাটিৰ পথ। সেই পথৰ কাষতে আছিল এখন জুৰুলি থকা, ডাঙৰ অশ্বত্থ গছ—গাঁওবাসীয়ে যাক কৈছিল “ৰূপহী গছ”। কিয়না, গছটোৰ ছাঁত প্ৰায়েই দেখা যোৱা এজনী ৰূপহী সোণোৱালী ছোৱালী, যাৰ আচল উৰে বতাহত, চকুত মেঘৰ ধোঁৱা। গাঁওবাসী কয়, জোনাকপোহৰত সেই গছৰ ছাঁত এগৰাকী যুৱতী বহি থাকে—চুপচাপ, চকু মেলি তাক মাত্ৰ, কথা নকৰে। কেতিয়াবা হাঁহে, কেতিয়াবা কান্দে। কেতিয়াবা দেখা যায় গছটোৰ দাঁতি মাটি দিঙি হাবি-ডাঙৰ কৰি পৰিছে—সেই দাঁতিৰ মাজতেই শুনা যায় ৰুপহীৰ কণ্ঠস্বৰ, যেন ক’ব বিচাৰে—”মই ইয়াতে আছো…” নতুন সময়ৰ যুৱক-যুৱতীয়ে এইবোৰক কল্পনা বুলি উৰুৱাই দিয়ে, কিন্তু গাঁওখনৰ…