পাৰদৰ ঘড়ী

ময়ূৰ বৰাকী

গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পদার্থবিদ্যা বিভাগৰ চতুৰ্থ বৰ্ষৰ ছাত্ৰ অৰ্ণৱ বৰুৱাই সেই সন্ধ্যাত মূলত কলেজৰ পৰা হস্টেললৈ উভতি যাব খোজিছিল, কিন্তু বামদিকৰ গলীপথৰ এক অচেনা অন্ধকাৰী মোহঁত তেওঁৰ মনত এক অদ্ভুত কৌতূহল জাগ্ৰত কৰিলে। আকাশত বৃষ্টি নামিব নামিব কৰি থমকিছিল, বতাহত আছিল তিতা ধোঁৱাৰ গন্ধ আৰু ছাঁতীৰ পৰা নামি অহা পানীৰ টোপালৰ আওয়াজ। গলীৰ দুপাশেৰে দীৰ্ঘকাল ধৰি মেণ্টেনেন্স নকৰা পুৰণি ঘৰতবোৰ, কিবা এক সময়ৰ স্বর্ণযুগৰ স্মৃতি বহন কৰি আছিল, যদিও বৰ্তমান সেগুলি চুপচাপ জং-লাগি থকাৰ নিদৰ্শনহে দাঙি ধৰিছিল। অৰ্ণৱে এতিয়ালৈকে কেতিয়াও এই গলীত পা নােদিয়াকৈ আছিল, কিন্তু এইবাৰ তেওঁৰ মনত যেন এক অদৃশ্য টান, “আজি যদি ঢুকি নাপো, কেতিয়াও নাহে” ধৰণৰ এক ধাক্কা। গলীৰ অন্তত এটা কচকচীয়া টিনৰ সাইনবোর্ডত ম্লানকৈ লেখা আছিল — “বিকাশ এন্টিক্স অ্যান্ড কালেক্টিবলস”। অৰ্ণৱৰ হাতৰ ঘড়ীত দেখুৱাইছিল সন্ধ্যা ৬:১৭, আৰু দোকানটোৰ কাচৰ জানলিতে গাঢ় হলুদ পোহৰ উজলি উঠিছিল। কিবা এটা অপ্ৰত্যাশিত আকৰ্ষণত টান খাই, তেওঁ দোকানটোলৈ আগবাঢ়ি গ’ল।

ভিতৰত প্ৰবেশ কৰি প্ৰথমেই তেওঁৰ নাকত লাগিল পুৰণি কাগজ, কাঠ আৰু ধূলিৰ মিশ্ৰ গন্ধ। দোকানখন একেবাৰে জনশূন্য, কেৱল পিছফালৰ কাউণ্টাৰত এটা গম্ভীৰ মুখৰ, কুঁচিয়াল চুলিৰ বৃদ্ধ দোকানদাৰ বহি আছিল। দেওলীৰ শেল্ফবোৰত থুপ থুপকৈ থোৱা আছিল ধূলি-ঢকা টাইপরাইটাৰ, পিতলৰ তেল-দীয়া, ভাঙি পৰা সংগীত যন্ত্র, পুৰণি কেমেৰাৰ বাকচ, আৰু নানা ধৰণৰ অচেনা যান্ত্ৰিক সামগ্ৰী। ঠিক সেখানেই, কাচৰ ভিতৰত থোৱা এটা ক্ষুদ্ৰ ডিষ্টপ্লে বক্সত অৰ্ণৱৰ চকুত পৰিল এক অদ্ভুত হাতঘড়ী—চিলভাৰ-কালাৰ ধাতুৰ বডি, যাৰ ভিতৰত সোঁতে-বাওঁতে গতি কৰা মিহি যান্ত্ৰিক চাকা আৰু কেন্দ্ৰত দপদপ কৰি থকা পাৰদৰ এক ক্ষুদ্ৰ বালুকাঘড়ী সদৃশ আকাৰ। অদ্ভুত কথাটো হ’ল—ঘড়ীটোৰ মুখত কোনো সংখ্যা নাই, কোনো ঘণ্টা বা মিনিটৰ কাঁটাও নাই, কেৱল এটা মসৃণ, চকচকীয়া ডায়েল য’ত পাৰদৰ ফোঁটাবোৰে এক নিৰ্দিষ্ট প্যাটাৰ্নত ঘূৰি থাকে। অৰ্ণৱৰ মনে যেন কিবা এক চুম্বকীয় টান অনুভৱ কৰিলে—এইটো সেৱাই তেওঁৰ বাবে। “ইয়াৰ দাম কিমান?”—প্ৰশ্ন কৰিলে তেওঁ দোকানদাৰলৈ। বৃদ্ধজন একপাল মুহূৰ্ত চুপ কৰি, গম্ভীৰ চকুত অৰ্ণৱৰ ফালে চাই ক’লে, “এইটো বহু আগৰ এটা জিনিষ… ইয়াৰ সঠিক উৎস মই নিজেই জানো নে নাই। বহুতে আহি চায়, কিন্তু কিবা কাৰণত ল’ব নাজানে। যদি তই লৈ যাবি, ল’গ, ৫০০ টকা দিবি।” কোনো ধৰণৰ দামাদামি নকৰাকৈ, অৰ্ণৱ নিজৰ মানিবেগৰ পৰা টকা দি ঘড়ীটো বক্সৰ পৰা উলিয়ালে আৰু তাৰ ওজনত অনুভৱ কৰিলে এক শীতলতা—যেনে মেটালেৰে নহয়, আন কোনো অচেনা ধাতুৰে গঢ়া।

দোকানৰ পৰা ওলাই আহি গলীৰ পৰা মূল ৰাস্তালৈ উভতি আহোঁতে, বতাহত বৃষ্টিৰ গন্ধ অধিক তীব্ৰ হৈছিল আৰু দূৰত বজ্ৰপাতৰ মৃদু গর্জন শোনা গৈছিল। পথবাতি ৰঙীন পানীৰ টোপালত প্ৰতিফলিত হৈ এক ধৰণৰ অদ্ভুত সুৰত লাগিছিল। অৰ্ণৱে নিজৰ হাতৰ ঘড়ীটোত সময় চাবলৈ গ’লে, কিন্তু কৌতূহলত নতুন ঘড়ীটো খুলি মনতকৈ অধিক ধীৰে পৰীক্ষা কৰিবলৈ লৈছিল। তাত কোনো বাটন নথকা সত্ত্বেও, মসৃণ ডায়েলৰ প্ৰান্তত এটা ক্ষুদ্ৰ, প্ৰায় অদৃশ্য চাপ-বিন্দু তেওঁৰ আঙুলিত ধৰা পৰিল। ঠেলা দিয়ামাত্ৰেই পাৰদৰ ফোঁটাবোৰ হঠাতে বিপৰীত দিশত ঘূৰি গ’ল আৰু মগজুৰ ভিতৰত যেন এক সৰু চমক, অতীতৰ এক ক্ষণিক দৰ্শন উদয় হ’ল—যেনে এখন মুভি ৰিওয়াইণ্ড কৰা হৈছে। যদিও এই অভিজ্ঞতা মাত্র এক সেকেণ্ডৰ বাবে চলিল, অৰ্ণৱৰ বুকুত এক অজ্ঞাত শিহৰণ উঠিল। তেওঁ নিজেও জানি নাপালে কিয়, কিন্তু মনৰ গভীৰতাত এটাই স্পষ্ট হ’ল—এই ঘড়ী সাধাৰণ হাতঘড়ী নহয়, আৰু ইয়াৰ সৈতে তেওঁৰ যাত্ৰা এতিয়া আৰম্ভ হ’বলৈ গৈছে।

***

অৰ্ণৱ সেই ৰাতি ঘড়ীটো টেবুলৰ ওপৰত থৈ বহি থাকিল আৰু একে দৃষ্টিত চাই থাকিল যেন কোনো জটিল গাণিতিক সমাধানৰ ওপৰত মন কেন্দ্ৰিত কৰিছে। বৃষ্টিৰ মৃদু টুপটাপ আওয়াজ জানলীৰ কাচত বজাই আছিল, কিন্তু তেওঁৰ মন সম্পূৰ্ণভাৱে সেই অদ্ভুত যান্ত্ৰিক সামগ্ৰীৰ ওপৰত নিবিড় আছিল। আগৰ দিনৰ গলীত হোৱা সেই “বিপৰীত দিশত পাৰদৰ সোঁৱৰণ” ঘটনাই তেওঁৰ মনৰ গভীৰতম কৌতূহল জাগ্ৰত কৰিছিল। তেওঁ টেবুলৰ বাতি সোজাকৈ ঘড়ীৰ ওপৰত নামাই দিল আৰু magnifying glass লৈ একেকুৱা অংশ লক্ষ্য কৰিবলৈ ধৰিল। চকচকীয়া ডায়েলৰ প্ৰান্তত থকা সেই ক্ষুদ্ৰ চাপ-বিন্দু—যিটো আগতে তেওঁৰ আঙুলিৰ তলত ধৰা পৰিছিল—পুনৰ অনুভৱ কৰিলে, আৰু এইবাৰ পদ্ধতিগতভাৱে ঠেলিবলৈ সিদ্ধান্ত ল’লে। চাপ দিয়ামাত্রেই সময় যেন আচমকা চপচপীয়া হৈ পৰিল; ঘড়ীৰ পাৰদৰ ফোঁটাবোৰ মিহি নদীৰ দৰে বিপৰীত দিশত বোৱাই গ’ল আৰু তেওঁৰ চকুত এক ক্ষণৰ বাবে কোৱাৰ্টজৰ দৰে উজ্জ্বল স্ফুলিঙ্গৰ ফ্ল্যাশ উঠিল। যেতিয়া স্ফুলিঙ্গ আঁতৰিল, তেওঁ দেখিলে—নিজে এক মিনিট আগৰ অৱস্থালৈ উভতি গৈ আছে: হাতত থকাকৈ টেবুলৰ বাতি পুনৰ সোজা কৰাৰ আগৰ মুহূৰ্ত। কিন্তু মাথোঁ তেওঁৰ মগজুতে আগৰ দৃশ্য আৰু ক্রিয়া সকলো নিখুঁতকৈ সংৰক্ষিত আছিল। এয়েই সেই ‘সময় পিছুতি’—শাৰীৰিকভাৱে আগৰ অৱস্থালৈ উভতিও, মনত আগৰ সকলো স্মৃতি ৰাখি আগবঢ়াৰ ক্ষমতা।

প্ৰথমে এই ক্ষমতা ব্যৱহাৰ কৰি তেওঁ মাত্ৰ ক্ষুদ্ৰ খেলা চলালে। পুৱা হস্টেলৰ কফি মেচিনৰ সন্মুখত দাঁড়ি, কাপত কফি ভৰাৰ সময়ত একেবাৰে বেছি হৈ ওলাই গলত প’ৰাৰ আগৰ মুহূৰ্ত উভতি গ’লে আৰু একেবাৰে নিখুঁতভাৱে কাপটো থ’লে—ফলত কোনো দাগ নপৰিল। কলেজলৈ ওলাই যাওঁতে, ৰাস্তাৰ মাজত পাদব্ৰিজত পা খচি পৰাৰ আগৰ মুহূৰ্ত উভতি গ’লে আৰু সাৱধানৰ সৈতে ৰেলিঙ ধৰি পাৰ হ’ল। একেবাৰে দৈনন্দিন ক্ষুদ্ৰ অস্বস্তিবোৰ এৰাই যোৱাৰ বাবে এই এক মিনিটৰ শক্তি যেন এক গুপ্ত আশীৰ্বাদ হৈ পৰিছিল। ক্লাচত দেৰী হ’ব খাই গোটেই দৌৰি কলেজৰ গেটত সোমোৱাৰ ঠিক আগৰ সেকেণ্ডত পিছুতি গৈ, কষ্ট বিহনে আগত সোমাই গ’ল। সৰু সৰু ভুল সংশোধন কৰাৰ আনন্দে তেওঁক এক ধৰণৰ গোপন তৃপ্তি দি আছিল, যেন জীৱনৰ সকলো অনাকাঙ্ক্ষিত কষ্টৰ ওপৰত তেওঁৰ এক নতুন নিয়ন্ত্ৰণ আহি পৰিছে।

কিন্তু দিনকেইটা পাৰ হোৱাৰ লগে লগে এই শক্তিৰ গভীৰ সম্ভাৱনাই তেওঁৰ মনক ধীৰে ধীৰে আৱৰি ধৰিলে। কেৱল এটা কফি বা দেৰী এৰাই যোৱা নহয়—এই এক মিনিটৰ সামান্য সময়ত, যদি সঠিক সময় আৰু স্থানত ব্যৱহাৰ কৰা যায়, কি কি সম্ভৱ হ’ব পাৰে? যদি কোনো বিপদ ঘটাৰ আগেই এক মিনিট উভতি গ’লে? যদি কোনো গুপ্ত তথ্য জানিবলৈ, কথোপকথন পুনৰ শুনিবলৈ, বা অন্যজনৰ ক্ৰিয়া নিৰীক্ষণ কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়? তেওঁৰ পদার্থবিদ্যা-পড়া মগজুতে ইতিমধ্যে প্ৰশ্নৰ ধুমুহা—এইটো কিয় আৰু কেনেকৈ কাম কৰে, পাৰদৰ গতিৰ সৈতে সময়ৰ উল্টা গতিৰ সম্পৰ্ক কি, আৰু সকলোতকৈ ডাঙৰ কথা—এক মিনিটৰ সীমা কিয়? যদিও এইবোৰৰ কোনো উত্তর এতিয়াও নাই, তেওঁৰ ভেতৰত এটা কথা স্পষ্ট হৈ গ’ল—এই ঘড়ীটো খেলনাৰ দৰে ব্যৱহাৰ কৰি থকাটো এটা অপচয়, ইয়াৰ সঠিক পৰীক্ষা আৰু ব্যৱহাৰ কৰিব লাগিব। আৰু তেওঁ জানিছিল, অতি শীঘ্ৰে এক অৱসৰ আহিব য’ত এই এক মিনিটৰ প্ৰমাণে তেওঁৰ জীৱনৰ পথ সম্পূৰ্ণৰূপে সলনি কৰি দিব।

***

গুৱাহাটী চহৰ সেই ৰাতি একেবাৰে অস্বাভাবিকভাৱে স্তব্ধ আছিল। শীতৰ পৰা গ্ৰীষ্মলৈ যাব লগীয়া সময়ৰ এই দিনবোৰত সাধাৰণতে হস্টেলৰ ফ্ৰণ্ট গেটৰ কাষত চা-পানীৰ দোকান, ৰিক্সাচালক, বা ফুটপাথৰ পিঠা-বিক্ৰেতাৰ কোলাহল থাকেই, কিন্তু সেই দিনটোতে কিবা এক অপৰিচিত নিৰবতা আকাশত ভাসি আছিল। অৰ্ণৱ সন্ধিয়া পঢ়া শেষ কৰি হস্টেলৰ গেটৰ কাষৰ বেঞ্চত বহি ম’বাইলত কিবা ভিডিও চাই আছিল। ৰাতি প্ৰায় সাড়ে এগাৰটা, বতাহত একধৰণৰ আর্দ্ৰ ঠাণ্ডা ভাব, দূৰত কুকুৰৰ হাঁহি আৰু বজাৰ দিশৰ পৰা কেতিয়াবা কেতিয়াবা ৰিক্সাৰ ঘণ্টাৰ আওয়াজ। ঠিক তেতিয়াই, ৰাস্তাৰ আনপাশৰ অন্ধকাৰ গলীৰ পৰা এজন মধ্যবয়সীয়া লোক তীব্ৰগতিত আহি আছিল, যেন কোনোবাতকৈ পলায়ন কৰিছে। পিছফালে কিছুমান ছায়ামূর্তি নড়িবলৈ দেখা গ’ল, কিন্তু পূৰ্ণ স্পষ্টতা নাছিল। আচমকাই দুটাকৈ তীব্ৰ আওয়াজ—ধাঁই… ধাঁই—আকাশত প্ৰতিধ্বনি হ’ল। অৰ্ণৱৰ দৃষ্টি সোঁজাকৈ গ’ল—লোকটো ঠেকি পৰিল, হাতত ধৰা এটা ফাইলৰ বাকচ মাটিত পৰি পাৰদৰ ফোঁটাৰ দৰে খুলি গ’ল। ৰক্তৰ গন্ধে এক ক্ষণতে বতাহ ভৰাই তুলিল। সেই দুজন ছায়ামূৰ্তি এক মুহূৰ্তৰ বাবে থমকি ৰহিল, যেন নিশ্চিত হৈছে যে কাম সম্পূৰ্ণ, তাৰপাছত তীব্ৰগতিত গলীৰ অন্ধকাৰত মিলাই গ’ল। অৰ্ণৱে মুখৰ স্পষ্টতা পালে নে নাই, সেয়া তেওঁ নিজেও নিশ্চিত নহ’ল; কেৱল কালো জ্যাকেট আৰু টুপী, আৰু হাঁটুৰ কাষলৈ নামি থকা কোনো ধৰণৰ লম্বা কোট।

কয়েক মিনিটৰ ভিতৰতে ৰাস্তাৰ কাষৰ জনশূন্যতা ভাঙি আহিল হৈচৈ—হস্টেলৰ ছাত্ৰ, আশপাশৰ দোকানৰ লোক, আৰু সৰ্বশেষত আৰক্ষী। লাঠী আৰু টৰ্চলাইট লৈ আৰক্ষীসকলে গলীৰ প্ৰত্যেক কোণত অনুসন্ধান আৰম্ভ কৰিলে, কিন্তু কোনো সন্দেহজনক ব্যক্তিক ধৰা নাপালেগৈ। মৃতদেহৰ কাষত মাত্ৰ সেই ফাইলৰ বাকচটো মাটিত থকাতেই এটা নতুন দৃষ্টি কেন্দ্ৰিত হ’ল—ভিতৰত কিছু নথি, ফটো আৰু এটা ফ্লাশ ড্ৰাইভ আছিল, যিবোৰ তৎক্ষণাৎ আৰক্ষীৰ এজনে সুৰক্ষিত পেলায়। আৰক্ষীৰ টেপে ৰাস্তাটোক ঘিৰি দিলে, ফটোগ্ৰাফাৰ আৰু ফরেনছিক টিমে কাম আৰম্ভ কৰিলে। কিন্তু ঘটনাৰ প্ৰমাণ যেন খুবেই কম; গুলীৰ খোলক মাত্ৰ দুটা, কোনো স্পষ্ট আঙুলিৰ ছাপ নাই, আৰু কেৱল কেইজনমান লোকৰ অস্পষ্ট সাক্ষ্য—“দুজন কালো কাপোৰ পিন্ধা মানুহ, মুখ দেখা নাই।” অৰ্ণৱ ঘটনাস্থলৰ পৰা প্ৰায় পাঁচ মিটাৰ দূৰত থিয় হৈ সকলো দেখিছিল, কিন্তু তেওঁৰ ভেতৰত এক প্ৰচণ্ড গাৰো-গাৰ অনুভূতি চলি আছিল—এইটো কেৱল সাধারণ কোনো হত্যাকাণ্ড নহয়, কিবা গুপ্ত উদ্দেশ্য আছে ইয়াৰ অন্তৰত।

হস্টেললৈ উভতি আহি তেওঁ বিছনাত বসলেও মন একেবাৰে শান্ত নহ’ল। ঘড়ীটো, যিটো এতিয়ালৈকে মাত্ৰ ক্ষুদ্ৰ ভুল সংশোধনৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিছিল, আজি যেন তেওঁৰ মগজুৰ মাজত ফিসফিসাই ক’ত লাগিল—“এক মিনিটত বহুত কিছু দেখা যায়, যদি সঠিক সময়ত সঠিক ঠাইত থাকিবলৈ পাৰো”। তেওঁ জানে, এক মিনিট পিছুতি গ’লে তেওঁৰ নিজৰ অৱস্থানও সেই মুহূৰ্তৰ আগৰ অৱস্থালৈ উভতি যাব, আৰু মনত ৰখা স্মৃতিৰে তেওঁ হত্যাকাৰীৰ ওচৰলৈ আঁতৰি যাব পাৰে। কিন্তু বিপদো বৰ ডাঙৰ—যদি হত্যাকাৰীয়ে তেওঁক লক্ষ্য কৰে? যদি তেওঁ নিজেই পৰৱৰ্তী নিশানী হয়? মগজুৰ ভিতৰত এক দ্বন্দ্ব চলিল—পদাৰ্থবিদ্যা-পড়া যুক্তিবাদী মগজুৱে ক’লে এইটো অনৈতিক, বিপজ্জনক; কিন্তু কৌতূহলী অনুসন্ধানীৰ মনত জন্ম হ’ল এক ধৰণৰ চ্যালেঞ্জ। শেষত, তেওঁ নিজকে এটা প্ৰতিজ্ঞা কৰিলে—যদি ইয়াৰ পিছত এবাৰো এনে ঘটনা ঘটে, তেওঁ এক মিনিটৰ শক্তি ব্যৱহাৰ কৰি হত্যাকাৰীৰ মুখ উন্মোচন কৰিবই, আৰু সেই দিনটোত তেওঁ সময়ৰ খেলত নিজৰ প্ৰথম গুৰুত্বপূৰ্ণ পদক্ষেপ ল’ব।

***

অৰ্ণৱ সেদিন ৰাতি বিছনাত শুইও নিজৰ শ্বাসৰ আওয়াজত কাণৰ ভেতৰ পৰ্যন্ত ধ্বনি ধৰি থকা অনুভৱ কৰিছিল। সেই হত্যাকাণ্ডৰ দৃশ্য, মৃতদেহৰ নিথৰ দৃষ্টি, আৰু সেই কালো কোটপিন্ধা ছায়ামূৰ্তি তেওঁৰ মগজুৰ পৰ্দাত পুনঃপুনঃ ভেসি উঠি আছিল। বহুক্ষণ নিজকে সংযত কৰি থকাতো কঠিন হ’ল; একেবাৰে ধীৰে বিছনাৰ কাষৰ টেবুলৰ ড্ৰয়াৰত থোৱা পাৰদৰ ঘড়ীটো উলিয়াই লৈ হাতত পেলালে। ঠাণ্ডা ধাতুৰ স্পৰ্শত যেন বুকুৰ ভিতৰত থকা সেই লুকোৱা সংকল্প আচমকাই গরম হৈ উঠিল। এখন ধৰা পৰা মুহূৰ্ত, আৰু মাত্ৰ এক মিনিট…—এই বাক্যখনে তেওঁৰ শিৰদাঁতসমূহ কঁপাই তুলিছিল। তেওঁ জানালীৰ কপাট হেলাই মৃদু হাওঁৱা ভিতৰলৈ সোমাই আহিবলৈ দিল, আৰু পইনধৰা মোজা, কালো জ্যাকেট, আৰু মাফলাৰ পিন্ধি নিঃশব্দে হস্টেলৰ গেটলৈ নামিল। গেটৰ কাষত ৰাতিৰ পাহাৰদাৰ পুৰণি ৰেডিঅ’ৰ মৃদু গানত মগ্ন আছিল, আৰু অৰ্ণৱক বিশেষ লক্ষ্য নকৰিল। তেওঁ ঘটনাস্থলৰ কাষলৈ গ’লোঁতে, ৰাস্তাটো এতিয়াও আধা-আলোত জ্বলিছে—পৰিষ্কাৰ কৰিবলৈ আহি থকা লোকসকলৰ কিছুমান সাদা চকচকীয়া চিহ্ন মাটিত টকাটকা আছিল। তেওঁ গভীৰ শ্বাস ল’লে, আঙুলিৰ ডগাত সেই ক্ষুদ্ৰ বাটনটো অনুভৱ কৰিলে, আৰু দৃঢ়ভাবে চাপি দিলে।

পাৰদৰ সোঁৱৰণ মিহি ধূৱাৰ দৰে উল্টা দিশত বগাবলৈ ধৰিল, আৰু তাৰ সৈতে তেওঁৰ চকুৰ সন্মুখত সঁচাকৈয়ে “পিছে ফিৰা” এটা প্ৰদৰ্শনী আৰম্ভ হ’ল। আলোকচিত্রৰ নেগেটিভৰ দৰে দৃশ্যবোৰ পিছলৈ গ’ল—পৰিষ্কাৰকাৰী লোকসকল আঁতৰিল, আৰক্ষীৰ গাড়ী অদৃশ্য হ’ল, ফরেনছিক টিমৰ টর্চৰ আলো আঁতৰি গ’ল, আৰু শেষত… সেই মুহূৰ্ত। গুলীৰ আওয়াজ বতাহত পুনৰ প্ৰতিধ্বনি হ’ল, এইবাৰ আগতকৈও তীব্ৰ। ঠিক তেওঁৰ সন্মুখতে সেই কালো কোটপিন্ধা মানুহজন মৃতদেহৰ ওপৰত থিয় হৈ কিবা যাচাই কৰি আছিল। মুখ একেবাৰে ছায়াত ঢকা, মাথোঁ গলত মাফলাৰৰ কোঁচৰ একফাল হাওঁৱাত দুলিছিল। কোটৰ হাতৰ পৰা মিহি বুটলিঙৰ কাপোৰৰ তলত চকচকীয়াকৈ দেখা গ’ল এটা আঙুঠি—অদ্ভুত আকাৰৰ, মাজত গাঢ় নীলা পাথৰ, আৰু তাৰ চাৰিওফালে সূক্ষ্ম সৰল খোদাই। সেই আঙুঠিটোত থকা নীল ৰঙৰ দীপ্তি তেওঁৰ মনত এক মুহূৰ্ততে পরিচিতি-সদৃশ অনুভূতি জাগ্ৰত কৰিলে। ক’ত বা কেতিয়াবা তেওঁ এই আঙুঠি আগতে দেখিছিল—সম্ভৱত হস্টেলৰ ভিতৰত, নাইবা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ কোনো অনুষ্ঠানত। কিন্তু কাকতকৈ? সেই প্রশ্নৰ উত্তৰ যেন হাতৰ মুঠিত আহি ধৰিবলৈ গৈ ধোঁৱাৰ দৰে উড়ি গ’ল।

অৰ্ণৱ ধীৰে ধীৰে পিছফালৰ গছৰ ছায়াৰ আড়ত সৰি গ’ল, কাণত গুলীৰ ধ্বনি আৰু হৃদস্পন্দনৰ মিশ্ৰিত ঠকঠকনি বাজি আছিল। হত্যাকাৰী হাতখনত থকা কিছুমান বস্তু খুচুৰি মাৰিলে, তাৰপিছত মৃতদেহৰ কাষত থকা ফাইলৰ বাকচটোত একবার চাৱনি দি যেন উপেক্ষা কৰি গলীৰ গভীৰতালৈ আঁতৰি গ’ল। সময়ৰ সোঁৱৰণ স্বাভাৱিক গতিৰ দিশত উভতি আহিবলৈ ধৰিল—পাৰদৰ ঢলিত পিঠি দিছিল অৰ্ণৱে। এক নিমিষতে তেওঁ নিজৰ বর্তমানত উভতি আহিল—ৰাস্তাটো পুনৰ খালি, পৰিষ্কাৰকাৰী লোকসকল উপস্থিত, আৰু সকলোতে যেন কোনো বিস্ময়জনক ঘটনা ঘটিয়েই নাছিল। কিন্তু তেওঁৰ হাত ঠাণ্ডা হৈ গৈছিল, আৰু মগজু একেবাৰে জড় হৈ আছিল। সেই আঙুঠি—এইটোৱেই বৰ্তমান তেওঁৰ একমাত্র সুতো, একমাত্র বাস্তৱ প্ৰমাণ যিটো হত্যাকাৰীৰ সৈতে তেওঁৰ জগতক কোনো ধৰণেৰে সংযোগ কৰি থৈছে। কিন্তু নামটো আৰু মুখটো, সেয়া এতিয়াও ছায়াতেই গোপন। আৰু তেওঁ জানিছিল—এই ছায়া অনুসৰণ কৰিবলৈ তেওঁক এতিয়াই সময়ৰ খেলত অধিক গভীৰভাৱে নামিব লাগিব।

***

নীলা পাথৰযুক্ত সেই আঙুঠিটো অৰ্ণৱৰ মগজুৰ গভীৰতাত যেন এখন অপ্ৰত্যাশিত মানচিত্ৰৰ প্ৰথম দিশবাৰৰ দৰে থিয় হৈ ৰ’ল। তেওঁ দিন দুয়েক ধৰি বিশ্ববিদ্যালয়ৰ প্ৰায় সকলো শিক্ষক, কৰ্মচাৰী আৰু সিনিয়ৰছকলৰ হাতৰ ফটো, প্ৰফাইল, আৰু অনুষ্ঠানত তোলা ছবিসমূহৰ মাজত সুকলমে সন্ধান চলাইছিল। শেষত, এটা ফটোত তেওঁৰ দৃষ্টি স্থিৰ হ’ল—পদাৰ্থবিদ্যা বিভাগৰ প্ৰফেছৰ অজিত বৰা, যিজনে Quantum Mechanicsৰ ওপৰত বিশেষজ্ঞ, আৰু যাৰ হাতত দীঘলীয়া এটা বক্তৃতাৰ ফটোত স্পষ্ট দেখা গৈছিল সেই ধৰণৰ নীলা পাথৰৰ আঙুঠি। যেতিয়া এই মিলনটো মগজুত স্থিৰ হ’ল, অৰ্ণৱৰ ভেতৰত উৎসাহ আৰু আতঙ্কৰ এক অদ্ভুত মিশ্ৰণ জাগ্ৰত হ’ল। কিন্তু তেওঁ তৎক্ষণাৎ উপলব্ধি কৰিলে—শুধু এটা ফটো আৰু নিজৰ অনুমানত ভিত্তি কৰি কোনো মানুহক হত্যাৰ সৈতে জড়িত বুলি ধৰা হৈছে বিপজ্জনক আৰু অন্যায়। সঠিক প্ৰমাণৰ প্ৰয়োজন, আৰু সেই প্ৰমাণ সংগ্রহ কৰা এক মিনিটৰ সীমাৰ ভিতৰত একেবাৰে সূক্ষ্ম আৰু জটিল কাম। সেয়েহে তেওঁ নীৰবে প্ৰফেছৰৰ দৈনন্দিন চলাফেরা লক্ষ্য কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে—ক্লাছৰ সময়, কফি খাবলৈ যোৱা পথ, আৰু লেকচাৰ হ’লত থকাতো তেওঁ কিমান সময়ে ক’ত থাকেন সেই সকলো তথ্য কাগজত টুকি ৰাখিলে।

প্ৰমাণ সংগ্ৰহৰ উদ্দেশ্যে তেওঁ প্ৰথম অভিযান আৰম্ভ কৰিলে বিশ্ববিদ্যালয়ৰ গ্ৰন্থাগাৰৰ কাষত থকা কফি ষ্টলত, য’ত প্ৰফেছৰ অজিত বৰা প্ৰায়ে কফি খাবলৈ আহে। অৰ্ণৱে আগতিয়াকৈ সেই স্থানত বাগি থ’লে, আৰু প্ৰফেছৰ কফি লৈ টেবুলত বহিবলৈ যেতিয়া গৈছিল, তেওঁ গোপনে ঘড়ীৰ বাটন চেপিলে। মুহূৰ্ততে সময় পিছলৈ সৰি গ’ল, আৰু তেওঁ নিজৰ অৱস্থান সামান্য সলনি কৰি প্ৰফেছৰৰ টেবুলৰ ওচৰলৈ আগবাঢ়ি গ’ল। তেওঁৰ চকু সঁজাকৈ প্ৰফেছৰৰ হাতত—হয়, সেই নীলা পাথৰৰ আঙুঠি বৰ্তমান চকচক কৰি আছে। তেওঁ মোবাইলৰ কেমেৰাৰ সহায়ত গোপনে ছবি তোলাৰ চেষ্টা কৰিলে, কিন্তু কফি ষ্টলৰ এটা কৰ্মচাৰীয়ে আচমকাই তেওঁৰ কঁকালত ঠোকৰ মাৰিলে, ফলত ছবি ঝাপসা হৈ পৰিল। সময় পুনৰ আগলৈ গতি কৰিবলৈ ধৰিল, আৰু তেওঁ নিজৰ ঠাইত পুনৰ দেখা দিলে যেন কিবা নহ’ল। এই ধৰণৰ ক্ষুদ্ৰ ক্ষুদ্ৰ অভিযানত তেওঁ আঙুঠিৰ স্পষ্ট ছবি, প্ৰফেছৰৰ চলাফেৰাৰ ৰেকৰ্ড, আৰু কিছুমান অস্পষ্ট কথা সংগ্ৰহ কৰিলে—য’ত প্ৰফেছৰ গোপনে কিবা মানুহৰ লগত টেলিফোনত ইংগিতমূলক ভাষাত কথা পাতিছিল। কিন্তু প্ৰতিবাৰ অভিযান শেষ হোৱাৰ পাছত তেওঁৰ মনে এটা বেয়া অনুভূতি থাকি গৈছিল—যেন দূৰত কোনোবা তেওঁৰ প্রতিটো পদক্ষেপ লক্ষ্য কৰি আছে।

এই অনুভূতিটো দিন দিন বাঢ়িবলৈ ধৰিল। কেতিয়াবা তেওঁ অনুভৱ কৰিছিল যে ক্লাছৰ পৰা ওলাওঁতে কোনোবা পিচলৈ অহাৰ সময়ত তেওঁক অনুসৰণ কৰিছে; কেতিয়াবা হস্টেলৰ কক্ষলৈ উভতি অহাৰ পাছত তেওঁৰ ডেস্কত থোৱা কিছুমান কাগজৰ অৱস্থান সামান্য সলনি হৈ আছে বুলি মনে পৰিছিল। এক ৰাতি, তেওঁ কেম্পাছৰ ছাঁযুক্ত গলীৰ এটা প্ৰান্তত প্ৰফেছৰৰ লগতে কালো কোটপিন্ধা এটা ছায়ামূৰ্তিক একেলগে দাঁড়ি থকা দেখিবলৈ পালে—এইটো কি কাকতালীয়, নে গভীৰ ষড়যন্ত্ৰ? তেওঁৰ হাতৰ ঘড়ীটো সেই মুহূৰ্ততে চাপিবলৈ ইচ্ছা হৈছিল, কিন্তু বুজিলে—এতিয়া পিছুতি যোৱাৰ অৰ্থ হ’ব সোজাকৈ সেই দুজনৰ ওচৰলৈ গৈ পৰা, আৰু ধৰা পৰাৰ বিপদ বহুগুণ বৃদ্ধি। তাতোকে, তেওঁৰ মগজুৰ ভিতৰত এটা স্পষ্ট সিদ্ধান্ত গঢ় লৈ উঠিল—যিমানেই বিপদ থাকক, প্ৰমাণৰ এই খেলত তেওঁ পিছু হটিব নোৱাৰিব; কাৰণ বৰ্তমান হত্যাকাণ্ডৰ গুপ্ত গাঁঠিটো খোলাৰ চাবি তেওঁৰ হাতৰ মাজতেই আছে, আৰু ইয়াৰ ওপৰত হয়তো তেওঁৰ জীৱনৰো নিয়তি নিৰ্ভৰ কৰি আছে।

***

অৰ্ণৱৰ তদন্তৰ গতি দিনে দিনে তীব্ৰ হৈ উঠিছিল। আঙুঠিৰ সূত্ৰত প্ৰফেছৰ অজিত বৰাৰ ওপৰত সন্দেহ অধিক গাঢ় হৈছিল, কিন্তু প্ৰমাণৰ জোৰ এতিয়াও নাজোৰালেহি। তেতিয়াই, এটা শনিৰ দিনৰ বিকেলত, গুৱাহাটীৰ বাণিজ্য কেন্দ্ৰত সংঘটিত হ’ল এক শিহৰণ জাগোৱা ঘটনা—মানুহেৰে ঠাসা বহুতলা মলৰ ভিতৰত কোনোবা বিজনেছমেন জনক ঠাণ্ডা মাথাৰে গুলীয়ে হত্যা কৰিলে। সংবাদ মাধ্যমৰ টিকাৰ লাইন আৰু সোশ্যাল মিডিয়াত একে সময়তে সেই খবৰ ফুটি উঠিল। ঘটনাৰ স্থানচিত্রত ভিড়, চিঞৰ, আৰু আতঙ্কৰ এক বিৰল মিশ্ৰণ দেখা গ’ল। অৰ্ণৱৰ বুকুত শিহৰণ উঠিল—এইটো একেবাৰে আগৰ হত্যাকাণ্ডৰ দৰে, নিখুঁত, দ্রুত, আৰু প্ৰমাণৰ সম্ভাৱনা প্ৰায় শূন্য কৰি দিয়া। তেওঁ সাৱধানে ক’ত আৰক্ষীয়ে ব্যৰ্থ হৈ পৰিব সেই স্থানচিহ্ন বুজি ল’লে আৰু নিজৰ মগজুত ইতিমধ্যে এক স্পষ্ট পৰিকল্পনা গঢ়িলে—ঘড়ীৰ সহায়ত ঘটনাৰ এক মিনিট পিছুতি যোৱাৰ। সেই এক মিনিটত সঠিক দৃশ্য, হত্যাকাৰীৰ চেহাৰা, আৰু কিবা নথিপত্র সংগ্ৰহ কৰাৰ চেষ্টা কৰিব।

মলৰ চতুৰ্থ তলাত থকা কফি ষ্টলৰ কাষৰ পৰা তেওঁ স্থান নিৰীক্ষণ কৰিছিল। হত্যাকাণ্ডৰ ঠিক পাছৰ অৱস্থাত তেওঁ একপাশে হ’ল, আৰু বাটনটো দৃঢ়তাৰে চেপি দিলে। চকুৰ আগৰ মানুহজনৰ ভিৰ, চিঞৰ, আৰু দৌৰ সঁচাকৈয়ে উল্টা দিশত গতি কৰিলে—মুখবোৰত আতঙ্কৰ স্থানত পুনৰ শান্ত অভিব্যক্তি ফুটি উঠিল, মানুহে গুলীৰ শব্দৰ আগৰ স্বাভাৱিক আচৰণলৈ উভতি গ’ল। আৰু তাৰ পাছত সেই মুহূৰ্ত—হত্যাকাৰী এগৰাকী কালো জ্যাকেটপিন্ধা ব্যক্তি, তীব্ৰ গতিত লক্ষ্যবস্তুৰ ওচৰলৈ গৈ মৃদু ভাৱে কোমৰৰ পৰা বন্দুক উলিয়াই গুলী চলালে। অৰ্ণৱে চকুৰ পলক নপৰাকৈ মুখটো ধৰা চেষ্টা কৰিলে, কিন্তু ঠিক তেতিয়াই হত্যাকাৰীৰ চকু তেওঁৰ চকুৰ সৈতে মিলি গ’ল। সেই দৃষ্টি—চিনাকি, যেন কোনোবা বহুদিন ধৰি তেওঁক পিছে পিছে গৈ আছে। এটা ঠাণ্ডা হাসি, আৰু তাৰ পাছত বন্দুকৰ মুখ একেবাৰে তেওঁৰ দিশে ঘুৰাই দিলে। গুলীৰ শব্দৰ সৈতে মলৰ ভিতৰ ফাট মাৰি উঠিল, আৰু তেওঁ এক প্ৰবল আঘাতৰ অনুভূতিৰ সৈতে মাটিত সৰি পৰিল।

চকু খুলোঁতেই তেওঁ দেখিলে—তেওঁ বাচি আছে। বুকুৰ ওপৰত এটা সামান্য ছিদ্ৰ, কিন্তু ৰক্ত নাই; যেন গুলী খালি গালি খাই গৈছে। শৰীৰত এক ধৰণৰ অবশ অনুভূতি আছিল, যেন সময়ৰ নিজস্ব ধাৰাই তেওঁক ৰক্ষা কৰিবলৈ ক্ষণিকৰ বাবে নিজৰ গতি সলনি কৰিছিল। কিন্তু তেওঁ সেয়া অলৌকিক বুলি ধৰা নাপায়—বরঞ্চ ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল, হত্যাকাৰীয়ে তেওঁৰ উপস্থিতি ধৰি পেলাইছে, আৰু ইয়াৰ পাছত তেওঁ লক্ষ্যবস্তুৰ তালিকাত স্থান লাভ কৰিছে। বাটন চেপি পিছুতি যোৱাৰ সিদ্ধান্তে এইবাৰ তেওঁক প্ৰমাণৰ লগতে মৃত্যুৰ মুখৰ সন্মুখত লৈ গৈছিল। ভিৰেৰে ভৰা মলৰ পৰা ওলাই আহোঁতে তেওঁৰ হাঁপৰ আৰু ধুকনি একেবাৰে অসামঞ্জস্যপূৰ্ণ আছিল। বাণিজ্য কেন্দ্ৰৰ প্ৰৱেশদ্বাৰৰ কাচৰ ছাঁত তেওঁ নিজৰ মুখলৈ চাইল—সাধাৰণ অৰ্ণৱৰ মুখ, কিন্তু চকুৰ গভীৰতাত এখন নতুন ছায়া, যিটো আগতে কেতিয়াও দেখা নাছিল। তেওঁ জানিছিল, এতিয়া সময়ৰ খেল মাত্ৰ প্ৰমাণৰ লেনদেন নহয়, এইটো হৈছে জীৱন-মৰণৰ জুয়া।

***

দ্বিতীয় হত্যাকাণ্ডৰ পাছত অৰ্ণৱৰ মনৰ ভিতৰত এক নতুন ভয়ৰ আঁচল বিস্তাৰ লাভ কৰিলে—এই হত্যাৰ খেলত তেওঁ একমাত্ৰ অংশগ্ৰহণকাৰী নহয়। হত্যাকাৰীয়ে তেওঁৰ উপস্থিতি ধৰি পেলাইছে বুলি সুনিশ্চিত হোৱাৰ লগে লগে তেওঁৰ সন্দেহ জন্মিল—সময়-পিছুতিৰ শক্তি আৰু ইয়াৰ সীমাবদ্ধতাৰ কথা আৰু কেইজনমান লোক জানে। গতানুগতিক যুক্তিৰ পৰা এইটো সৰল কথাই নহয়, কিন্তু তেওঁৰ অভিজ্ঞতা দিন দিন তেওঁক এনে বিশ্বাসৰ দিশে টানি লৈ গৈছিল। ঘটনাৰ দুদিনৰ পাছত, বিশ্ববিদ্যালয়ৰ হস্টেলৰ পৰা ওলাই কেম্পাছৰ গলীৰ পৰা গৈছিল, তেতিয়াই তেওঁৰ কাণত পলকত এক অদ্ভুত শব্দ পৰিল—পেছৰ পৰা ভৰি খুন্দা খুন্দাৰ ক্ষীণ আওাজ, যেন কিবা মানুহে দূৰত থকা অৱস্থাতো তেওঁৰ পদক্ষেপৰ সৈতে মিল ৰাখি গৈ আছে। অৰ্ণৱে একাধিকবাৰ মোড় ঘুৰি তাক ধৰি পেলাবলৈ চেষ্টা কৰিলে, কিন্তু প্ৰতিবাৰেই শূন্য গলি, ছাঁ আৰু নিৰৱতা তেওঁৰ আগত পৰিল। যদিও দৃশ্যত কিবা দেখা নাযায়, তেওঁৰ মগজু এই অনুবৃত্তি মেনে চলিছিল—কেউবা তেওঁৰ পদক্ষেপ মাত্ৰ নহয়, তেওঁৰ সময়ৰ সঁচাটোও অনুসৰণ কৰি আছে।

এই সন্দেহৰ বীজ একদম দৃঢ় গাছে পৰিণত হ’ল যেতিয়া গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ গোটেই বিপুল কেম্পাছৰ পৰা দূৰত, নিশাৰ এক গভীৰ সময়ত তেওঁক আচমকাই সন্মুখীন কৰিলে এটা অজ্ঞাত পৰিচিতি। বাণিজ্য কেন্দ্ৰৰ হত্যাকাণ্ডৰ তাৰিখৰ তিনিদিনৰ পাছত, তেওঁ Physics Buildingৰ চূড়ান্ত তলৰ পৰা তললৈ নামি আছিল। লিফ্টৰ কাষৰ শূন্য ক’ৰিড’ৰত আচমকাই কিবা পৰিলক্ষিত হ’ল—এটা মৃদু সুগন্ধ, যিটো তেওঁ কেতিয়াও নাসুনা আছিল, আৰু তাৰ পাছত ছাঁৰ পৰা বাহিৰলৈ আগবাঢ়ি আহিল এজনী নবযৌবনা মহিলা। দীঘল কালো কেশ, চকুত এক প্ৰবল স্থিৰতা, আৰু তেজ-ৰঙা স্কাৰ্ফত ওলমি থকা অদ্ভুত চিহ্ন—যেন কোনো গুপ্ত সংগঠনৰ প্ৰতীক। তেওঁ এক মুহূৰ্ত নষ্ট নকৰি সৰলভাৱে ক’লে, “এই ঘড়ী তোৰ নহয়।” স্বৰটো ঠাণ্ডা, কিন্তু তাৰ ভিতৰত এক ধৰণৰ হুঁচিয়নিৰ গৰম বাসি আছিল। অৰ্ণৱ স্তম্ভিত হৈ আছিল—এইজনী মহিলা তেওঁৰ হাতৰ ঘড়ীৰ কথা কিদৰে জানে? উত্তৰ বিচাৰিবলৈ মুখ খোলাৰ আগতেই তেওঁ পুনৰ ক’লে, “তই যদি বেছি গভীৰলৈ যাবি, তই বাচিব নোৱাৰিবি।” সেই শব্দবোৰত যেন কোনো দূৰ অতীতৰ সঁচা আৰু ভবিষ্যতৰ শপথ একেলগে মিশি গৈছিল।

তেওঁ কিবা কৈ পুনৰ ছাঁৰ মাজত মিলাই গ’ল, যেন কেতিয়াও উপস্থিত নাছিল। অৰ্ণৱ দম নলোৱাকৈ ঠাইত থিয় হৈ ৰ’ল, হাতত ধৰা ঘড়ীটোত চকু পৰাইছিল—যেন এতিয়ালৈকে ইয়াৰ ধাতব পৃষ্ঠত নিজৰ প্ৰতিচ্ছবিখন চিনিছিল, কিন্তু এইবাৰ তাত যেন অজ্ঞাত বহুবোৰ হাতৰ ছাপ থকা দেখা পালে। তেওঁ বুজিলে, সময়ৰ খেলটো একেবাৰে একলগীয়া যাত্ৰা নহয়, ইয়াৰ পৰা আগতীয়াকৈ বাছি লোৱা অংশগ্ৰহণকাৰী আছে, আৰু সেইবোৰৰ ভিতৰত কেইজনমান হয়তো তেওঁৰ সন্মুখত সদায় এক পাদানী আগত। এই অজ্ঞাত মহিলাৰ কথাই তেওঁৰ বুকুৰ ভিতৰত দুই ধৰণৰ আগুন জ্বলাই দিলে—ভয় আৰু কৌতূহল। ভয় এইবাবে, যে তেওঁ সঠিকভাবে নাজানে কোনবোৰ শক্তি তেওঁৰ বিপক্ষে কাম কৰি আছে; আৰু কৌতূহল এইবাবে, যে তেওঁ জানে, এই সঁচাটোক পূৰ্ণ ৰূপত বুজিবলৈ তেওঁক এই বিপজ্জনক পথত আগুৱাব লাগিব। কিন্তু নিজৰ অজান্তেই তেওঁ এক নীৰব প্ৰতিজ্ঞা কৰিলে—যিমানেই গভীৰ হওক এই খেল, তেওঁ তাৰ অন্তত কি আছে চাবলৈ ছাড়িব নোৱাৰে।

***

গুপ্ত মহিলাজনীৰ উপস্থিতিৰ দুদিনৰ পাছত অৰ্ণৱ কেম্পাছৰ এক পৰিত্যক্ত বেঞ্চত তেওঁৰ সৈতে পুনৰ দেখা পেলালে। এইবাৰ তেওঁ একেবাৰে স্পষ্টভাৱে কথা আৰম্ভ কৰিলে—যেন তেওঁ নোৱাকৈ অৰ্ণৱৰ কৌতূহল আৰু সন্দেহ দুয়ো বৃদ্ধি কৰি গৈছিল। “এই ঘড়ীটো, যাক তই অলৌকিক বুলি ভাবিছ, সেয়া অলৌকিক নহয়—ই বিজ্ঞানৰ ফল, আৰু সেই বিজ্ঞান এতিয়া মৃত্যুৰ খেলৰ মাজত আটকা পৰিছে।” মহিলাজনীৰ নাম আছিল ৰিন, আৰু তেওঁৰ স্বৰ একেবাৰে নাৰম, কিন্তু শব্দবোৰত ভয়ানক সঁচা বুজাই দিছিল। তেওঁ ক’লে, কেইবছৰ আগতে জাপানৰ এক অতিগোপন লেবৰেটৰীত এটা গুপ্ত প্ৰজেক্ট চলিছিল, য’ত পাৰদৰ কোয়ান্টাম-কম্পনৰ সহায়ত “ক্ষণিক সময়-পিছুতি” সৃষ্টিৰ প্ৰযুক্তি বিকাশ কৰা হৈছিল। ইয়াৰ উদ্দেশ্য আছিল সময়ত কেৱল এক মিনিটৰ বাবে উভতি গৈ ঘটনাৰ ক্ষুদ্রতম ত্ৰুটি সংশোধন কৰা—যুদ্ধক্ষেত্ৰ, গুপ্ত অভিযান, বা প্ৰাণ ৰক্ষা কৰাৰ পৰিস্থিতিত। কিন্তু এই প্ৰযুক্তি ছিল দুৰ্গম আৰু বিপজ্জনক, কাৰণ ইয়াৰ সময়ৰ সঁচাত অতি ক্ষণস্থায়ী কিন্তু গভীৰ ঢৌ সৃষ্টি হৈছিল, যি ভুল হাতে পৰিলে বিপৰ্যয় ডাঙি আনিব পাৰে।

ৰিনৰ কথাত অৰ্ণৱৰ চকু বিস্তৃত হ’ল—তেওঁ ভাবিছিল ঘড়ীটো হয়তো কোনো প্ৰাচীন বা জাদুকৰী বস্তু, কিন্তু এইটো যে এতিয়া বিজ্ঞানৰ গুপ্ত সীমাৰ অংশ, তাৰ কথা কল্পনাও নকৰিছিল। ৰিন আগবঢ়িল, “লেবৰেটৰীৰ এজন বিজ্ঞানী, নাকামুৰা কেঞ্জি, এই প্ৰটোটাইপটোৰ প্ৰধান নক্সাকার আছিল। কিন্তু প্ৰজেক্ট সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ আগতেই তেওঁ লেবৰেটৰীৰ নীতিৰ বিপক্ষে গৈ ইয়াক চুৰ কৰি পলায়ন কৰে। কিয়? সেইটো সম্পূৰ্ণ সঁচা কোনোবাই নাজানে, কিন্তু অনুমান আছে—তেওঁ ইয়াক নিজৰ স্বাৰ্থ পূৰণৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ চাইছিল, হয়তো কোনো ব্যক্তিগত ক্ষতি উভতাই আনিবলৈ, নহয়তো কোনো বৃহৎ ষড়যন্ত্ৰৰ অংশ ৰূপে।” এই ঘটনাৰ পাছতেই লেবৰেটৰীৰ ফাইল, তথ্য, আৰু নথি গোপন কৰি দিয়া হয়। নাকামুৰাৰ পলায়নৰ পাছত, জাপানত অজ্ঞাত মৃত্যুৰ কিছুমান ঘটনা সংঘটিত হ’ব ধৰিলে, আৰু সেই শৃঙ্খলা শীঘ্ৰে এচিয়াৰ অন্য দেশলৈও বিস্তাৰ লাভ কৰিলে। গুৱাহাটীলৈ এই ঘড়ীটো কেনেকৈ আহিল, সেইটো ৰিনো জানে না, কিন্তু তেওঁৰ অনুমান—নাকামুৰা বা তেওঁৰ ঘনিষ্ঠ কিবা ব্যক্তি ইয়ালৈ আহিছিল।

অৰ্ণৱৰ হাতৰ ঘড়ীটো এতিয়া তেওঁৰ চকুত একেবাৰে ভিন্ন হৈ পৰিছিল—ই কেৱল অদ্ভুত এক সামগ্ৰী নহয়, ই এক বৈজ্ঞানিক বিপ্লৱৰ পিণ্ড, আৰু এক সময়-হত্যাৰ অস্ত্ৰ, যাৰ বাবে মানুহে প্ৰাণ দিবলৈও সাজু। ৰিন তেওঁৰ দিশে গম্ভীৰ চকুৰে চাই ক’লে, “তই এইটো পালে কাকতালীয়ত, কিন্তু এই খেলত কোনো কাকতালীয় নাই। প্ৰত্যেক অংশগ্ৰহণকাৰীক কিবা কাৰণতে বাছি লোৱা হয়। যদি নাকামুৰাৰ শত্রু বা অনুসৰণকাৰী তোৰ ওপৰত নজৰ ৰাখিছে, তই এক মিনিটৰ শক্তিয়ে তেওঁলোকৰ হাতৰ পৰা বাচিব নোৱাৰিবি।” কথাবোৰৰ পাছত অৰ্ণৱৰ মগজুতে যেন নানান চিত্ৰ একেলগে খেলে উঠিল—বাণিজ্য কেন্দ্ৰৰ হত্যাকাণ্ড, হত্যাকাৰীৰ ঠাণ্ডা চকু, আৰু তেওঁৰ ওপৰত চলা গুলী। এতিয়া তেওঁ জানিল—এই যাত্ৰাৰ অন্তত কেৱল প্ৰমাণ নোহোৱাকৈ, হয়তো জীৱন বা মৃত্যুৰ এক চূড়ান্ত পৰীক্ষা অপেক্ষা কৰি আছে। আৰু তাৰ আগত তেওঁক এই ঘড়ীৰ অতীতৰ সকলো স্তৰ উদঘাটন কৰিব লাগিব, যিমানেই গভীৰ বা বিপদজনক নহওক।

***

শহৰৰ শীতল নিশাৰ আৱৰ্তনত, অৰ্ণৱ আৰু ৰিনয়ে শেষ খণ্ডৰ পৰিকল্পনা সাজি পেলালে। বহুদিনৰ গুপ্ত অনুসৰণ, ছায়াৰ দৰে আগবাঢ়া হত্যাকাৰীৰ পদক্ষেপ ধৰা, আৰু এক মিনিটৰ অসীম সম্ভাৱনাৰ খেলত এতিয়া তেওঁলোকে ফাঁদ পাতিবলৈ প্রস্তুত। স্থান নিৰ্বাচিত হ’ল—শহৰৰ পুরণি বাণিজ্যিক গুদাম, যি বহুদিনৰ পৰা বন্ধ হৈ আছে আৰু য’ত সকলো পদক্ষেপ সহজে লুকুৱাব পৰা যায়। ৰিনৰ কাষত আছিল উচ্চ-সংবেদনশীল কেমেৰাৰ ব্যৱস্থা, যি প্রতিটো সেকেণ্ডৰ সূক্ষ্মতম গতিও ধৰি ৰাখিব পাৰিব, আৰু অৰ্ণৱৰ হাতত আছিল সেই কুখ্যাত পাৰদৰ ঘড়ী। পরিকল্পনা স্পষ্ট—হত্যাকাৰী মাটিত পা দিয়া মুহূৰ্ততেই ঘড়ীৰ শক্তি ব্যৱহাৰ কৰি এক মিনিট পিছুতি যাব, ঘটনাৰ ক্ৰম ধৰি আৰু প্ৰমাণ একেলগে সংগ্ৰহ কৰি তেওঁৰ প্ৰত্যেক ক্ৰিয়াকাণ্ড নথিভুক্ত কৰা। কিন্তু অৰ্ণৱৰ অন্তৰত আছিল অশান্তি—ঘড়ীৰ সীমা তেওঁ জানে, কিন্তু হত্যাকাৰী যদি এই সীমা ভাঙিব চেষ্টা কৰে?

প্লেনমতে সকলো আৰম্ভ হৈছিল নিখুঁতভাৱে। নিশাৰ আঁচলত গুদামৰ ভিতৰত লুকাই থকা দুয়ো মানুহে কেতিয়াবা হেঁপাহৰ নিস্তব্ধতা ভাঙি খোলা দুৱাৰৰ শব্দ শুনিল। হত্যাকাৰী—কালো কোট, মুখত ছায়াৰ আঁচল, হাতত সেই বিশেষ আঙুঠি—চুপচাপ ভিতৰলৈ সোমাল। ৰিন সংকেত দিল, অৰ্ণৱ বাটন চেপি এক মিনিট পিছুতি গ’ল। তেওঁ হত্যাকাৰীৰ প্ৰতিটো গতি লক্ষ্য কৰিলে—বাম হাতৰ সঞ্চালন, কোমৰৰ ওচৰত গোপন বন্দুকৰ উপস্থিতি, আৰু পকেটৰ ভিতৰত সঞ্চালিত অন্য কোনো যান্ত্ৰিক বস্তু। এই বাৰে অৰ্ণৱ কেবল দৃশ্য সংগ্ৰহ কৰাত সীমাবদ্ধ ৰ’ল নে, তেওঁ হত্যাকাৰীৰ পথ আটকে দিছিল, ৰিনে লুকাই থোৱা কেমেৰাৰ ফ্লেচত সেই মুহূৰ্ত বন্দী কৰিলে। কিন্তু ঠিক তেতিয়াই, এক অদ্ভুত ঘটনা ঘটিল—হত্যাকাৰী বাটনসমূহ থকা এটা বেল্টৰ পৰা এক উজ্জ্বল নীলা আলোকোচ্ছ্বাস ছাড়ি দিলে, আৰু পৰবৰ্তী সেকেণ্ডত সময় যেন অনিয়মিত হ’ল।

আচৰিতভাৱে অৰ্ণৱৰ মনত এক ধাক্কা লাগিল—এই মানুহটোৱে ঘড়ীৰ সীমা ভাঙি অধিক পিছুতি যাবলৈ চেষ্টা কৰি আছে, আৰু সেই প্ৰচেষ্টাই সময়ৰ স্বাভাৱিক গতি বিকৃত কৰি তুলিছে। গুদামৰ ভিতৰত বস্তুবোৰৰ গতি হ্ৰাস, বাতাসৰ কণাৰ অনিয়মিত সঞ্চালন, আৰু তেওঁৰ নিজৰ হৃদস্পন্দনৰ ছন্দহীনতা সকলো এই বিকৃতিৰ প্ৰমাণ দিছিল। ৰিনৰ কণ্ঠ একেবাৰে চিন্তিত, “যদি তেওঁ এইটো সফল কৰে, তেতিয়া এই শহৰৰ সকলো সময়-অবস্থান একেলগে ধ্বংস হ’ব।” অৰ্ণৱক কোনোবাবে সেই সীমা পুনৰ সংহত কৰিব লাগিব, নহ’লে এই সংঘৰ্ষে কেৱল তেওঁলোককেইজন নহয়, সমগ্ৰ নগৰৰ সময়ৰ ধাৰা চিৰদিনৰ বাবে বিকৃত কৰি দিব। এক গভীৰ নিশ্বাস ল’ই, অৰ্ণৱ নিজৰ হাতৰ ঘড়ীৰ পাৰদ-কম্পন নীয়ন্ত্ৰণত নিবিড় মনোযোগ দিলে, আৰু হত্যাকাৰীৰ অনিয়ন্ত্রিত সময়-ত্ৰুটিৰ মাজত সঠিক মিলনবিন্দু বিচাৰি পেলালে। শেষত, এক প্ৰচণ্ড স্ফুৰণৰ সৈতে সময় পুনৰ মূল ধাৰালৈ উভতিল, হত্যাকাৰী মাটিত অচেতন হৈ পৰিল, আৰু সেই এক মিনিটৰ খণ্ডত সংগ্ৰহ কৰা সকলো প্ৰমাণ তেওঁলোকৰ হাতত পৰিল—কিন্তু অৰ্ণৱৰ মনত আছিল এক নতুন প্ৰশ্ন—সময়ৰ সৈতে এই খেলৰ অন্ত সত্যই ইমানেই সহজে সম্ভব নে?

***

গুদামঘৰৰ ভিতৰত স্ফুৰণৰ প্ৰভা ধীৰে ধীৰে বিলীন হোৱাতেই দৃশ্য স্পষ্ট হ’ল। মাটিত পৰি থকা হত্যাকাৰীৰ মুখখন অৰ্ণৱৰ চকুত পৰিল, আৰু সেই দৃশ্যই তেওঁৰ বুকুৰ ভিতৰত এক ঠাণ্ডা সৰপটি বোৱাই দিলে। তেওঁ আছিল প্ৰফেছৰ ঈশান বৰা—পদার্থবিদ্যাত অসাধাৰণ মেধাবী, বিশ্ববিদ্যালয়ৰ এক প্ৰাক্তন গৱেষক, যিয়ে কেতিয়াবা সেই গোপন জাপানী প্ৰকল্পত সহযোগিতা কৰিছিল। বহু বছৰৰ আগৰ এক অজ্ঞাত সংকটৰ বাবে তেওঁক প্ৰকল্পৰ পৰা বাহিৰ কৰি দিয়া হৈছিল, আৰু সেই পৰা তেওঁৰ জীৱন পথভ্ৰষ্ট হৈছিল। ঈশান বৰাৰ চকুত এক ধৰণৰ উন্মাদনা আৰু আক্ষেপৰ গাঢ় ছায়া, যেন তেওঁৰ জীৱনৰ সকলো বেদনা আৰু প্ৰতিহিংসা এই পাৰদৰ ঘড়ীৰ মাজতেই বন্দী আছিল। “তুমি বুজিব নোৱাৰা অৰ্ণৱ,” তেওঁ শ্বাস ফুৰাই ফুৰাই ক’লে, “এক মিনিট—এটা ক্ষণ—ই জীয়ন-জীৱনৰ সকলো নিয়ম পাল্টাব পাৰে। মই সেই নিয়মৰ বিপক্ষে যুদ্ধ কৰিছোঁ।”

অৰ্ণৱৰ কাণত সেই শব্দবোৰ বজ্ৰৰ দৰে খলখলাই উঠিছিল। এই গৱেষকে তেওঁৰ বৈজ্ঞানিক জ্ঞান আৰু প্রতিহিংসাৰ মিশ্ৰণে যি সৃষ্টি কৰিছিল, সেয়া কেৱল হত্যাকাণ্ড বা ব্যক্তিগত প্ৰতিশোধৰ কথা নহয়—ই সময়ৰ সৃষ্টিগত গাঁঠি খুলিবলৈ এক বিপজ্জনক প্ৰয়াস। ৰিন তেওঁৰ কাষত থাকি ফিসফিস কৰি ক’লে, “অৰ্ণৱ, এতিয়া সিদ্ধান্ত ল’ব লাগিব। এই ঘড়ী যদি তাৰ হাতত পুনৰ পৰে, বা তোৰ হাতত থাকে, তেতিয়া কেৱল ব্যক্তিগত বিপদ নহয়—এইবোৰে মানৱ সভ্যতাৰ গতি পাল্টাই দিব পাৰে।” অৰ্ণৱ জানিছিল, নিজৰ একাধিক ভুল বা ব্যক্তিগত ক্ষোভ মেটাবলৈ এই যন্ত্ৰৰ প্ৰলোভন সহজেই মনত জন্মিব পাৰে। তেওঁৰ মনত পুনৰ উঠি আহিছিল সেই দিনবোৰৰ কথা—যেতিয়া তেওঁ ঘড়ীৰ সাহায্যে কফি ফেলাৰ ভুল ঠিক কৰিছিল, ক্লাচ মিছ কৰাৰ লাজ এৰাইছিল, বা মানুহজনৰ গুলীৰ পৰা জীৱন বচাইছিল। প্ৰতিটো অভিজ্ঞতা একে সময়ে মোহময় আৰু ভয়ঙ্কৰ আছিল।

অবশেষত, ধূলি আৰু ছায়াৰে আৱৃত গুদামঘৰৰ মাজত, অৰ্ণৱ গভীৰ নিশ্বাস ল’ই পাৰদৰ ঘড়ীটো হাতত লৈ বাটনটোৰ ওপৰত আঙুলিৰ চাপ দিছিল—এইবাৰ পিছুতি যাবলৈ নহয়, বরং যান্ত্ৰিক অন্তৰ্ভাগৰ পূৰ্ণ শক্তি মুক্ত কৰি ইয়াক চিৰদিনৰ বাবে নিষ্ক্ৰিয় কৰিবলৈ। এক ক্ষণৰ মাজতেই ডায়েলৰ মাজৰ পাৰদৰ কণাগুলি উজ্বল আলোত ফুটি উঠি ধূলিৰ দৰে হাওঁফাওঁ হৈ উড়ি গ’ল, আৰু মাত্ৰ ৰই গ’ল এক শূন্য খোল—যেন ই সময়ৰ ওপৰত মানৱ লোভৰ প্ৰমাণ। ঈশান বৰাক আৰক্ষীয়ে লৈ গ’ল, আৰু ৰিনৰ চকুত আছিল স্বস্তি আৰু গাম্ভীৰ্যৰ মিশ্ৰণ। অৰ্ণৱ নীৰবে আকাশলৈ চাই ভাবি পেলে—সময়ৰ সৈতে খেলা মানে জীৱনৰ প্ৰতিটো অদৃশ্য সূত্ৰত হাত দিয়া, আৰু এই সূত্ৰবোৰ কেতিয়াও বিনা মূল্যত টানিব নালাগে। সেই দিনতে তেওঁ প্ৰতিজ্ঞা কৰিলে—যেতিয়া ভুল হ’ব, সেয়া ঠিক কৰিবলৈ দ্বিতীয় সুযোগৰ আশাত সময়ৰ গতি পাল্টাবলৈ নহয়, বেছি বেছি সচেতনভাৱে বৰ্তমানক বাঁচিবলৈ।

****