ৰূপম বৰুৱা
মাজুলীৰ ধূলি-ঢকা গাৱঁখনৰ সন্ধিয়া, নদীৰ পাৰৰ সৰু ঘৰেৰে বাগৰি থকা বাতৰি সকলোৰে কাণত পঠিয়াইছিল—জনাজাত শত্ৰীয়া শিল্পী ৰামানন্দ মহন্তৰ অচিন্তনীয় মৃত্যু। মানুহবোৰৰ চকুত বিশ্বাসৰ আৰু আতংকৰ মিশ্ৰণ আছিল। ৰামানন্দ মহন্ত, যাৰ নামেই গাঁওখনৰ সীমাবদ্ধ স্থানৰ পৰা বহুকাল ধৰি সৰ্বত্র প্ৰসিদ্ধ, যিজন শিল্পকলা, পৰম্পৰা আৰু শত্ৰীয়াৰ অনন্য সংযোগৰ বাবে জনাজাত আছিল, হঠাতে যিদৰে পৃথিবীৰ পৰা বিলীন হৈ গ’ল, তাক সঁচা মানিব পৰা কোৱাৰ দৰে নহ’ল। তেওঁৰ মৃত্যুৰ সংবাদেই গাঁওখনৰ ঘৰৰ ভিতৰত আৰু ৰাস্তাৰ চুপচাপ পথত এক অদ্ভুত চাঞ্চল্যৰ সৃষ্টি কৰিলে। মানুহে ক’লে, ‘ৰামানন্দ মহন্তৰ মৃত্যুৰ পিছতেই গাঁওখনত যেন অন্ধকাৰ বতৰা পৰি গ’ল।’ তেখেতৰ শেষ কেতবোৰ দিন, যিসকলে লগত আছিল, সেইবোৰে ক’বলৈ ধৰিলে—মহন্ত বৰ্তমান কিছু বিশেষ ৰীতি-নীতি অনুসৰি এক অনন্য অনুশীলনত ব্যস্ত আছিল, আৰু মৃত্যুৰ আগৰ ৰাতিত তেওঁৰ কোঠাত এক অদ্ভুত উজ্জ্বল আলো দেখিব পৰা গৈছিল।
এই মৃত্যুৰ লগতে, সৰ্বপ্ৰথমে গাঁওখনৰ লোকৰ মাজত এটা গুজব সোনকালে ৰাইজলৈ বিয়পি গ’ল—“বীৰ মুখোশ” নামৰ এক শতাব্দী প্ৰাচীন মুখোশ উধাও হৈছে। বীৰ মুখোশ, যাক বহুতে অলৌকিক শক্তিৰ অধিকারী বুলি বিশ্বাস কৰিছিল, ৰামানন্দ মহন্তৰ ভাণ্ডাৰত সংৰক্ষিত আছিল। মুখোশখনৰ সৈতে জড়িত কাহিনী আৰু লোককথা এতিয়া গাঁওখনত নতুনকৈ জীৱিত হ’ল। মানুহৰ কল্পনা অনন্ত—কেউ ক’লে, মুখোশখনৰ শক্তি ৰামানন্দৰ মৃত্যুৰ বাবে দায়ী, আন ক’লে, তেখেতে হয়তো নিজৰ মৃত্যুৰ পৰৱৰ্তী জীৱনৰ বাবে মুখোশখনে এক বিশেষ জাদুকৰী সংযোগ স্থাপন কৰিছে। গাঁওখনৰ বুঢ়া-বৃদ্ধা, যাৰ সোঁৱৰণ শতিকাৰ দীৰ্ঘ দৈৰ্ঘ্যৰ কথা আৰু অদ্ভুত ঘটনা শুনি আসিছিল, তেওঁলোকে বিশ্বাস কৰিছিল যে মুখোশখনৰ উধাও হোৱা ঘটনাই ৰামানন্দৰ মৃত্যুৰ সৈতে গভীৰভাবে জড়িত। ই সকলোৰে মনত এক গভীৰ কৌতূহল আৰু নিৰ্ভয় সৃষ্টি কৰিলে।
মাজুলীৰ সৰু বটগছৰ তলৰ চুপচাপ ৰাস্তাত, য’ত বতাহৰ মাজত কেতিয়াবা চিঞৰ আৰু হাঁহিৰ ধ্বনি ওলায়, এতিয়া মানুহৰ কথোপকথনেই প্ৰধান। ৰামানন্দ মহন্তৰ মৃত্যুৰ পাছত গাঁওখনৰ প্ৰায় প্ৰতিজনেই ক’ৰবাত মুখোশৰ খোঁজত, কেতিয়াবা নিজৰ কল্পনাৰ ওপৰত বিশ্বাস কৰি। স্কুলৰ ল’ৰা-ছোৱালীৰ মাজতো বীৰ মুখোশৰ গল্প এক নতুন ৰূপ লৈ উঠিছিল। ক’ৰবাত মানুহে কৈছিল—‘যদি মুখোশখন পুনৰ পোৱা যায়, সেই শক্তি পুনৰ গাঁওখনলৈ আহিব।’ কিন্তু সেই শক্তিৰ বিষয়ে সদায় দ্বিমত আছিল। কিছুমানে ক’লে, মুখোশটো বৰ্তমান যিকোনো সময়ত অকল বিপদ আনিব পাৰে। গাঁওখনৰ সকলোৰে মনত আতংক আৰু কৌতূহল একেলগে জন্ম লৈছিল। ৰাতিৰ অন্ধকাৰত, নদীৰ পাৰৰ ৰশ্মিৰ তলত বসা মানুহবোৰে নিজৰ কল্পনাৰ মাজেৰে মুখোশখনৰ ধ্বনি আৰু অদ্ভুত আভাস অনুভৱ কৰিছিল। এই প্ৰথম অধ্যায়ে মাজুলীৰ মনোবৃত্তি, শিল্পীৰ মৃত্যুৰ পৰিস্থিতি, আৰু গাঁওখনৰ লোকৰ কৌতূহল আৰু ভয়ৰ মিশ্ৰণক গভীৰভাবে প্ৰকাশ কৰে।
–
মাজুলীৰ সৰু নদীৰ পাৰৰ গাঁওখনত ৰামানন্দ মহন্তৰ মৃত্যুৰ খবৰ আৰু বীৰ মুখোশৰ উধাওৰ ঘটনা বিৰাট চাঞ্চল্যৰ সৃষ্টি কৰিছিল। এই সময়তে গুৱাহাটী পৰা অভিজিত দত্ত নামৰ এগৰাকী সাংবাদিক-অনুসন্ধানকাৰী মাজুলীত উপস্থিত হয়। অভিজিত, যাক গুৱাহাটীত বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ অনুসন্ধানী প্রতিবেদনৰ বাবে জনা গৈছে, নিজৰ সততা, দৃঢ়তা আৰু গভীৰ বিশ্লেষণৰ বাবে বিশেষ খ্যাত। তেওঁ আহি গাঁওখনৰ বাটে-বাটে বুৰঞ্জী শোনে, মানুহৰ অভিজ্ঞতা আৰু গুজববোৰ সাৱধানে নোট কৰে। তেওঁ লক্ষ্য কৰে, মানুহৰ মুখত মুখোশটোৰ শক্তি আৰু মৃত্যুৰ ওপৰত কল্পনাৰ মিশ্ৰণ যেন এক অদ্ভুত উত্তেজনা সৃষ্টি কৰিছে। গাঁওখনৰ প্ৰকৃতি, নদীৰ শান্ত পানী আৰু বটগছৰ ছাঁইৰ তলত বিস্তৃত গাঁওবাসীৰ ভয়, কৌতূহল আৰু আচৰিত আচৰণে অভিজিতক এই অনুসন্ধানত আৰু গভীৰতা আনিবলৈ উৎসাহিত কৰে।
অভিজিতৰ সংগে থাকে স্থানীয় গাইড জোনালী, যাৰ সৈতে তেওঁ গাঁওখনৰ লুকোৱা পথ, ভগ্নপ্ৰায় ঘৰ আৰু নদীৰ পাৰৰ ডাঙৰ বটগছৰ তলত থকা সৰু সৰু বস্তি ঘুৰে। জোনালীৰ অভিজ্ঞতা আৰু স্থানীয় লোকৰ সৈতে সম্পৰ্কই অভিজিতক গাঁওখনৰ গুপ্ত তথ্য আৰু লোকশ্ৰুতিৰ পৰা সঠিক দিশা বিচাৰিবলৈ সহায় কৰে। তেওঁলোকে প্রথমে ৰামানন্দ মহন্তৰ শেষ দিনৰ ক্ৰমশে তদন্ত কৰে—কেনেকৈ তেখেতে ঘৰৰ ভিতৰত সময় কাটাইছিল, কিহৰ পৰা তেখেতৰ মৃত্যুৰ আশংকা উদ্ভৱ হৈছিল, আৰু কোনে ঘৰত সোমাইছিল সেই পৰ্যন্ত। অভিজিত লক্ষ্য কৰে যে, ৰামানন্দৰ মৃত্যুৰ ওপৰত কেৱল অদ্ভুত ঘটনা বা প্ৰাকৃতিক কাৰণৰ সন্দেহ নহয়, বৰঞ্চ তেওঁৰ ঘৰত থকা কিছু বস্তু, পুৰণি নথি আৰু মুখোশৰ সৈতে জড়িত ইতিহাসই মৃত্যু আৰু উধাও ঘটনাক একে লগে জটিল কৰি তোলে। জোনালী, স্থানীয় লোকৰ দৰে, কিছু তথ্য অতি সূক্ষ্মভাৱে দাঙি ধৰে—গাঁওখনৰ ল’ৰা-ছোৱালীয়ে মুখোশটোৰ ওপৰত কিমান কল্পনা কৰে, বৃদ্ধা-বৃদ্ধা কিমান বিশ্বাস কৰে, আৰু কেৱল মুখোশটোৰ আগমন আৰু গায়েবৰ ঘটনা মানৱ মনৰ ওপৰত কেনে প্ৰভাৱ পেলাইছে।
তেওঁলোকে গাঁওখনৰ চৰ্চিত স্থানসমূহ পৰিদৰ্শন কৰাৰ সময়ত, বীৰ মুখোশৰ ইতিবৃত্ত, ৰামানন্দৰ সৃষ্টিকলা আৰু তেওঁৰ জীৱনৰ গুপ্ত তথ্যবোৰ একে লগে এক বৃহৎ চিত্ৰৰ আকাৰ লৈ উঠে। অভিজিত দেখা পায় যে মুখোশটোৰ কাহিনী কেৱল অলৌকিক শক্তিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰা গল্প নহয়, বৰঞ্চ ইয়াত শতাব্দী ধৰি চলা পৰম্পৰা, ৰাজনৈতিক হস্তক্ষেপ আৰু স্থানীয় লোকৰ বিশ্বাসৰ মিশ্ৰণ আছে। তেওঁলোকে মুখোশৰ সংৰক্ষণৰ বাবে কিমান গোপন ব্যবস্থা গ্ৰহণ কৰা হৈছিল, আৰু সেইবোৰৰ ভিতৰত ক’ত কোনো অসুবিধা বা ছিদ্ৰ আছিল, তাকো তদন্ত কৰে। এই অধ্যায়ৰ শেষত, অভিজিত আৰু জোনালীয়ে উপলব্ধি কৰে যে, ৰামানন্দৰ মৃত্যুৰ অন্তঃসংযোগ আৰু মুখোশৰ উধাও কেবল গাঁওখনৰ সীমাবদ্ধ ঘটনা নহয়; ইয়াৰ মাজত এক বৃহৎ গুপ্ত ৰহস্য আছে, যাক উদ্ঘাটন কৰাৰ বাবে তেওঁলোকে গভীৰ অনুসন্ধান অব্যাহত ৰাখিব লাগিব। এই অধ্যায়ে পাঠকক গাঁওখনৰ মনোবৃত্তি, মুখোশৰ প্ৰাচীনত্ব আৰু অনুসন্ধানকাৰীৰ প্ৰৱেশৰ সৈতে এক জটিল আৰু উত্তেজনাপূর্ণ পৰিস্থিতিৰ মাজত প্ৰৱেশ কৰায়।
–
মাজুলীৰ সৰু নদীৰ পাৰৰ গাঁওখনৰ লোকৰ মাজত মুখোশৰ কাহিনী সদায়েই এক গোপন, অলৌকিক আৰু অলঙ্কৃত অংশ হিচাপে আছিল। ৰামানন্দ মহন্তৰ মৃত্যুৰ পিছতেই গাঁওখনৰ চুপচাপ ৰাস্তাত আৰু ঘৰৰ ভিতৰত এই কাহিনীৰ সুৰে সুৰে ফিৰি আৰম্ভ কৰে। লোকৰ মাজত কোৱা মতে, এই মুখোশ নিৰুত্তম যুগৰ পৰাই অৱস্থিত—এটি শতাব্দী ধৰি শিল্পী আৰু ধৰ্মীয় ব্যক্তিৰ দ্বাৰা সংৰক্ষিত। কিছুমানে ক’লে, মুখোশটোৰ উৎপত্তি দেবতা-অসুৰৰ যুদ্ধৰ সময়ত। যেতিয়া স্বৰ্গীয় আৰু নরকীয় শক্তিৰ সংঘাত হৈছিল, তেতিয়া মঞ্চত ব্যৱহাৰ হোৱা মুখোশখনে বিশেষ শক্তি লাভ কৰিছিল—যি শক্তি একেলগে দৃষ্টি, বক্তৃতা আৰু কাৰ্যক্ষমতাত অদ্ভুত প্রভাৱ পেলাব পাৰে। মুখোশখনৰ ভিতৰত গুপ্ত মন্ত্র খোদিত আছিল, যি মাত্ৰ নিৰ্দিষ্ট অভিজ্ঞ আৰু যোগ্য ব্যক্তিৰ হাতত থাকিলে অতি প্ৰভাৱশালী শক্তি প্ৰদান কৰিব পাৰে বুলি কোৱা হৈছিল। এই বিশ্বাস শতাব্দী ধৰি স্থানীয় লোকৰ মাজত বতৰা হৈ আছিল, আৰু ৰামানন্দ মহন্তৰ দৰে প্ৰতিভাবান শিল্পীয়ে মুখোশৰ সংৰক্ষণ আৰু অধ্যয়নত তেওঁৰ জীৱন উৎসৰ্গা কৰিছিল।
গাঁওখনৰ বুঢ়া-বৃদ্ধা আৰু লোকশ্ৰুতিসমূহত মুখোশৰ বহু কাহিনী প্ৰচলিত। ক’বলৈ ধৰে যে, যি কোনো ব্যক্তি মুখোশটো পায় আৰু তাৰ ভিতৰৰ গুপ্ত মন্ত্র জানে, তেওঁ সম্পূর্ণ নায়কীয় ক্ষমতা অৰ্জন কৰিব। ইতিহাসৰ পৃষ্ঠাত কেতবোৰ বীৰত্বপূর্ণ ঘটনা, যুদ্ধ আৰু ৰাজনৈতিক সংঘাতত মুখোশটোৰ উপস্থিতিৰ কথাও সুৰক্ষিত। ৰামানন্দ মহন্তে এই মুখোশৰ সৃষ্টিৰ বাবে নিজ জীৱনৰ বহু অংশ উৎসৰ্গা কৰিছিল, নিজৰ কলা, পৰম্পৰা আৰু ধৰ্মীয় জ্ঞান একত্ৰিত কৰি। লোকৰ মতে, মুখোশ খণ্ডিত হোৱা বা ভুল ব্যক্তিৰ হাতলৈ যোৱা মানেই বিপদৰ সংকেত। অভিজিত দত্ত আৰু স্থানীয় গাইড জোনালীয়ে গাঁওখনৰ লোকৰ পৰা এই তথ্য সংগ্ৰহ কৰাৰ সময়ত লক্ষ্য কৰে যে, মুখোশৰ কাহিনী কেবল অলৌকিকতা বা কিংবদন্তি নহয়; ইয়াত বহু প্ৰাচীন ইতিহাস, সামাজিক বিশ্বাস আৰু স্থানীয় সংস্কৃতিক সমন্বয় কৰা আছে। মুখোশৰ উত্পত্তি, প্ৰয়োগ আৰু সংৰক্ষণৰ জটিলতা তেওঁলোকৰ অনুসন্ধানক এক নতুন দিশা প্ৰদান কৰে।
গাঁওখনৰ পুৰণি কাগজপত্ৰ, ৰামানন্দৰ নোটবুক আৰু স্থানীয় লোকৰ মুখৰ পৰা সঘন অধ্যয়নৰ পিছত, অভিজিত আৰু জোনালী মুখোশৰ গুপ্ত ইতিহাসৰ এক সূক্ষ্ম ছবি আঁকিবলৈ সক্ষম হয়। দেখা যায় যে, মুখোশটোৰ শক্তি মানৱ মনৰ ওপৰত গভীৰ প্রভাৱ পেলাব পাৰে—যি ব্যক্তি মুখোশ ধৰে, তেওঁ কৌশল, নেতৃত্ব আৰু শক্তি ক্ষেত্ৰত অন্যসকলৰ ওপৰত প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰিব পাৰে। কিন্তু সেই শক্তি সদায়েই নিৰাপদ নহয়; বেছি লোভ, অহংকাৰ বা অৱজ্ঞাৰ বাবে শক্তি বিপদৰ ৰূপ ল’ব পাৰে। গাঁওখনৰ লোকৰ বিশ্বাস, বয়সীয়া শিল্পীৰ শিকাই আৰু ৰামানন্দৰ দায়িত্ববোধে এই মুখোশটোৰ গুপ্ত শক্তিক সঠিক ব্যক্তিৰ হাতত থকাৰ গুৰুত্ব অধিক কৰে। এই অধ্যায়ে পাঠকক মুখোশৰ ইতিহাস, অলৌকিক শক্তি, গাঁওখনৰ সংস্কৃতি আৰু ৰামানন্দ মহন্তৰ প্ৰচেষ্টা একেলগে প্ৰচুৰভাবে উপলব্ধি কৰায়, লগতে আগন্তুক ৰহস্যৰ সূচনা কৰে—মুখোশ উধাও হোৱাৰ পিছত কিবা বিপদ বা অসাধাৰণ ঘটনা গাঁওখনত ঘটিব পাৰে।
–
অভিজিত দত্ত আৰু স্থানীয় গাইড জোনালী গাঁওখনৰ পুৰণি পথ, সত্রৰ সৰু ঘৰ আৰু শিল্পীৰ কোঠাবোৰ পৰিদৰ্শন কৰাৰ সময়ত মুখোশ উধাওৰ ঘটনাৰ বিভিন্ন দিশ পোহৰলৈ আহে। সত্রৰ ভিতৰত কেইবাজন শিল্পী আছিল, যাৰ সৃষ্টিশীলতাৰ পাছত তেখেতৰ প্ৰত্যেক পদক্ষেপ মানুহৰ চকুত পৰিছিল। কিন্তু অভিজিত আৰু জোনালী লক্ষ্য কৰে যে, এই শিল্পীসকলৰ মাজত কেইবাজনেই মুখোশটোক ধন-সম্পদৰ উপায় হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছিল। কিছুমানে মুখোশ বিক্ৰী কৰি বিদেশী সমাহাৰ লাভ কৰিবলৈ ভাবিছিল, কেতিয়াবা মুখোশৰ খোজখবৰ লুকুৱাই নিজৰ স্বাৰ্থ সুৰক্ষিত কৰিব বিচাৰিছিল। অভিজিতৰ ধাৰণাত, মুখোশৰ অলৌকিকতা, লোকৰ বিশ্বাস আৰু তাৰ নান্দনিকতা এইসকল ব্যক্তিৰ লোভ আৰু সৰু-সুৰা প্রতিহিংসাৰ সৈতে এক প্ৰচণ্ড মিল খাইছিল। তেওঁলোকৰ নোটবুক, পুৰণি চিঠি আৰু গাঁওবাসীৰ বৰ্ণনাৰ পৰা স্পষ্ট হয় যে, মুখোশ উধাও হোৱাৰ পিছত কোনো এটা ধনসম্পদ বা ক্ষমতা লাভৰ উদ্দেশ্য হ’ব পাৰে।
সত্রৰ ভিতৰত আন এক সন্দেহজনক ব্যক্তিৰ ৰূপ ধৰে—এটি শিল্পী, যি প্ৰতিনিয়ত ভকতিৰ অভিনয় কৰি মানুহৰ বিশ্বাস আর্জন কৰিছিল। এই শিল্পী, যাক সকলোৰে চকুত নিৰীহ আৰু দায়িত্বশীল বুলি ধৰা হৈছিল, নিজৰ ভিতৰত বহুদিন ধৰি ব্যক্তিগত প্রতিহিংসা লুকাই ৰাখিছিল। অভিজিতৰ সূক্ষ্ম পর্যবেক্ষণে বুজাই দিছে যে, মুখোশ উধাওৰ সময়ত তেওঁৰ আচৰণ অতি সন্দেহজনক আছিল—ঘৰৰ ভিতৰত অনিয়মীয়া আন্দোলন, অনধিকার প্ৰৱেশ আৰু লোকৰ প্ৰশ্নৰ পৰা আঁতৰি থকা চেষ্টা। স্থানীয় লোকৰ সাক্ষ্য আৰু অভিজিতৰ চূড়ান্ত বিশ্লেষণত দেখা যায় যে, মুখোশৰ গুপ্ত শক্তি আৰু প্ৰতিহিংসাৰ মিলই এই শিল্পীক মুখোশৰ সন্ধান আৰু ব্যৱহাৰৰ পৰা সম্পূর্ণভাৱে লোভিত কৰি তুলিছিল। এই তথ্যই অনুসন্ধানত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ দিশ প্ৰদান কৰে।
তৃতীয় সন্দেহজনক গোট আছিল বাহিৰৰ সংগ্ৰাহক বা চোৰদল, যাৰ উদ্দেশ্য মুখোশ আন্তর্জাতিক মঞ্চত বিক্ৰী কৰা। এই গোটে বহুদিন ধৰি অদ্ভুত পন্থাৰে প্ৰতিখন অলৌকিক বস্তুৰ খোঁজ চলাইছিল, আৰু মুখোশটোৰ গাওঁখনত উপস্থিতি তেওঁলোকৰ বাবে এক সোনালী সুযোগ হিচাপে দেখা দিছিল। অভিজিত আৰু জোনালী পোৱা তথ্য মতে, এই চোৰদলৰ কিছু সদস্য গাঁওখনৰ ওচৰত আগতে পৰ্যবেক্ষণ কৰিছিল, মিছা নাম আৰু ভ্ৰমণ ব্যৱস্থা ব্যৱহাৰ কৰি লোকৰ বিশ্বাস জয় কৰিছিল। তেওঁলোকৰ অভ্যাস, গুপ্ত নথি আৰু লোকৰ কথা মিলাই দেখিলে, স্পষ্ট যে মুখোশৰ শক্তি আৰু বিপদ দুয়োটি তেওঁলোকৰ লক্ষ্যৰ অংশ আছিল। এই অধ্যায়ে পাঠকক সন্দেহ, ষড়যন্ত্ৰ আৰু ব্যক্তিগত স্বাৰ্থৰ জটিলতাৰ মাজত স্থাপন কৰে, লগতে মুখোশ উধাওৰ পিছত সংঘটিত হ’বলগীয়া সম্ভাব্য ঘটনাৰ দিশ প্ৰকাশ কৰে।
–
ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ নীৰৱ দুপাৰত সন্ধিয়া নামি আহিছিল। নদীৰ পানী যেন সোনালি ৰশ্মিৰ দৰে ঢৌৱা পাৰ হৈ গ’ল, আৰু বতাহে বটগছৰ ছাঁইত নীরৱ শব্দৰ সৈতে আছন্নতাৰ আভাস দিয়ে। এই নীৰৱতা আৰু সৌন্দর্যৰ মাজতে অভিজিত দত্ত আৰু স্থানীয় গাইড জোনালী গোপন ভ্ৰমণত আছিল। তেওঁলোকে মুখোশ উধাও আৰু ৰামানন্দ মহন্তৰ মৃত্যুৰ ঘটনা সম্বন্ধীয় অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ তথ্য সংগ্ৰহৰ উদ্দেশ্যে নদীৰ পাৰৰ সৰু পথ আৰু বনজঙ্গল পাৰ হৈ গ’ল। গাঁওখনৰ পৰা যথেষ্ট দূৰত্বৰ পিছত, ৰাতিৰ ধূসৰ আলোকত তেওঁলোকে এজন বৃদ্ধ ভিক্ষুকক দেখা পায়। তেওঁৰ দেহত সৰলতা আৰু বয়সৰ ছাপ স্পষ্ট, কিন্তু চকুত এক অদ্ভুত গভীৰতা দেখা যায়—যেনে তেওঁ শতাব্দী ধৰি দেখিবলৈ নোৱাৰা বহু ঘটনা চাবলৈ সক্ষম।
বৃদ্ধ ভিক্ষুকৰ সৈতে সংযোগ স্থাপনৰ সময়ত, তেওঁ আচৰিতভাৱে অভিজিত আৰু জোনালীক সাৱধান কৰে। তেওঁ কয়, “বীৰ মুখোশ এটা সাধাৰণ শিল্প নহয়, ই মাজুলীৰ আধ্যাত্মিক শক্তিৰ প্ৰতীক। ইয়াক ভুল হাতত পৰিলে বিপদ নামিব।” এই কথাৰে অভিজিতৰ মনত এক গভীৰ চিন্তাৰ ঢৌৱা উঠে। মুখোশৰ প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য আৰু অলৌকিক কাহিনীৰ মাজত ইয়াৰ আধ্যাত্মিক শক্তি, স্থানীয় বিশ্বাস আৰু শতাব্দীৰ পৰম্পৰা মিলি এক গুপ্ত শক্তিৰ আভাস দিয়ে। বৃদ্ধ ভিক্ষুকৰ বৰ্ণনা অনুসৰি, মুখোশ খণ্ডিত, উধাও হোৱা বা লোভী ব্যক্তিৰ হাতলৈ পৰিলে, ই কেৱল নিজৰ ক্ষতি নহয়, বৰঞ্চ গাঁওখনৰ লোকৰ মাজত অশান্তি আৰু বিপদৰ সৃষ্টি কৰিব। অভিজিত আৰু জোনালীৰ বাবে এই তথ্য এক নতুন দিশা প্ৰদান কৰে—মুখোশৰ সন্ধান আৰু উদ্ধাৰ কেবল এক অনুসন্ধান নহয়, বৰঞ্চ আধ্যাত্মিক আৰু নৈতিক দিশৰো এক পৰীক্ষা।
ভিক্ষুকৰ কথা শুনি, অভিজিত আৰু জোনালী নদীৰ পাৰৰ নীৰৱতা আৰু নদীৰ ঢৌৱা পানীৰ মাজত গুপ্ত সংকেত খুজিবলৈ চেষ্টা কৰে। ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ পৰিসৰৰ বিস্তৃত দৃশ্যই তেওঁলোকৰ মনত বহু প্রশ্ন উত্থাপন কৰে—মুখোশৰ শক্তি কেনেকৈ নিৰ্দিষ্ট ব্যক্তিৰ হাতত নিৰ্ভৰ কৰে, কিয় ই আধ্যাত্মিক আৰু অলৌকিক শক্তিৰ সংযোগ, আৰু কিমানজন লোকৰ প্ৰচেষ্টা ইতিমধ্যে বিপদৰ আঁচৰ অংশ হৈ পৰিছে। এই অধ্যায়ে পাঠকক আধ্যাত্মিক আৰু অলৌকিক শক্তিৰ মাজত মুখোশৰ গুপ্ত ইতিহাসৰ সৈতে পৰিচয় কৰায়, লগতে নদীৰ নীৰৱতা আৰু বৃত্তান্তৰ সূক্ষ্ম সংকেতৰ মাজেৰে আগন্তুক বিপদৰ আভাস আগবঢ়ায়।
–
মাজুলীৰ সৰু নদীপথৰ সন্ধিয়া, বতাহে বটগছৰ ছাঁইত সৰু ঢৌৱা সুৰৰ দৰে আঘাত দিয়ে। এই নীৰৱ আৰু ভয়ংকৰ পৰিৱেশৰ মাজতে অভিজিত দত্ত আৰু স্থানীয় গাইড জোনালী চূড়ান্ত অনুসন্ধানত আছিল। বহুদিনৰ খোঁজ, সাক্ষ্য সংগ্ৰহ আৰু স্থানীয় লোকৰ কথা বিশ্লেষণৰ পাছত তেওঁলোকে সত্রৰ ভিতৰৰ কিছুমান সন্দেহজনক শিল্পী আৰু বাহিৰৰ সংগ্ৰাহক মাফিয়াৰ সৈতে সম্পৰ্ক উন্মোচন কৰে। এই গোটে বহুদিন ধৰি মুখোশ উধাওৰ সৈতে জড়িত, নিজৰ স্বাৰ্থৰ বাবে ষড়যন্ত্ৰ চলাইছিল। অভিজিতৰ সূক্ষ্ম পর্যবেক্ষণ আৰু জোনালীৰ স্থানীয় জ্ঞানৰ সমন্বয়ে তেওঁলোকৰ গুপ্ত কাৰ্যকলাপ পোহৰলৈ আহে—কতিপয় শিল্পীয়ে মুখোশ বিক্ৰী কৰি ধন-সম্পদ অৰ্জন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, আৰু বাহিৰৰ মাফিয়া গোটে ইয়াক আন্তর্জাতিক মঞ্চত বিক্ৰী কৰাৰ উদ্দেশ্য ৰাখিছিল। এই তথ্যে অনুসন্ধানক নতুন দিশা দান কৰে, আৰু তেওঁলোকে সিদ্ধান্ত কৰে যে, মুখোশ উদ্ধাৰৰ সময়ই এই ষড়যন্ত্ৰৰ চূড়ান্ত পৰ্যায়।
মাজুলীৰ নদীপথৰ আঁৰৰ লুকোৱা বস্তিৰ মাজত, অভিজিত আৰু জোনালী গোটটোৰ সৈতে মুখোমুখি সংঘাতত পৰে। নদীৰ পাৰৰ সৰু পথ আৰু বনজঙ্গলৰ মাজেৰে তীব্র উত্তেজনা আৰু সংকট দেখা দিয়ে। সংঘাতৰ সময়ত কিছু সন্দেহজনক ব্যক্তি লুকাই পৰে, কিছুমানে সহায়ৰ ভান কৰি আচৰিতভাৱে আঘাত প্ৰয়াস কৰে। কিন্তু অভিজিতৰ ধৈৰ্য, নিৰীক্ষণ ক্ষমতা আৰু জোনালীৰ স্থানীয় জ্ঞান তেওঁলোকক নিৰাপদ অৱস্থাত ৰাখে। সংঘাতৰ মাজত, তেওঁলোকে দৃঢ় মনোবলৰে ষড়যন্ত্ৰৰ মূল অংশধাৰীসকলক পৰ্যবেক্ষণ কৰে, আৰু ধীরে ধীৰে মুখোশ উদ্ধাৰৰ স্থানত প্ৰৱেশ কৰে। সত্রৰ আঙন, য’ত বহুদিন ধৰি মুখোশ সংৰক্ষিত আছিল, এতিয়া সকলোৰে দৃষ্টি আকর্ষণ কৰে।
মুখোশ উন্মোচিত হোৱাৰ লগে লগে সকলোত ভয়, বিস্ময় আৰু আধ্যাত্মিক উত্তেজনা জন্মে। মুখোশটোৰ চকুত এক অদ্ভুত দীপ্তি দেখা যায়, যি একেলগে সৌন্দর্য, অলৌকিক শক্তি আৰু স্থানীয় আধ্যাত্মিক বিশ্বাসৰ প্রতীক। অভিজিত আৰু জোনালী লক্ষ্য কৰে যে, মুখোশৰ দীপ্তি যেন প্রত্যেকৰ মনৰ ভিতৰৰ লোভ, ভয় আৰু কৌতূহলক প্ৰতিফলিত কৰে। গাঁওখনৰ লোকৰ মাজত, যিসকলে অনুসন্ধানৰ সাক্ষী আছিল, তেওঁলোকৰ অভিব্যক্তি আৰু আচৰণে স্পষ্টভাৱে দেখুৱাইছিল যে, মুখোশ কেবল এক বস্তু নহয়; ই আধ্যাত্মিক শক্তি, বিশ্বাস আৰু ইতিহাসৰ মিলিত প্ৰতীক। এই অধ্যায়ে পাঠকক চূড়ান্ত সংঘাত, ষড়যন্ত্ৰ উন্মোচন আৰু মুখোশৰ অলৌকিক দীপ্তিৰ অভিজ্ঞতাৰ সৈতে সম্পূৰ্ণভাবে সংযুক্ত কৰে, লগতে আগন্তুক অধ্যায়ৰ উত্তেজনা আৰু গুপ্ত তথ্যৰ বাবে পথ প্ৰস্তুত কৰে।
–
মাজুলীৰ নদীৰ পাৰৰ সৰু সত্রৰ আঙন, য’ত বতৰাই সুমধুৰ শব্দৰ সৈতে বটগছৰ ছাঁইয়ে আৱৃত কৰিছে, অভিজিত দত্ত আৰু স্থানীয় গাইড জোনালীয়ে বীৰ মুখোশ উদ্ধাৰ কৰাৰ পাছত এক গভীৰ উপলব্ধিৰ সন্মুখীন হয়। বহুদিনৰ অনুসন্ধান, সাক্ষ্যসংগ্ৰহ, ষড়যন্ত্ৰ উন্মোচন আৰু মুখোমুখি সংঘাতৰ অভিজ্ঞতাৰ পাছত, অভিজিতে বুজি পায় যে বীৰ মুখোশৰ অলৌকিক শক্তি কোনো ব্যক্তিগত বা বস্তুগত ক্ষমতাৰ প্ৰতীক নহয়; ইয়াৰ মূল শক্তি হৈছে মাজুলীৰ সংস্কৃতি, ভক্তি আৰু বিশ্বাসৰ প্ৰতীক। মুখোশৰ প্ৰাচীনত্ব, আধ্যাত্মিক গুপ্তি আৰু লোকশ্ৰুতি একেলগে গাঁওখনৰ সামাজিক আৰু ধৰ্মীয় পৰম্পৰাৰ গভীৰ অংশ। যেতিয়া অভিজিত চুপচাপ আঙনত মুখোশৰ দীপ্তি চায়, তেওঁ অনুভৱ কৰে যে, এই বস্তুৰ সৌন্দর্য আৰু শক্তি লোকৰ মনৰ বিশ্বাস, ভক্তি আৰু ঐতিহ্যৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। মুখোশ মাত্ৰ এটা শিল্পীসৃষ্ট বস্তু নহয়, ই মাজুলীৰ লোকসাহিত্য, আধ্যাত্মিকতা আৰু বহু প্ৰজন্মৰ বিশ্বাসৰ প্ৰতিফলন।
মুখোশ পুনৰ সত্রলৈ ঘূৰাই অনাৰ সময়ত, অভিজিত আৰু জোনালী অনুভৱ কৰে যে, ই কোনো নিৰ্দিষ্ট ব্যক্তিৰ বাবে নহয়, বৰঞ্চ গাঁওখনৰ সকলোৰে বাবে এটা প্ৰতীক। লোকসকলৰ অভিব্যক্তি, সত্রৰ আঙনৰ নীৰৱতা আৰু নদীৰ সুৰৰ মাজত বিৰাজমান শান্তি স্পষ্টভাৱে দেখুৱাইছিল যে, সংস্কৃতিৰ ধন সুৰক্ষিত থকাটো মানৱ সম্প্ৰদায়ৰ আধ্যাত্মিক সমৃদ্ধিৰ বাবে অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ। এই ঘটনাই মাজুলীৰ লোকক শিকায় যে, বস্তুগত ক্ষতি কেতিয়াবা আধ্যাত্মিক আৰু সামাজিক ক্ষতিৰ সৈতে জড়িত। অভিজিতৰ মনত স্পষ্ট হৈ উঠে যে, মুখোশ উদ্ধাৰ কেবল এটা অনুসন্ধানৰ ফল নহয়; ই সংস্কৃতিৰ প্ৰতিফলন, ধৰ্মীয় বিশ্বাসৰ সংৰক্ষণ আৰু গাঁওখনৰ পৰম্পৰাৰ সংৰক্ষণৰ প্ৰতীক।
জোনালী অভিজিতক শান্ত স্বৰে কয়, “মাজুলী ৰক্ষা কৰাৰ দায়িত্ব আমাৰ।” এই কথাই অধ্যায়ৰ মূল বাৰ্তা প্ৰদান কৰে—সংস্কৃতিৰ, বিশ্বাসৰ আৰু আধ্যাত্মিক সম্পদৰ সংৰক্ষণৰ দায়িত্ব কেৱল এটা ব্যক্তি বা সংস্থাৰ নহয়, বৰঞ্চ সকলো লোকৰ। অভিজিত আৰু জোনালীৰ যৌথ চেষ্টা, ত্যাগ আৰু সততা মাজুলীৰ সামাজিক বন্ধন আৰু আধ্যাত্মিক সমৃদ্ধি ৰক্ষাত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰে। সত্রৰ আঙন, নদীৰ পাৰ আৰু গাঁওখনৰ সৰু বাটবোৰত মুখোশৰ পুনৰ সংৰক্ষণৰ দৃশ্য, পাঠকক এটা গভীৰ শিক্ষাৰ সন্মুখীন কৰে—সংস্কৃতিৰ ধন হেৰুৱা মানে কেৱল বস্তুগত ক্ষতি নহয়, ই সামাজিক আৰু আধ্যাত্মিক ক্ষতিৰ সূচনা। এই অধ্যায়ে পাঠকক সত্য, ত্যাগ আৰু বিশ্বাসৰ শক্তিৰ সৈতে সম্পূর্ণভাৱে সংযুক্ত কৰে, লগতে মাজুলীৰ ঐতিহ্যৰ গুৰুত্ব আৰু পৰম্পৰাৰ সংৰক্ষণৰ অনুৰোধ আগবঢ়ায়।
___
