তথাগত সান্যাল অধ্যায় ১: ডামরুর প্রথম ধ্বনি শিবরাত্রির রাত। হিমছোঁয়া বাতাসে ভেসে আসছে ধূপধুনোর গন্ধ, শালবনের ফাঁকে পূর্ণিমার চাঁদের আলো ঠিকরে পড়ছে মাটি ছুঁয়ে। উত্তর ত্রিপুরার অরণ্যঘেরা গুহামন্দিরে দাঁড়িয়ে ঋভু রায়চৌধুরী অনুভব করলেন—এ কেবল একটি সাধারন রাত্রি নয়। দিনদুয়েক আগেই কলকাতা থেকে আসার সময় লোকাল ড্রাইভার বলে দিয়েছিল, “এই মন্দিরে আজও কিছু ঘটে… বিশেষ করে শিবরাত্রির রাতে।” ঋভু প্রথমে হেসেছিলেন। তবে সেই হাসি চাপা পড়ে গেল, যখন তিনি ওই গুহার সামনে পৌঁছে এক ছায়াময় বৃদ্ধকে বসে থাকতে দেখলেন—দাঁতহীন মুখে কাঁচা-পাকা দাড়ি, গায়ে জটাধারী চেহারা, আর হাতে ছিল একটি পুরনো কাঠের বাক্স। বৃদ্ধ কোনও কথা না বলে কেবল ইশারায় বাক্সটি ঋভুর…
-
-
সুব্রতা বৰুৱা ১ নগেনজান—অসমৰ এখন পাহাৰীয়া অঞ্চলত থকা সৰু পৰ্বতীয়া গাঁও, যিখন মানচিত্রত বিচাৰিলেও ওলাব নোৱাৰে। ইটোৰে এটি সেউজীয়া গাঁও, চিৰসেউজ বনত আৱৃত, কাঁইটাবিহীন পথ আৰু প্ৰাচীন জনবিশ্বাসৰে জৰজৰিত। গাঁওখনৰ পূব-দিশে, গছপুলি আৰু ধূপে ঢকা এখন বিস্মৃত বনাঞ্চলৰ মাজতে সেউজ পানীৰে চকচক কৰা এটি পুখুৰী—যাৰ নাম দেৱধৰ পুখুৰী। পুখুৰীখন চৌপাশে বাঁহ আৰু অজান গছৰ গুছ, সূৰ্যৰ ৰশ্মিও সঠিককৈ সোমাই নাপায়। গাঁৱৰ মানুহে কয়, ইয়াৰ ওপৰত সূৰ্যৰ পোহৰ একেবাৰে কম পৰে—আৰু সেই দিশেই ই অলৌকিক। কিছুমান গাঁওবুঢ়াই এই পুখুৰীখনক “মন্ত্ৰপাঠৰ স্থান”, আনহাতে কিছুমানে কয়—”য’ত দৰ্শন হয় নিজৰ ভাগ্যৰ”। এই কিংবদন্তীৰ মাজতে, ড° হেমেন বৰা নামৰ এজন লোক নগেনজান গাঁৱত উপস্থিত হয়,…
-
তপতী ঘোষাল ১ ঝাড়গ্রামের পাতাঝরা জঙ্গলের ভেতর দিয়ে চলেছে একটা পুরনো জিপ, যার ইঞ্জিনের গর্জন আর পেছনের চাকার কাদামাখা ঝাঁকুনিতে ভেসে যাচ্ছে অরণ্যের শান্তি। বসন্তের শেষ সপ্তাহ, গাছগুলো যেন নিজেদের সবুজ পোশাক খুলে রেখেছে – পাতাগুলো শুকিয়ে পড়ে আছে মাটিতে, যার উপর গাড়ির টায়ার টেনে দিচ্ছে সরু দাগ। জিপের ভিতর বসে থাকা স্পেনীয় গবেষক ড. লুইস রডরিগেজ জানালার বাইরে তাকিয়ে হঠাৎ চমকে উঠলেন—একটা কালো কুড়ুলের মতো আকৃতির কিছু খুব দ্রুত রাস্তা পেরিয়ে গেল। পাশে বসা স্থানীয় গাইড গঙ্গা হাঁসদা বলল, “এইসব কিছু না স্যার… সাপেরা এই সময় খুব সক্রিয় থাকে।” লুইসের ঠোঁটে অদ্ভুত একটা হাসি ফুটে উঠল। সে বহুদিন ধরেই…
-
ৰাহুল ৰাজখোৱা ১ গুৱাহাটীৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ পাৰত অৱস্থিত এখন পুৰণি চাহ দোকান, যাৰ নাম “নীলা পৰীয়া”, বহু বছৰৰ পৰা অগত্যা চলি থকা এটা ঠাই আছিল—এনেকুৱা ঠাই, য’ত লোকে ব্যস্ত দিনৰ মাজত অলপ সময় থমকি লয়, এখন বেনামী চাহৰ কাপত কামৰে লুকাই থকা শান্তিৰ সন্ধান কৰে, আৰু আঁতৰত থকাৰ বাহানাৰে সোঁৱৰণী এটাৰ পৰা পালাই ফুৰে; এই দোকানখনৰ মালিক আছিল অৰ্কজ্যোতি বৰা—এজন প্ৰাক্তন ইংৰাজী অনার্স পঢ়া, যিজনে চাকৰি নাপাই আৰু দেউতাৰ দোকানটো সামৰি থকাৰ দায়িত্ব ল’লে, যদিও তেওঁৰ মূৰত সদায় উকিঝুকি মাৰিছিল ডিঙিত ওলমি থকা বিবিধ অধ্যয়ন আৰু মানুহজনৰ মনৰ গোপন কোণ বিচাৰাৰ আকাঙ্ক্ষা; কিন্তু জীৱন যেন কেতিয়াও তেওঁৰ বাবে কোনো নাটকৰ ধৰণ…