দেৱপ্রীত বৰা
১
অসম–অরুণাচল সীমান্তৰ সৰু এখন গাঁও, য’ত প্ৰকৃতিৰ কোলাত জীৱন সেউজীয়া আৰু শান্ত। বনৰ মাজেৰে বৈ থকা নদীৰ কিৰণবিলাক পুৱা পুৱা যেন সোনালী ৰশ্মিৰে আঙুলিটো ছোঁৱাইছে। গাঁওখনৰ ঘৰৰ ধনুকাৰ আৰু বাঁহীৰ সুগন্ধ, বাটে-বাটে ফুল আৰু ঘাঁহৰ মাজেৰে বগা বগা ধোৱাঁৰ সোঁৱৰণ যেন সকলোকে প্ৰাণৱন্ত কৰি তোলে। এই গাঁওখনৰ মানুহবোৰে জীৱনযাত্রা প্ৰকৃতিৰ সৈতে জড়িত; শিকাৰ, মাছ ধৰাটো, বনজ উপাদানৰ ব্যৱহাৰ আৰু প্ৰাকৃতিক ঔষধৰ জ্ঞান তেওঁলোকৰ দৈনন্দিন জীৱনৰ অংশ। গাঁওখনৰ সকলেৰে মিলি থকা উল্লাস আৰু সম্প্ৰদায়িক বন্ধন, বন আৰু নদীৰ মাজৰ সেউজীয়া পথবোৰে যেন সকলোকে এক অবিৰাম শান্তিৰ স্পন্দনত বঢ়াই তোলে।
পৱনী, গাঁওখনৰ কিশোৰী, শৈশৱৰ পৰা বন আৰু নদীৰ সৈতে সংযোগ স্থাপন কৰিছে। পাহাৰৰ কাষৰ তলত বৈ থকা নদীৰ চৌধৰীয়াল জলধাৰাই পৱনীৰ বাবে এক অজানা সম্পদৰ দৰে। পৱনী শিকাৰলৈ গ’লে, তেওঁ যেন বনক সহচৰ হিচাপে লৈ আছে—নদীৰ সোঁত, বান্দৰ আৰু চৰাইৰ কেচি-ধ্বনি সকলো তেওঁৰ মনত প্ৰতিধ্বনি কৰে। গাওঁখনৰ মিশ্ৰ জনজাতিৰ সংস্কৃতি পৱনীৰ জীৱনত অঙ্গীভূত; হস্তশিল্প, সেউজীয়া বনজ সামগ্ৰী আৰু প্ৰাকৃতিক ৰঙৰ ব্যৱহাৰে তেওঁক জীৱনৰ সূক্ষ্মতা আৰু সৌন্দৰ্য্য উপলব্ধি কৰায়। পৱনীৰ দিনবোৰ প্ৰায়ই নদী পাৰলৈ গৈ মাছ ধৰা, বনজ উপাদান সংগ্ৰহ কৰা আৰু গাঁওৰ বয়োজ্যেষ্ঠৰ পৰা বনৰ বেছি-অধিক জ্ঞান শিকাৰ মাজেৰে পাৰ হয়।
গাঁওখনৰ দৈনন্দিন জীৱন বনৰ আৰু নদীৰ সুৰেৰে ভৰি পৰে। পুৱতি বেলিকা, গাঁওখনৰ মানুহে নিজৰ কাম-কাজ আৰম্ভ কৰে—মাছ ধৰা, শিকাৰ, হস্তশিল্প, আৰু বনজ খাদ্যৰ সংৰক্ষণ। বৰুৱা, কিশোৰী আৰু বৃদ্ধসকল মিলি বতৰাৰ অনুষ্ঠান পালন কৰে, য’ত গাঁওখনৰ সংস্কৃতি, ৰীতিনীতি আৰু জনজাতি পৰম্পৰাৰ ওপৰত জোকাৰীৰ সৈতে আলোকপাত হয়। সন্ধিয়াত, নদীৰ কাষত বসি পৱনী আৰু তেওঁৰ বন্ধু-বান্ধৱীয়ে প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যৰ মাজেৰে জীৱনৰ মেলবন্ধন অনুভৱ কৰে। বনৰ সেউজীয়া ছাঁৱ, নদীৰ সোঁত আৰু বতৰাৰ মৃদু হাওঁৱাই যেন পৱনীৰ জীৱনলৈ এক অদ্ভুত সমাধান আৰু শান্তি অনায়। এই পৰিৱেশত, পৱনীৰ জীৱন আৰু গাঁওখনৰ পৰম্পৰা একে সময়তে প্রাকৃতিক সৌন্দৰ্য্য আৰু জনজাতি সংস্কৃতিক মিলাই এক অদ্ভুত ৰসায়ন সৃষ্টি কৰে।
২
বনৰ মাজত পৱনীৰ জীৱন একেবাৰে শান্ত আৰু স্বাভাৱিক আছিল; নদীৰ সোঁত, চৰাইৰ কল্লোল আৰু বনজ প্ৰাণীৰ শোভা তেওঁৰ প্ৰতিদিনৰ সংগী। কিন্তু আজিৰ পুৱা বনৰ মাজৰ শান্তি হঠাৎ অচিনাক্ত আওয়াজেৰে ভাঙি পৰিল। দূৰৰ পৰা অহা বড় যন্ত্ৰৰ গুঞ্জন, মানুহৰ পদচারণাৰ শব্দ, আৰু কিছুমান অচেনা কাণ্ডৰ উল্লাসে বনজ জীৱনৰ সঙ্গীত বিৰতি দিলে। পৱনীয়ে আগবাঢ়ি গ’লে আৰু দেখিলে যে বনৰ মাজত মহা যন্ত্রপাতি আৰু মানুহে কাজ চলাইছে। তেওঁ প্ৰথমবাৰলৈকে বুজিবলৈ ধৰিলে যে তেওঁৰ পৰম্পৰাগত বন আৰু নদী এক বিশাল বিপদৰ সন্মুখীন হৈছে। গাঁওখনৰ পৰা কিছু দূৰৈত গছবোৰ কটা হৈ আছে, মাটিৰ ধুলো আকাশত ভাঁজ খাইছে আৰু নদীৰ কাষৰ পৰিৱেশ অচিন্ত্যনীয় পৰিৱৰ্তনৰ সূচনা হৈছে।
পৱনী হৃদয়ত গভীৰ ব্যথা অনুভৱ কৰিলে। তেওঁৰ শৈশৱৰ প্ৰিয় বন, য’ত বান্দৰ, হৰিণ আৰু চৰাইৰ মিলনস্থল আছিল, এতিয়া নিঃসঙ্গ আৰু চুপচাপ হৈ পৰিছে। তেওঁ ভয় পাইছিল যে এই ৰাস্তা প্ৰকল্পে গাঁওখনৰ জীৱনশৈলীক ব্যাহত কৰিব। প্ৰচীন গছবোৰ, যিবোৰে পুৰণি কাহিনী আৰু জনজাতিৰ সংস্কৃতিক সঞ্চাৰ কৰিছিল, এতিয়া কটা হ’বলৈ ধৰিছে। নদী, যি পৱনীৰ বাবে শুধুমাত্ৰ পানীৰ উৎস নহয়, বৰঞ্চ সংস্কৃতি আৰু দৈনন্দিন জীৱনৰ অবিচ্ছেদ্য অংশ আছিল, এতিয়া তাৰ সোঁত আৰু পাৰত থকা জীৱন বিপদৰ সন্মুখীন হৈছে। পৱনীয়ে গাঁওবাড়ীলৈ গৈ বয়োজ্যেষ্ঠৰ সৈতে এই বিষয়ে কথা পাতিলে, আৰু তেওঁলোকৰ মুখত গভীৰ দুঃখ আৰু অসহায়তাৰ অনুভূতি প্ৰকাশ পায়।
পৱনী আৰু তেওঁৰ বন্ধু-বান্ধৱীয়ে সিদ্ধান্ত নিল যে তেওঁলোকে এই পৰিৱৰ্তনৰ আগ্ৰাসন বুজি বন আৰু নদীৰ ৰক্ষা কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিব। তেওঁলোকে বনৰ ভিতৰত গৈ তথ্য সংগ্ৰহ কৰিলে—মানুহৰ পদচারণা, যন্ত্রপাতিৰ ধ্বনি, আৰু বনজ প্ৰাণীৰ দুশ্চিন্তাজনক সন্মুখীনতা। পৱনীয়ে বুজি পালে যে এই অচেনা আওয়াজ, এই বড় যন্ত্রপাতি, কেবল শব্দ নহয়; এইটো গাঁওখনৰ জীৱন, সংস্কৃতি আৰু পৰম্পৰা সংকটৰ সূচনা। তেওঁক অনুভৱ হ’ল যে নিজৰ গাঁও আৰু বন ৰক্ষা কৰাটো কেৱল তেওঁৰ দায়িত্ব নহয়, বৰঞ্চ গাঁওখনৰ সকলোৰে কৰ্তব্য। বনৰ ভিতৰত শিকাৰ, নদী পাৰ হোৱা জীৱন আৰু জনজাতিৰ ৰীতি-নীতি সকলো একেলগে মিলি এই বিপদৰ সন্মুখীন হৈছে, আৰু পৱনী আৰু তেওঁৰ বন্ধু-বান্ধৱীয়ে এই বিপদৰ মোকাবিলা কৰাৰ বাবে এক শক্তিশালী আৰু অভ্যন্তৰীণ সংকল্প গঢ়ি তুলিলে।
৩
পৱনীয়ে গাঁওলৈ ঘূৰি আহিলে বয়োজ্যেষ্ঠসকলৰ কাহিনী শুনিবলৈ বসল। তেওঁলোক বুজাই দিলে যে অতীতে কেনেকৈ গাঁওখনৰ মানুহে নিজৰ বন আৰু নদীৰ ৰক্ষা কৰিবলৈ প্ৰতিজ্ঞা কৰিছিল। সেই সময়ত বনক কটাৰ বা ধ্বংস কৰাৰ চেষ্টা হোৱা সময়ত গাঁওবাৰীৰ সকলোৰে মিলিত প্ৰতিবাদে বনক জীৱন্ত ৰাখিছিল। পুৰণি কাহিনী আৰু গল্পবোৰে দেখুৱাইছিল যে বন আৰু নদী কেৱল জীৱনৰ উৎস নহয়, বৰঞ্চ গাঁওখনৰ সাংস্কৃতিক আৰু আধ্যাত্মিক পৰম্পৰাৰ অভিন্ন অংশ। পৱনীয়ে শুনিলে কেনেকৈ বনজ জীৱন, পশু-পাখি আৰু নদীৰ সোঁতৰ সৈতে একতাৰ মধ্যমে গাঁওৰ লোকসকল একে শক্তি হৈ উঠিছিল আৰু নিজ জীৱনকো উৎসৰ্গা কৰি বন ৰক্ষা কৰিছিল। এই কথাবোৰে পৱনীৰ মনত এক গভীৰ অনুপ্ৰেৰণা জন্মালে, তেওঁ বুজি পালে যে ইতিহাসে তেওঁলোকক প্ৰেৰণা দিছে, আৰু তেওঁলোকে এই পৰম্পৰা অতিক্ৰম কৰি নতুন প্ৰজন্মৰ বাবে বন সংৰক্ষণৰ দায়িত্ব পালন কৰিব।
পৱনী নিজেও বন্ধু-বান্ধৱীৰ সৈতে ক্ষুদ্ৰ কিন্তু দৃঢ় পদক্ষেপ ল’বলৈ আৰম্ভ কৰিলে। তেওঁলোকে বনৰ ভিতৰত পৰিদৰ্শন কৰি ক্ষতি হোৱা অঞ্চল চিনাক্ত কৰিলে, ক্ষয়প্ৰাপ্ত গছবোৰৰ সুৰক্ষা আৰু নদীৰ পাৰৰ পৰিচৰ্যা আৰম্ভ কৰিলে। পৱনীয়ে নিজৰ ছোট উদ্যোগৰ জৰিয়তে বনজ প্ৰাণীৰ খাদ্যৰ উৎস সংৰক্ষণ আৰু বনাঞ্চল পৰিষ্কাৰৰ কাম আৰম্ভ কৰিলে। বন্ধুবৰ্গৰ সৈতে মিলি গাঁওখনৰ বয়োজ্যেষ্ঠসকলৰ পৰামৰ্শ অনুসৰি সচেতনতা সৃষ্টি কৰিলে—গাঁওখনৰ শিশু আৰু কিশোৰ-কিশোৰীলৈ বন আৰু নদীৰ গুৰুত্ব বুজাবলৈ নানা খেল, গল্প আৰু অনুশীলন। পৱনীৰ এই উদ্যমে দেখুৱালে যে কিশোৰী হলেও তেওঁ নিজৰ শক্তি আৰু জ্ঞানৰ জৰিয়তে পৰিৱেশৰ সুৰক্ষাত অৱদান ৰাখিব পাৰে।
একেবাৰে সৰু পদক্ষেপৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা এই চেষ্টা ধীৰে ধীৰে গাঁওখনৰ অন্য কিশোৰী-বয়োজ্যেষ্ঠলৈ প্রভাব পেলাবলৈ ধৰিলে। পৱনীয়ে বুজিলে যে বন আৰু মানুহৰ সংঘৰ্ষ কেৱল শারীৰিক নহয়, বৰঞ্চ মানসিক আৰু সাংস্কৃতিক এক যুদ্ধ। বনক ৰক্ষা কৰিবলৈ গাঁওখনৰ সকলোৱে একত্ৰিত হ’ব লাগিব। এই অভিজ্ঞতাই পৱনীৰ ভিতৰত দায়িত্ব আৰু সাহসৰ বীজ পতা দিলে। তেওঁ আৰু তেওঁৰ বন্ধুবৰ্গে মিলি বনজ জীৱন আৰু নদীৰ সুৰক্ষাৰ বাবে এক নতুন অভিযান আৰম্ভ কৰিলে, য’ত সংগ্ৰাম, শিক্ষণ আৰু সচেতনতা একেলগে মিলি বন আৰু গাঁওখনৰ সুৰক্ষাৰ শক্তিশালী প্ৰতিবাদ হিচাপে বিকশিত হ’বলৈ ধৰিলে।
৪
এক প্ৰকাণ্ড দিন, গাঁওখনৰ চাৰিওফালে এক অচিন নতুন উপস্থিতি দেখা দিলে—রাস্তা প্ৰকল্পৰ দল গাঁওলৈ আহিছিল। আধুনিক যন্ত্ৰপাতি, গাড়ী আৰু নতুন ধৰণৰ মানুহে গাঁওখনৰ শান্তি ভাঙি দিলে। পৱনী, যি দিনদিন বনৰ সৈতে এক আত্মিক সংযোগ অনুভৱ কৰিছিল, এই নতুন দৃশ্য দেখি বিস্মিত হৈ পৰিল। শহৰৰ মানুহৰ দৃষ্টিভঙ্গি সম্পূৰ্ণ ভিন্ন—তেওঁলোকৰ বাবে বন, নদী আৰু গাঁওখনৰ পৰম্পৰা কেৱল অভ্যন্তৰীণ বাধা, যি আধুনিক উন্নয়ন আৰু সুবিধাৰ পথত দমন কৰিব লাগিব। গাঁওখনৰ সেউজীয়া পথ, পৰম্পৰাগত ঘৰৰ ঢাপি, হস্তশিল্প আৰু বনজ সম্পদৰ গুৰুত্ব তেওঁলোকৰ দৃষ্টিত নগণ্য। পৱনী প্ৰথমবাৰ গাঁওৰ সীমা পাৰ হৈ এই নতুন দুনিয়াৰ মানুহৰ সান্নিধ্য অনুভৱ কৰিলে, আৰু হৃদয়ত গভীৰ দ্বন্দ্ব জন্ম ল’লে—কেনেকৈ তেওঁলোকৰ গাঁও আৰু পৰম্পৰা সংৰক্ষণ কৰিব পাৰিব।
পৱনী শহৰৰ লোকসকলৰ সৈতে প্ৰথম মুখামুখি সাক্ষাৎ কৰিলে। তেওঁ দেখিলে যে আধুনিক চিন্তা আৰু প্ৰযুক্তিৰ দৃষ্টিকোণ সম্পূৰ্ণ ভিন্ন, য’ত সময় আৰু লাভৰ মূল্য প্ৰধান। কিন্তু তেওঁলোকৰ দৃষ্টিকোণতে সংস্কৃতি, পৰম্পৰা, বন আৰু নদীৰ সুৰক্ষা যেন এক ৰুদ্ধশ্বাস বস্তা। পৱনীৰ হৃদয়ৰ ভিতৰত এক অচিন্তনীয় উত্তেজনা জন্ম ল’লে—কেনেকৈ তেওঁ নিজৰ সংস্কৃতিৰ মৰ্য্যাদা ৰক্ষা কৰিব আৰু নতুন পৃথিবীৰ চাহিদাৰ সৈতে সংগতি সাধিব। শহৰৰ দলে নিজৰ কাৰ্যসূচী অনুসৰি বনৰ মাজৰ পথ নিৰ্ণয় কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিলে, কিন্তু পৱনী আৰু তেওঁৰ বন্ধু-বান্ধৱীয়ে বনজ জীৱন আৰু নদীৰ ওপৰত পৰিণাম বুজাই তেওঁলোকৰ আগ্ৰাসন কমাবলৈ চেষ্টা কৰিলে। এই প্ৰথম মুখামুখি সংযোগত পৱনী বুজি পালেহি যে আধুনিকতাৰ দৃষ্টিকোণ আৰু গাঁওখনৰ পৰম্পৰাৰ মাজত সংঘাত কেবল শাৰীৰিক নহয়, মানসিক আৰু সাংস্কৃতিক হিচাপেও গভীৰ।
এই নতুন অভিজ্ঞতাই পৱনীৰ চিন্তাধাৰা আৰু উদ্যোগক নতুন দিশা দিলে। তেওঁ বুজিলে যে বন আৰু সংস্কৃতিক ৰক্ষা কৰিবলৈ কেৱল শিকাৰ আৰু পৰ্য্যটন নয়, বৰঞ্চ শহৰৰ দৃষ্টিকোণকো সমঝাব লাগিব। পৱনী আৰু তেওঁৰ বন্ধু-বান্ধৱীয়ে আধুনিক দৃষ্টিভঙ্গিৰ লোকক বন আৰু নদীৰ গুৰুত্ব, গাঁওখনৰ পৰম্পৰা আৰু সংস্কৃতিৰ অমুল্যতা বুজাবলৈ বিভিন্ন উদ্যম আৰম্ভ কৰিলে। তেওঁলোকে শিকালে যে বন আৰু নদী কেৱল পৰিৱেশৰ অংশ নহয়, বৰঞ্চ মানৱ জীৱন আৰু সংস্কৃতিক সংহতিৰ মূল। পৱনীৰ বাবে এই প্ৰথম সংঘৰ্ষে শিকালে যে সংস্কৃতি আৰু আধুনিকতাৰ মিলন সহজ নহয়, কিন্তু সংলাপ, ধৈৰ্য আৰু প্ৰতিবাদৰ জৰিয়তে দুই দিশক সংহতি সাধন কৰাৰ সম্ভাৱনা আছে। গাঁওখনৰ সীমাবদ্ধ জগতৰ পৰা এই নতুন অভিজ্ঞতাই পৱনীৰ দৃষ্টিভঙ্গা বিস্তৃত কৰি দিলে, আৰু তেওঁ বুজিলে যে বন, নদী আৰু পৰম্পৰা ৰক্ষা কৰা মানে কেৱল প্ৰতিবাদ নহয়, এক নতুন সংলাপ আৰম্ভ কৰাৰ দায়িত্বও।
৫
পৱনীৰ মনৰ ভিতৰত বন আৰু নদীৰ ৰক্ষাৰ প্ৰতি গভীৰ দায়িত্বৰ অনুভূতি জন্ম লৈছিল। তেওঁ বুজিলে যে একাকী ব্যৱস্থা পৰ্যাপ্ত নহ’ব; গাঁওখনৰ কিশোৰী-বয়োজ্যেষ্ঠৰ সৈতে মিলি এক সংগঠিত উদ্যোগৰ আৱশ্যকতা আছে। সেইবাবে পৱনী কিছু বন্ধু-বান্ধৱী আৰু গাঁওখনৰ কিশোৰীসকলক লগ কৰি বন আৰু নদী ৰক্ষাৰ বাবে বন্ধুত্বপূর্ণ দল গঠন কৰিলে। এই দলৰ সদস্যসকল সকলোকে স্বতঃস্ফূৰ্তভাৱে সংলগ্ন কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিলে, যাতে গাঁওখনৰ বনজ সম্পদ, নদীৰ পাৰ, শিকাৰ-পথ আৰু পৰম্পৰাগত জীৱনধাৰা ৰক্ষা কৰা যায়। তেওঁলোকে মিলি বনজ উদ্ভিদ আৰু গছবোৰৰ সুৰক্ষা, নদীৰ পাৰত পৰিষ্কাৰ অভিযান আৰু বনজ প্ৰাণীৰ খাদ্য সংৰক্ষণৰ কাম আৰম্ভ কৰিলে। পৱনীৰ নেতৃত্বত দলৰ সদস্যসকলে একেলগে শপথ ল’লে—“আমাৰ প্ৰকৃতি আমাৰ দায়িত্ব। বন, নদী আৰু সকলো জীৱকেই আমাৰ জীৱনৰ অংশ; আমি তেওঁলোকক ৰক্ষা কৰিম।” এই শপথে তেওঁলোকৰ মনত দৃঢ় সংকল্প আৰু একতা জন্ম দিলে।
দলৰ কামৰ মাজত স্থানীয় শিক্ষক আৰু এক উৎসাহী যুবক সাংবাদিকও তেওঁলোকৰ লগত যুক্ত হ’ল। শিক্ষকজনে বন আৰু পৰিৱেশৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত শিশু আৰু কিশোৰীসকলক শিক্ষা দিয়ে, বনজ উদ্ভিদ আৰু জীৱবৈচিত্ৰ্যৰ বিষয়ে বুজাই। তেওঁলোকৰ পাঠ আৰু গাইডে দলটোৰ সদস্যসকলক প্ৰকৃতিৰ সৈতে এক গভীৰ সংযোগ স্থাপন কৰাত সহায় কৰিলে। সাংবাদিকজনে গাঁওখনৰ পৰিস্থিতি, বন কটাৰ বিপদ আৰু গাঁওখনৰ উদ্যোগৰ কথা সংবাদ মাধ্যমে প্ৰকাশ কৰিবলৈ সিদ্ধান্ত ল’লে। তেওঁলোকৰ সহযোগিতাৰে পৱনী আৰু দলৰ সদস্যসকলৰ উদ্যোগ আৰু প্ৰচেষ্টা সমগ্ৰ গাঁওখনলৈ দৃশ্যমান হ’ল। পৱনীয়ে বুজিলে যে শিক্ষা আৰু সংবাদ দিশ দুয়োটাই বন আৰু নদী ৰক্ষাৰ বাবে শক্তিশালী হাতিয়াৰ।
এই বন্ধুত্ব আৰু একতাৰ পৰিসৰে গাঁওখনত এক নতুন আশা জন্ম দিলে। পৱনী আৰু তেওঁৰ বন্ধু-বান্ধৱীয়ে শুধু বন আৰু নদী সংৰক্ষণৰ বাবে কাম কৰা নহয়, তেওঁলোকে একে সময়তে গাঁওখনৰ সংস্কৃতি, পৰম্পৰা আৰু জীৱনৰ সৌন্দৰ্য্যকো সুৰক্ষা কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিলে। শপথ আৰু উদ্যোগে তেওঁলোকৰ ভিতৰত এক শক্তিশালী সংকল্প বীজ পাতিলে—যে কোনো কঠিন পৰিস্থিতিতো তেওঁলোকে বন আৰু নদীৰ পক্ষে প্ৰতিবাদ আৰু সংৰক্ষণ অব্যাহত ৰাখিব। পৱনীৰ নেতৃত্বত গঢ়ি ওঠা এই বন্ধুত্বপূর্ণ দলটো, স্থানীয় শিক্ষক আৰু সাংবাদিকৰ সহায়ত, বন আৰু নদীৰ ৰক্ষাৰ নতুন অধ্যায় আৰম্ভ কৰিলে। এই অধ্যায়ে দেখুৱালে যে একতা, বন্ধুত্ব আৰু সংকল্পে একে সময়তে প্রকৃতিৰ সংৰক্ষণ আৰু গাঁওখনৰ জীৱনশৈলীৰ সংহতি দুয়োটাৰ বাবে শক্তিশালী হাতিয়াৰ হ’ব পাৰে।
৬
গাঁওখনৰ বাবে এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ দিন আহিল, যেতিয়া ৰাস্তা নিৰ্মাণকাৰী দল বনৰ মাজলৈ সোমাল। গাঁওখনৰ সেউজীয়া পথ, প্ৰাচীন গছ-বৃক্ষ আৰু নদীৰ পাৰতে চলা শান্তিৰ দৃশ্য হঠাৎ বিকট যন্ত্ৰপাতিৰ শব্দ আৰু মানুহৰ পদচারণাৰে ভাঙি পৰিল। পৱনী আৰু তেওঁৰ বন্ধুসকলে লক্ষ্য কৰিলে যে বনক ধ্বংস কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰা হৈছে, আৰু নদীৰ পাৰৰ জীৱনো বিপদৰ সন্মুখীন। বনজ প্ৰাণী আৰু চৰাইবোৰ আতুৰ হৈ উৰা মাৰে, বান্দৰ আৰু হৰিণবোৰ লুকাই থাকে, আৰু নদীৰ সোঁত ধূলিৰে ম্লান হৈ পৰে। পৱনীৰ মন ভয় আৰু উত্তেজনাৰে ভৰপূৰ হৈ পৰিল; তেওঁ বুজি পালেহি যে বন আৰু নদীৰ ওপৰত হোৱা এই ক্ষতি কেৱল প্ৰাকৃতিক নহয়, গাঁওখনৰ জীৱন আৰু সংস্কৃতিকো সৰ্বাঙ্গীণ হানিৰ সন্মুখীন কৰিছে।
পৱনী আৰু তেওঁৰ বন্ধুসকলে প্ৰথমে নিৰ্দিষ্ট পন্থাৰে বাধা দিবলৈ চেষ্টা কৰিলে। তেওঁলোকে গছৰ মাজেৰে জড়িত হৈ যন্ত্ৰপাতিৰ আগ্ৰাসন ৰোধ কৰাৰ চেষ্টা কৰিলে, নদীৰ পাৰ পৰিষ্কাৰ কৰি, বনজ প্ৰাণীৰ বাবে আশ্ৰয় স্থাপন কৰিলে। গাঁওবাসীয়েও সহায় আগবঢ়ালে—বয়োজ্যেষ্ঠসকলে পুৰণি কাহিনী আৰু বনৰ গুৰুত্ব উল্লেখ কৰি যুবকসকলক অনুপ্ৰাণিত কৰিলে। প্ৰতিবাদৰ মাজত দেখা দিলে মানুহ আৰু প্ৰকৃতিৰ মিলনৰ এক দৃঢ় দৃশ্য—গাঁওখনৰ লোকসকলে, বিশেষকৈ কিশোৰী-বয়োজ্যেষ্ঠে, একে সময়তে নিজৰ জীৱন আৰু বন, নদীৰ বাবে যুদ্ধ চলাইছে। এই সংঘৰ্ষে দেখুৱালে যে বন আৰু নদী ৰক্ষা কৰিবলৈ কেৱল বয়োজ্যেষ্ঠৰ নেতৃত্বৰ প্ৰয়োজন নহয়, কিশোৰী-বয়োজ্যেষ্ঠৰ সাহস আৰু উদ্যোগৰো সমান প্ৰয়োজন।
প্ৰথম সংঘৰ্ষৰ সময়ে পৱনী আৰু দলৰ সদস্যসকলৰ মাজত এক শক্তিশালী একতা আৰু সংকল্প জন্ম লৈছিল। বন কটা হোৱা দৃশ্য, নদীৰ পাৰৰ ক্ষতি আৰু বনজ প্ৰাণীৰ আতঙ্ক তেওঁলোকক অধিক শক্তিশালী কৰি তুলিলে। পৱনীয়ে বুজিলে যে এই সংঘৰ্ষ কেৱল শাৰীৰিক নহয়; মানসিক আৰু সাংস্কৃতিক লড়াইও সমান্তৰাল চলিছে। দলৰ সদস্যসকলে একেলগে শপথ পুনৰ স্মৰণ কৰি বন, নদী আৰু গাঁওখনৰ জীৱন ৰক্ষা কৰাৰ বাবে প্ৰতিবাদ অব্যাহত ৰাখিলে। স্থানীয় শিক্ষক আৰু সাংবাদিকৰ সহায়ত এই ঘটনাৰ খবৰ আৰু প্ৰচেষ্টা গাঁওখনৰ ভিতৰত আৰু বাহিৰতো প্ৰসাৰিত হ’ল, যাৰ ফলত নতুন সমৰ্থক আৰু সহায়কো যোগদান কৰিলে। এই অধ্যায়ে দেখুৱালে যে বন আৰু নদীৰ প্ৰতিবাদ, একতা আৰু সংকল্পৰ শক্তিতেই বাস্তৱিক ৰূপ লাভ কৰে, আৰু পৱনী আৰু তেওঁৰ বন্ধুসকলে প্ৰমাণ কৰিলে যে সাহস, নেতৃত্ব আৰু বন্ধুত্বে প্ৰকৃতিৰ ৰক্ষাত অমূল্য অৱদান ৰাখিব পাৰে।
৭
পৱনী আৰু তেওঁৰ বন্ধুসকলে সংঘৰ্ষৰ প্ৰথম ধাপৰ পাছত বুজিলে যে বন আৰু নদীকে ৰক্ষা কৰা মানে কেৱল প্ৰাকৃতিক সম্পদ সংৰক্ষণ নহয়, বৰঞ্চ গাঁওখনৰ ইতিহাস, পৰম্পৰা আৰু সংস্কৃতিকো সংৰক্ষণ কৰা। তেওঁলোক স্থানীয় প্রবীণসকলৰ ওচৰত গ’লে, য’ত পুৰণি কাহিনী, বনজ সম্পদৰ ব্যৱহাৰ, নদীৰ পাৰৰ জীবন আৰু গাঁওখনৰ পৰম্পৰাগত জীৱনধাৰাৰ গভীৰ জ্ঞান সংগ্ৰহ কৰা হৈছিল। প্রবীণসকলে পৱনীৰ বাবে বুজাই দিলে যে গাঁওখনৰ বন আৰু নদী কেৱল খাদ্য আৰু বসতিৰ উৎস নহয়, বৰঞ্চ তেওঁলোকৰ পৰম্পৰা, ধৰ্মীয় অনুষ্ঠান, উৎসৱ, আৰু দৈনন্দিন জীৱনৰ প্ৰতিটো পদক্ষেপৰ সৈতে একে সময়তে জড়িত। এই কথাবোৰে পৱনীৰ মনত এক গভীৰ অনুভূতি জন্ম দিলে—তেওঁ বুজি পালেহি যে বন আৰু নদীকে ধ্বংস কৰিলে গাঁওখনৰ ইতিহাস আৰু আত্মাকো ধ্বংস কৰা হ’ব।
পৱনী আৰু দলৰ সদস্যসকলে এই হেৰুৱা ইতিহাসৰ সন্ধানত বিভিন্ন স্থান পৰিদৰ্শন কৰিলে। পুৰণি গছ, নদীৰ পাৰৰ পাথৰ, বনজ গৱেষণা স্থান, আৰু গাঁওখনৰ অতি প্ৰাচীন স্থানসমূহত গৈ তেওঁলোকে শিকিলে যে এই প্ৰতিটো স্থানত জীৱন, কাহিনী আৰু প্ৰকৃতিৰ সৈতে এক অদ্ভুত মিলন আছে। প্রবীণসকলে শিকালে কেনেকৈ অতীতত গাঁওবাসীয়ে বন আৰু নদীৰ সংৰক্ষণৰ বাবে শিকাৰ, হস্তশিল্প, আৰু উৎসৱৰ মাধ্যমৰ পৰা নিয়ম স্থাপন কৰিছিল। পৱনীয়ে বুজিলে যে এই পৰম্পৰা কেবল শিকাৰ, মাছ ধৰাৰ বা বনজ সম্পদৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল নহয়, বরঞ্চ সামাজিক সংহতি, পৰম্পৰা শিক্ষণ আৰু গাঁওখনৰ আত্মাসমূহৰ সঙ্গে সংযুক্ত। এই অভিজ্ঞতাই পৱনীৰ ভিতৰত এক অদ্ভুত দায়িত্ব আৰু সংকল্প জন্ম দিলে—তেওঁ আৰু তেওঁৰ দলক এখন শক্তিশালী, যুক্তিসঙ্গত আৰু সুশৃঙ্খল উদ্যোগৰ জৰিয়তে প্ৰমাণ কৰিব লাগিব যে বন আৰু নদী সংৰক্ষণ কৰা মানে গাঁওখনৰ ইতিহাস সংৰক্ষণ।
পৱনী আৰু দলৰ সদস্যসকলে স্থানীয় শিক্ষক আৰু সাংবাদিকৰ সহযোগত বুজাবলৈ চেষ্টা কৰিলে যে প্ৰকল্পটো বন্ধ নকৰিলে গাঁওখনৰ ঐতিহ্য স্থায়ীভাৱে হেৰুৱাব। তেওঁলোকে বন আৰু নদীৰ গুৰুত্ব, প্ৰকৃতিবিষয়ক জ্ঞান আৰু গাঁওখনৰ ইতিহাসৰ সম্পৰ্কে তথ্য সংগ্ৰহ কৰি দলীয় ৰূপত প্ৰস্তুত কৰিলে। গাঁওখনৰ প্রবীণসকলে দলক আশ্বাস দিলে যে তেওঁলোকও প্ৰতিবাদত অংশ ল’ব, যাতে বন, নদী আৰু ইতিহাস একেলগে ৰক্ষা পাব। পৱনী বুজিলে যে এই পৰিস্থিতিত সঠিক তথ্য, যুক্তি আৰু ঐক্যৰ জৰিয়তে বন আৰু নদী সংৰক্ষণৰ বাবে সফল প্ৰতিবাদ সম্ভৱ। এই অধ্যায়ে দেখুৱালে যে বন আৰু নদী কেবল প্ৰাকৃতিক সম্পদ নহয়, গাঁওখনৰ আত্মা, ইতিহাস আৰু সংস্কৃতিকো সংৰক্ষণৰ সৈতে গভীৰভাবে জড়িত, আৰু পৱনী আৰু তেওঁৰ দল এই ইতিহাসক উদ্ধাৰ আৰু সংৰক্ষণৰ বাবে নতুন দিশা স্থাপন কৰিলে।
৮
গাঁওখনৰ জীৱনত এটি পৰমপ্ৰান্তৰ দিন আহিল, যেতিয়া বন কটা বৃহৎ যন্ত্ৰ পৰিসৰে গাঁওলৈ আহিল। এই যন্ত্ৰৰ গুঞ্জন, ধূলিৰ ঢৌ আৰু তেজি পদচারণাই বনজ জীৱনক আতংকিত কৰিলে। পৱনী আৰু তেওঁৰ বন্ধুসকলে এই দৃশ্য দেখি আতুৰ হৈ উঠিল, আৰু গাঁওবাসীয়ে একে সময়তে বন আৰু নদী ৰক্ষাৰ বাবে বৃহৎ আন্দোলন আৰম্ভ কৰিলে। মানুহে হাতত জড়িত ধনুক-বাঁহীৰ দৰে পদক্ষেপ নিল, শিশু আৰু কিশোৰীসকলেও স্থানীয় শাস্ত্ৰ আৰু পুৰণি পৰম্পৰাৰ সহায়ত প্ৰতিবাদ কৰিবলৈ আগবাঢ়িলে। বনজ প্ৰাণীৰ আতঙ্ক, গছ কটা হোৱা দৃশ্য আৰু নদীৰ পাৰৰ ক্ষতি সকলোৰে মনত এক গভীৰ দ্ৰুত স্পন্দন সৃষ্টি কৰিলে। পৱনী বুজিলে যে এই চূড়ান্ত মুহূৰ্তত তেওঁলোকৰ সাহস আৰু একতা বন আৰু সংস্কৃতিৰ ভাগ্য নিৰ্ধাৰণ কৰিব।
এই আন্দোলন চলি থকা সময়ত স্থানীয় সাংবাদিক ঘটনাৰ সাক্ষ্যগ্রহণ কৰি সকলো মিডিয়াত প্ৰচাৰ কৰিলে। শহৰৰ লোকেও, যিসকল প্ৰথমে কেবল প্ৰকল্পৰ লাভ আৰু উন্নয়নৰ কথা ভাবিছিল, বন আৰু গাঁওখনৰ ঐতিহ্যৰ গুৰুত্ব বুজিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে। পৱনী আৰু দলৰ সদস্যসকলে স্থানীয় শিক্ষক আৰু প্রবীণসকলৰ সহায়ত যুক্তি, তথ্য আৰু দৃশ্যপট দেখুৱাই বুজালে যে বন কটা মানে গাঁওখনৰ ইতিহাস, পৰম্পৰা আৰু সংস্কৃতিৰ অবিচ্ছেদ্য ক্ষতি। সাংবাদিকৰ মাধ্যমে এই সংবাদ সমগ্ৰ অঞ্চলত পৰিসৰিত হ’ল, আৰু শহৰৰ মানুহেও সমৰ্থন প্ৰকাশ কৰিলে—বন আৰু নদী ৰক্ষা কৰাটো কেৱল স্থানীয় নহয়, এটি সাংস্কৃতিক আৰু প্ৰাকৃতিক অধিকারৰ বিষয়।
চূড়ান্ত সংঘৰ্ষত পৱনী আৰু গাঁওবাসীৰ একতা আৰু সংকল্পে প্ৰকৃত শক্তি প্ৰদৰ্শন কৰিলে। বনক ৰক্ষা কৰিবলৈ তেওঁলোকে দৃঢ়ভাৱে আগবাঢ়ি গৈ বন কাটাৰ যন্ত্ৰ আৰু অভিযানক বাধা দিছিল। গাঁওবাসী আৰু শহৰৰ সমৰ্থকসকলে মিলি বন, নদী আৰু সংস্কৃতিৰ বাবে এক ঐতিহাসিক বিজয়ৰ পথ প্ৰস্তুত কৰিলে। পৱনী বুজিলে যে একতা, সংকল্প, বন্ধুত্ব আৰু সাহসে কিদৰে শক্তিশালী প্ৰতিৰোধৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে। এই অধ্যায়ে দেখুৱালে যে প্ৰকৃতিৰ সংৰক্ষণ, গাঁওখনৰ ঐতিহ্য আৰু বনজ জীৱনৰ ৰক্ষা সফল হ’ব পাৰে যেতিয়া সকলোৰে মনত এক অভিন্ন সংকল্প, শিক্ষা আৰু ধৈৰ্য্য থাকে। পৱনীৰ নেতৃত্বত আৰু গাঁওবাসীৰ একতাৰ বাবে বন, নদী আৰু সংস্কৃতি স্থায়ীভাৱে সুৰক্ষিত হ’ল, আৰু গাঁওখনৰ বাবে এটি নতুন আশা আৰু আনন্দৰ সূচনা হ’ল।
৯
পৱনী আৰু গাঁওবাসীৰ সাহস, একতা আৰু দৃঢ় সংকল্পৰ ফলত বন আৰু নদী সুৰক্ষিত হৈ ৰ’ল। বৃহৎ যন্ত্ৰ আৰু নগৰী প্ৰকল্পৰ আগ্ৰাসন বন্ধ হ’ল বা পৰিৱর্তিত হ’ল, আৰু গাঁওখনৰ প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্য পুনৰায় দৃষ্টিগোচৰ হ’ল। এই জয়ত পৱনী আৰু দলৰ সদস্যসকলে এক বিশেষ আনন্দ আৰু গর্ব অনুভৱ কৰিলে—যেন তেওঁলোকৰ একসাথে লড়াই আৰু শপথে প্রকৃতিৰ জীৱন আৰু গাঁওখনৰ পৰম্পৰা সংৰক্ষণ কৰিছে। পৱনীৰ বাবে এই বিজয় কেৱল বন বা নদী ৰক্ষাৰ সীমাত সীমাবদ্ধ নহ’ল; এইটো এক শিক্ষাৰূপে প্ৰমাণিত হ’ল যে সাহস, একতা আৰু সচেতনতাৰ যোগেদি প্ৰকৃতিবিদ্যাৰ সুৰক্ষা সম্ভৱ। গাঁওখনৰ শিশুসকল আৰু কিশোৰীসকল এই অভিজ্ঞতাৰ জৰিয়তে শিকিলে যে বন, নদী আৰু পৰম্পৰাই জীৱনৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ, যাক ৰক্ষা কৰিবলৈ সদায় দায়িত্ববান হ’ব লাগিব।
যদিও বন আৰু নদী ৰক্ষা হ’ল, কিন্তু সংঘৰ্ষৰ সময়ত কিছু ক্ষয়ক্ষতি স্বীকাৰ কৰিব লগা হ’ল। কিছুমান গছ কটা হ’ল, বনজ উদ্ভিদৰ কিছু অংশ হেৰাই গ’ল, আৰু নদীৰ পাৰত সামান্য ক্ষয় ঘটিল। পৱনী এই ক্ষয়ক্ষতি দেখি মনত এক গভীৰ দুখ অনুভৱ কৰিলে, আৰু বুজিলে যে প্ৰকৃতিৰ সৈতে সংহতি স্থাপন মানেই কেতিয়াও সম্পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণ বা নিৰ্ভুলতা নহ’ব পাৰে। এই ক্ষয়ক্ষতিৰ মাজতো তেওঁ বুজিলে যে প্ৰতিৰোধ কেবল বাহ্যিক লড়াই নহয়, বরঞ্চ সচেতনতা, শিক্ষা, আৰু পৰম্পৰা সংৰক্ষণৰ জৰিয়তে দীৰ্ঘকালীন সংৰক্ষণৰ অংশ। গাঁওবাসীয়ে, শিশু-কিশোৰী আৰু স্থানীয় নেতা সকলে মিলি ক্ষয়ক্ষতিৰ পৰা শিকি ভবিষ্যতৰ বাবে নতুন পদক্ষেপ গ্রহণৰ প্ৰয়োজন বুজিলে।
পৱনী এই অভিজ্ঞতাৰ পৰা এক গভীৰ শিক্ষা লাভ কৰিলে—প্ৰতিৰোধ মানে কেৱল যুঁজ নহয়; এটি প্ৰকৃতিৰ বাবে দায়িত্ব আৰু সংস্কৃতিৰ পৰম্পৰা সংৰক্ষণৰ যাত্ৰা। তেওঁ বুজিলে যে সচেতনতা, একতা আৰু শিক্ষা প্ৰতিটো গাঁওবসীৰ হৃদয়লৈ বন আৰু নদীৰ গুৰুত্ব স্থানান্তৰিত কৰিব পাৰে। বন, নদী আৰু সংস্কৃতিৰ সংৰক্ষণ মানেই ইতিহাস, পৰম্পৰা আৰু সমাজক সংৰক্ষণ কৰা। পৱনীৰ নেতৃত্বত গঢ়ি উঠা এই উদ্যোগে দেখুৱালে যে সৰু পদক্ষেপ, বন্ধুত্ব, দলীয় সংকল্প আৰু শিক্ষা মিলি বৃহৎ প্ৰভাব বিস্তাৰ কৰিব পাৰে। এই অধ্যায়ে জীৱন আৰু প্রকৃতিৰ সঁচা মূল্য বুজাই দিয়ে—জয় আৰু ক্ষয় দুয়োতেই শিক্ষা আছে, আৰু গাঁওখনৰ প্ৰকৃতি, সংস্কৃতি আৰু ইতিহাসক ৰক্ষা কৰাৰ দায়িত্ব সদায় সদাপ্ৰয়োজন।
১০
বিরামহীন যুদ্ধ আৰু প্ৰতিবাদৰ পাছত, পৱনী আৰু গাঁওবাসী অৱশেষত বন আৰু নদীৰ সুৰক্ষাৰ এক স্থায়ী পৰিসৰে উপনীত হ’ল। গাঁওখনৰ প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্য, নদীৰ সোঁত, বনজ উদ্ভিদ আৰু প্ৰাণী পুনৰ শান্তিত পৰিল। পৱনী বন আৰু নদীৰ পাৰত দাড়ি, হাতত ধৰা ফুলৰ সুবাস আৰু হাওঁৱাৰ সুৰৰ মাজেৰে এক গভীৰ শান্তি অনুভৱ কৰিলে। তেওঁ মনৰ ভিতৰত বুজি পালে যে এই শান্তি কেৱল জয়ৰ অনুভূতি নহয়, বৰঞ্চ সততা, একতা, সংকল্প আৰু পৰম্পৰাৰ সংৰক্ষণৰ ফল। বনজ জীৱন, নদীৰ পাৰৰ ছাঁৱ আৰু গাঁওখনৰ ধুনীয়া পৰম্পৰা পুনৰ প্ৰাণৱন্ত হৈ উঠিল, যেন প্ৰকৃতিয়ে নিজেই এক নতুন আশাৰ আৰু জীৱনৰ বার্তা প্ৰেৰণ কৰিছে।
পৱনী জানে যে এই বিজয় কেৱল বৰ্তমানৰ বাবে নহয়; নতুন প্ৰজন্মৰ বাবে শিক্ষা আৰু দায়িত্বৰ ক্ষেত্ৰও সৃষ্টি কৰিছে। তেওঁ গাঁওৰ শিশু আৰু কিশোৰীসকলক বন আৰু নদীৰ গুৰুত্ব, পৰম্পৰাগত জীৱনধাৰা আৰু সংস্কৃতিৰ মান উপলব্ধি কৰাবলৈ প্ৰশিক্ষণ আৰম্ভ কৰিলে। খেল-ধেমালি, গল্পকথা, বনজ উদ্ভিদৰ চেনাক্তকৰণ আৰু নদীৰ সুৰক্ষা অভিযানৰ মাজেৰে পৱনী নতুন প্ৰজন্মক প্ৰকৃতিৰ সন্মান আৰু দায়িত্বৰ শিক্ষাদান কৰিলে। শিশুসকলে পৱনীৰ সৈতে মিলি বুজিলে যে বন আৰু নদীকে ৰক্ষা কৰা মানে কেৱল প্ৰকৃতিবিদ্যাৰ সংৰক্ষণ নহয়, বৰঞ্চ সমাজ, সংস্কৃতি আৰু ইতিহাসকো আগলৈ লৈ যোৱাৰ এক দায়িত্ব। এই শিক্ষা আৰু অভিজ্ঞতাৰ জৰিয়তে নতুন প্ৰজন্মেও নিজৰ ভূমিকা আৰু প্ৰয়োজনীয়তা বুজিলে, আৰু গাঁওখনৰ প্ৰকৃতি আৰু পৰম্পৰা জীৱন্ত হৈ থাকিবৰ বাবে আশা জন্মিল।
অৱশেষত, পৱনী বন আৰু নদীৰ পাৰত থিয় হৈ হাওঁৱাত ভেসে অহা শীতল পৱনৰ অনুভৱ কৰিলে। এই পৱন যেন নতুন জীৱন, নতুন আশা আৰু আগন্তুক প্ৰজন্মৰ বাবে দায়িত্বৰ প্ৰতীক। পৱনীৰ মনত এটা গভীৰ শান্তি আৰু পূৰ্ণতা অনুভূতি জন্মিল—যেন বন, নদী, প্ৰকৃতি আৰু সংস্কৃতিৰ সংৰক্ষণৰ বাবে তেওঁলোকৰ পৰিশ্ৰম সফল হ’ল। হাওঁৱাত ভেসে অহা শীতল পৱনে প্ৰমাণ কৰিলে যে প্ৰকৃতি আৰু মানবীয় সংহতি একেলগে মিলি এক নতুন সূচনা, নতুন শক্তি আৰু নতুন আশাৰ দিশা প্ৰদান কৰিব পাৰে। এই দৃশ্যৰে গল্পৰ সমাপ্তি ঘটে—পৱনী, বন, নদী আৰু নতুন প্ৰজন্মৰ মিলনে এক অম্লান শান্তি, এক অদৃশ্য সংহতি আৰু এক উদীয়মান আশা জন্মাই, যেন শীতল হাওঁৱাত ভেসে অহা পৱনৰ দৰে সদায় নিৰৱ, শান্ত আৰু জীয়ন্ত থাকে।
___
