সন্দীপন বৰা
অন্ধকাৰ নিশাই আচ্ছাদিত কৰি থোৱা কাজিৰঙাৰ জংগলৰ মাজত, গগনৰ বুকুত হালধীয়া চাঁদমাহঁত ঝুলিছে আৰু বনটোৰ গভীৰ পৰা উলাহভৰা জন্তুৰ শব্দ একো একো কৰি কাণত সোমাই আহিছে। সেই নিশা বনকর্মী অজয় নিয়মীয়া পৰিদৰ্শনত ওলাইছিল, বন্দুক কঁকালত লগাই আৰু হাতত টোৰ্চ লৈ। জংগলৰ নিশা পাহাৰ মানে মাত্ৰ কৰ্তব্য নহয়, ভয় আৰু জিঞ্জিৰণিও। গগনৰ চাঁদ যদিও বনটোৰ ওপৰত আলো ফেলিছিল, কিন্তু অৰণ্যৰ ঘন গছপুলে সেয়া প্ৰায় গিলি পেলাইছিল, যেন এক আছুৰি আঁধাৰে জগৎটো ঢাকি ধৰিছে। গধূলিৰ গন্ধ, মাটিৰ শোঁৱা, গছৰ পাতত সুৰসুৰণি, আৰু দূৰত এডোখৰ বন্য হস্তীৰ কণ্ঠধ্বনি—এইবোৰে অজয়ক সজাগ কৰি ৰাখিছিল। কিন্তু সেই নিশা, সাধাৰণত যি ধৰণৰ জীৱজন্তুৰ শব্দ শুনা যায়, সেয়াৰ মাজত এটা অদ্ভুত শীতলতা পৰি গৈছিল, যেন জংগলৰ বুকুত কোনো অচিনাকী উপস্থিতি সোঁতীয়া হৈ আহিছে। অজয় পদক্ষেপ ধীৰ কৰি এক বগা গছৰ ছাঁত থমকি ৰ’ল। তেতিয়াই, পাতৰ মাজৰ পৰা উদঙি উঠিল এক ডাঙৰ কালচোঁ চায়ামূর্তি। টোৰ্চৰ আলোতেই মাত্ৰ এচাম ক’লা আকাৰ, মানুহৰ দৰে, কিন্তু প্ৰকৃত মানুহৰ দৰে নিখুঁত নহয়, যেন ক’ব পৰা নাযায়—মানৱ নে অন্য কোনো জগতৰ সত্বা। একমাত্ৰ চকুত পৰিল সেই মূৰ্তিৰ আকাৰ আৰু দুপাহৰীয়াৰ দৰে দেহৰ সঁচা, যি প্ৰায় স্থিৰ হৈ কিছু সময় অজয়কেই চাই থাকিল, আৰু তাৰ পিছতেই এক নিমিষত ধোঁৱাৰ দৰে আঁতৰি গ’ল।
অজয়ৰ বুকুৰ ধপধপনি বাঢ়ি গ’ল। হঠাতে ধপ ধপ শব্দত তেওঁ নিজেও টের পালে—তেওঁক এক শীতল ভয়াৱহতা আৱৰি ধৰিছে। এক মুহূৰ্তৰ বাবে মনে হৈছিল, এয়া কেবল প্ৰচণ্ড ক্লান্তি আৰু শংকাই তেওঁৰ চকুৰ কল্পনা জন্মাইছে। কিন্তু তেতিয়াই, কাষত থিয় গছৰ পাতবোৰ অনাহূতকৈ ডব ডবকৈ সৰি পৰিল, যেন কোনো অদৃশ্য প্ৰাণী সৰুসুৰাই গৈছে। তেওঁৰ কাণত যেন অস্পষ্ট ধ্বনিৰ প্রতিধ্বনি বাজিল—মানুহৰ দৰে গমগমীয়া শ্বাস, কিন্তু গহীন অন্ধকাৰৰ পৰা। তেওঁ বন্দুকখন মাৰি ধৰিলে, টোৰ্চৰ আলো অতি সতৰ্কতাৰে এঠাইৰ পৰা আন ঠাইলৈ ঘুৰাই দিলে, কিন্তু আলোতেই পঢ়া পৰিল কেৱল কেঁচা মাটি আৰু বুটা। কোনো চিহ্ন, কোনো পদক্ষেপ, কোনো জীৱন্ত প্ৰমাণ—কিবা নাই। তবুও, তেওঁৰ মগজুৰ ভিতৰত যেন এক কথাই খচখচাই উঠিল—এই চায়ামূর্তি কোনো সাধাৰণ জংগলীয়া জীৱ নহয়, কোনো সাধাৰণ মানুহো নহয়। কিছুমান দিনৰ আগতে শুনা শিকাৰী আৰু ভূতৰ কথাবোৰ তেওঁৰ মনত উচপ খাই উঠিল। গণ্ডাৰহন্তা শিকাৰী, যিবোৰক ধৰি থকাৰ আগতেই মাৰাত্মকভাবে গুলীত নিহত হৈছিল, সেইসকলৰ আত্মাই নেকি এই কাজিৰঙাৰ নিশাৰ বুকুত ঘূৰি ফুৰিছে? নে কোনো আধুনিক ষড়যন্ত্ৰৰ আঁচলত গোপনে থকা মানুহে জংগল পাহাৰ কৰ্মীক ভয় দেখুৱাবলৈ আখৰীয়া খেল খেলিছে? প্ৰশ্নবোৰে অজয়ৰ মগজুত জটিল বনতকৈও ঘন কুটিলতা গঢ়ি তুলিলে।
অজয় সেই নিশা বহু দূৰলৈ নাহিল, কিয়নো বায়ুৰে নিজৰ লগত অদ্ভুত অশান্তি বগাই আনিছিল। জংগলৰ ওপৰত যেন এক বুজাব নোৱাৰা নীৰৱতাৰ চাপ পৰি আছিল। দূৰবৰ্তী শালগছত বসা নিশাচৰ পখিৰ সুৰ ধ্বনি আছিল, কিন্তু সেয়া সেয়া নীৰৱতাৰ মাজত কেতিয়াবা হঠাৎ তীক্ষ্ণ হৈ উঠি অজয়ৰ হাড় শীতল কৰি তুলিছিল। তেওঁ নিজৰ চকুত ধৰা সেই ছায়াটোক বাৰে বাৰে মনত আনি পৰ্যালোচনা কৰিলেও, কোনো সলনি উত্তৰ নাপাই, শঙ্কাই বাঢ়ি গৈছিল। গছৰ আড়ালত, অন্ধকাৰৰ বুকুত কোনোবাই নিৰৱে চাই আছে—এই অনুভৱত তেওঁৰ হাতত ধৰা বন্দুকৰ গুৰি আঠুৰ লগত ঠেকি থকাতো বেছিকৈ গম পোৱা গ’ল। কেতিয়াবা যেন এক শীতল হাওয়া ফুঁকিলে, আৰু সেই হাওঁতএ এক গন্ধ লৈ আহিছিল—দগ্ধ মাটিৰ দৰে, পুৰণি গন্ধকীয়া ধোঁৱাৰ দৰে। এই গন্ধ অজয়ে কেতিয়াও পাহাৰে অনুভৱ কৰা নাছিল। অবশেষত, গভীৰ নিশা অতিক্ৰম কৰি, অজয়ে নিজৰ পাহাৰ সম্পূৰ্ণ কৰি গাঁৱলৈ ফুৰা আৰম্ভ কৰিলে, কিন্তু তেওঁৰ অন্তৰ মনে গঢ়ি তোলা শংকা আৰু জিজ্ঞাসাই গোপনে প্রতিজ্ঞা কৰিলে—এই অদ্ভুত ছায়াটোৰ গুপ্ত কথাটি তেওঁ খুজি বাহিৰ কৰিবই লাগিব। কিয়নো কাজিৰঙাৰ নিশা কেবল মাত্ৰ বনৰ নিশা নহয়, এয়া কোনো এক ভয়ংকৰ সত্যৰ আঁচলত লুকাই থকা অভিশপ্ত আখ্যান।
***
পৰদিনা পুৱাই অজয় জঙ্গলেৰ চৌকি ঘৰত উঠি পৰিল, কিন্তু নিশাৰ ঘটনা তেওঁৰ চকুতেই একে পৰা। উশাহ লওঁতে সেই ছায়ামূর্তিৰ ৰূপেই আগত আহি পৰিছিল, আৰু বুকুৰ ভিতৰত এখন খচখচা অশান্তি যেন গহীন হৈ গঢ়ি উঠিছিল। গরম চাহৰ কাপ লৈ তেওঁ সিদ্ধান্ত কৰিলে, আজিহে এই কথাটো সহকৰ্মীসকলক ক’ব লাগিব। কিয়নো যদি সত্যিই কিবা অস্বাভাৱিক, নে গুপ্ত শিকাৰী চক্ৰই ভয় দেখুৱাবলৈ খেল খেলিছে, তেন্তে এককালে ইয়াক বুজি উলিয়াব পৰা সম্ভৱ নহয়। ক’ত ক’ব, কাহানিতকৈ জংগল পাহাৰ কৰা সহকৰ্মীসকলেই তেওঁৰ আটাইতকৈ ওচৰীয়া। সেই ধৰণৰ বিশ্বাসেৰে তেওঁ চৌকি ঘৰৰ ভিতৰত বহি থকা দলটোৰ ওচৰলৈ আগবাঢ়ি গ’ল। কাষত থকা দুলীয়া খাটত বিৰাজ দাই বৰঙণী মাৰি বহিছিল, কাগজৰ চিগাৰেটৰ ধোঁৱা ওলাইছিলো মেলানি কৰি। দীপক আৰু অনন্ত টেবুলৰ ওচৰত চাহৰ কাপত টোঙাই থকা অৱস্থাত বন পৰিদৰ্শনৰ দিনপত্ৰ লিখি থকাৰ অভিনয় কৰি আছিল। অজয় গম্ভীৰ চকুত চাৰিওফালে চাই, কণ্ঠস্বৰক কিছু নীচ কৰি ঘটনাৰ আৰম্ভণি কৰিলে। “গৈ ৰাতি পাহাৰ দি থকা অৱস্থাত মই এক অদ্ভুত ছায়া দেখিছিলো… মানৱৰ দৰে, কিন্তু মানুহ নহয়। টোৰ্চৰ আলোত স্পষ্ট আছিল, তাৰপিছতে এক নিমিষতে গায়েব হ’ল।” তেওঁৰ মুখত ভয় আৰু শঙ্কাৰ স্পষ্টতা আছিল, কিন্তু বাকীজনৰ চকুত অচিৰেই উলাহ আৰু হাহি খচি পৰিল।
“হা হা হা… অজয়, তই নাজানিছে নেকি? নিশা পাহাৰতে ইমান দিন ধৰি থাকি থাকি মাথোঁ আতংকত ভুত দেখিছে। ক’লা ছায়া মানে সাধাৰণতে গছৰ পাতৰ ছাঁ আৰু টোৰ্চৰ আলোত সেই আকাৰ হয়,”—দীপকে হাহি মাৰি ক’লে। বিৰাজ দাই সোঁচৰ ধোঁৱা উলিয়াই ক’লে—“নো হওঁন, কেতিয়াবা গণ্ডাৰৰ লগত অন্য জন্তু ওলাওঁতে, হাওঁতত পাতৰ ছাঁ গঢ়ি পঢ়িলেই লাগে কিবা অচিনাকী সত্বা আহিছে। বনখনত ভুত-প্ৰেত নাই, এইবোৰ মানুহৰ মনৰ কল্পনা।” অনন্তে সৰ্বাধিক ঠাট্টা কৰি ক’লে—“অথবা কোনো গুপ্ত শিকাৰীয়ে ভয় দেখুৱাবলৈ চেষ্টা কৰিছে, যাতে আমাৰ দৰে বনকর্মীয়ে ৰাতিপুৱাত পাহাৰ নকৰে। শুনা নাইনে, কিছু দিনৰ আগতে চাৰিওফালে কিমান ড্ৰোনৰ আলো দেখা গৈছিল?” বাকীজনেও হাহি মাৰি একে কথা পুনৰাবৃত্তি কৰিলে, যেন অজয়ৰ গম্ভীৰ অভিজ্ঞতা মাথোঁ চাৰিটা চাহৰ কাপ আৰু দুটা ঠাট্টাৰ উপকৰণ। কিন্তু অজয়ৰ অন্তৰৰ কষ্ট আৰু বিৰক্তি বাঢ়ি গ’ল। তেওঁ গম্ভীৰ হৈ ক’লে—“আমি বন সংৰক্ষণ কৰিবলৈ অহা মানুহ, যদি কোনো শিকাৰীয়ে সত্যিই নতুন কৌশলতে ভয় দেখুৱাইছে, তেন্তে আমি কিছুমান অতি বিপদজনক ষড়যন্ত্ৰৰ আগমূহূৰ্ততে দাঁড়াই আছো। এইটো ঠাট্টা নহয়।” কিন্তু তেওঁৰ কণ্ঠস্বৰৰ দৃঢ়তাও সহকৰ্মীসকলৰ ওপৰত কোনো প্ৰভাৱ পেলাব নোৱাৰিলে।
অজয়ৰ মনত তেতিয়া এক ধৰণৰ নিঃসঙ্গতা আৰু হতাশা আৱৰি ধৰিলে। তেওঁ সহকৰ্মীসকলক কথাবোৰ কৈছিল সহায়ৰ আশা কৰি, কিন্তু হেঁচা হাহি আৰু ঠাট্টাত তাৰ গুৰুত্ব উলটাই পেলোৱা হ’ল। তেওঁ কাষৰ চাহৰ কাপখনত চুমুক দিয়া অৱস্থাত মাটিৰ ফটক ফটক শব্দ শুনি আছিল, যেন কোনো অচিনাকী সতর্কবাণী বনৰ পৰা আহিছে। মাত্ৰ তেওঁকে শুনা যায়, বাকীজনক নহয়। জঙ্গলেৰ উশাহ বোকা হ’বলৈ ধৰিছিল, যেন গোপনে কিবা গম্ভীৰ সত্য আহিব খুজিছে। সহকৰ্মীসকলক চাবলৈ গৈ তেওঁ যেন বুজিলে—তেওঁক একলাৰ যুঁজ লড়িব লাগিব, যিহেতু বিশ্বাসৰ মঞ্চত তেওঁ পৰাজিত। তথাপিও তেওঁ মনত এক গুপ্ত প্ৰতিজ্ঞা কৰিলে—এই অদ্ভুত ছায়া সঁচাই কি আছিল সেয়া তেওঁৰ খোজে খোজে খোলাব। হয়তো ভয় দেখুৱাই গুপ্ত শিকাৰী সকলে গোপনে জংগলৰ বুকুত নৃশংস কাৰ্য চলাইছে, হয়তো সত্যিই কিবা অজ্ঞাত সত্বা ইয়াত ঘূৰি ফুৰিছে—কিন্তু যি নহওঁক, অজয়ে বিশ্বাস কৰিলে, এই আঁধাৰৰ গুপ্ত ছায়াৰ সৈতে মোকাবিলা কৰা তেওঁৰ জীৱনৰ সৰ্বাধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ দায়িত্ব হব।
***
অজয়ৰ মনত তেতিয়াও অস্থিৰতা চলি আছিল, কাৰণ সহকৰ্মীসকলৰ অবিশ্বাসে তেওঁক একেলগে হতাশ আৰু বিচ্ছিন্ন কৰি পেলাইছিল। কিন্তু তাৰপিছত তেওঁৰ সৈতে দেখা হ’ল বিৰাজ দাইৰ সৈতে, যি বহু বছৰ ধৰি কাজিৰঙাৰ বনৰ পাহাৰ দিছে আৰু বন প্ৰহৰীৰ মাজত অভিজ্ঞতাৰ বাবে সৰ্বাধিক সম্মানীয়। গম্ভীৰ মুখ, কুঁচি পৰা চকু আৰু কাষত সদায় বন্দুক লগাই থকাত বিৰাজ দাইক সকলোয়ে “জংগলৰ পথাল” বুলি ক’ত শিখিছিল। অজয় সেই নিশাৰ অভিজ্ঞতা তেওঁক সাৱধানে ক’লে, আৰু এইবাৰ তেওঁ ঠাট্টা বা উপহাস নকৰিলে, বৰং মূৰ দোলাই দীঘল নিঃশ্বাস এৰুৱাই ক’লে—“তোৰ দেখা অদ্ভুত ছায়াটো শুনাত নতুন কথা নহয়, অজয়। বহু বছৰ আগতে এই জংগলৰ মাজত শিকাৰীৰ এক ভয়ংকৰ গোট আছিল। তেওঁলোকে ধন-সম্পত্তিৰ লোভত গণ্ডাৰ হত্যা কৰিছিল, দিন-ৰাত একো নচাবি গুলি চলাইছিল, আৰু বহু বনকৰ্মী তেওঁলোকৰ গুলীত নিহত হৈছিল। কিছুমানক ধৰি আদালতলৈ লৈ যোৱা হৈছিল, কিন্তু সঁচা কথা ক’লে, বহুজন শিকাৰী মৰি যোৱাৰ পিছতো ইয়াৰ আতংক শেষ হোৱা নাছিল। বহু গাঁওৱালী আৰু পাহাৰে শুনা যায়—তেওঁলোকৰ আত্মা এতিয়াও নিশাৰ আঁধাৰত গছৰ মাজেৰে ভ্ৰমণ কৰি থাকে।” বিৰাজ দাইৰ কণ্ঠস্বৰত এক নিৰাশা আৰু গম্ভীৰতা আছিল, যেন তেওঁ নিজৰ চকুৰ আগত সেই সময়ৰ রক্তাক্ত ঘটনাবোৰ দেখিছিল।
অজয় তেতিয়া কিছু সময় নীৰৱ হৈ থাকিল, কাৰণ তেওঁক সহকৰ্মীসকলৰ ঠাট্টাই যদি বিৰক্ত কৰিছিল, বিৰাজ দাইৰ কথাবোৰে সঁচাকৈ থৰথৰাই তুলিলে। তেওঁ মনত ভাবিলে—যদি সত্যিই শিকাৰীসকলৰ আত্মাই এতিয়াও ঘূৰি ফুৰিছে, তেন্তে তেওঁ দেখা ছায়া সেই আত্মাবোৰৰেই এটা নেকি? কিন্তু মনৰ আন প্রান্তই এই কথাটো কল্পনা বুলি মানি ল’লে, কিয়নো অজয় প্ৰকৃতিবিজ্ঞান আৰু বনৰ নিয়ম-কানুনৰ ওপৰত বিশ্বাস কৰা মানুহ। তেন্তে এই ধৰণৰ কাহিনী তেওঁৰ মগজুত খপচি ধৰিলেও, একেবাৰে গ্রহণ কৰিব পৰা কথা নহয়। সেয়া মানিব পাৰিলেও তেওঁ বুজি পালে—যদিও গল্প বুলি ক’ব পাৰি, তথাপি কিছুমান কথাত গাঁৱৰ মানুহৰ বিশ্বাস আৰু অভিজ্ঞতাৰ প্রতিফলন থাকে। বিৰাজ দাই আগবঢ়াই ক’লে—“তেওঁলোকৰ কাম আছিল হত্যা আৰু ধ্বংস। আমি অনেককে ধৰি শাস্তি দিছিলোঁ, কিন্তু যিবোৰ সন্ধান নপোৱা গোপন মৃত্যুৰ ঘটনা আছিল, সেয়া আজিও লোকে গুপ্ত রহস্য বুলি কৈ ফুৰে। কিছুমান ৰাতি গণ্ডাৰৰ গর্জন শুনা যায়, গুলি চলাৰ শব্দ শুনা যায়, কিন্তু কোনো চিহ্ন পোৱা নাযায়। এনে সময়ত মানুহে কয়—সেই শিকাৰীসকলৰ আত্মাই এতিয়াও বন্দুক লৈ জংগল চৰে।” বিৰাজ দাইৰ গলত মিহলি হা-কাৰ আৰু অন্ধকাৰ বুৰঞ্জিৰ গম্ভীৰতা আছিল, আৰু অজয়ৰ মনে সন্দেহ আৰু ভয় একেলগে গঢ়ি উঠিছিল।
কথোপকথন শেষ হোৱাৰ পিছত অজয় জংগলৰ প্ৰান্তলৈ গৈ একোটা গছত ভৰি দি থমকি ৰ’ল। বায়ুত ধূলি আৰু সেউজ গন্ধ মিহলি হৈ উঠিছিল, আৰু দূৰবৰ্তী এডোখৰ গণ্ডাৰে চাহি থকা অৱস্থা তেওঁৰ চকুত পৰিছিল। সেই দৃশ্যত তেওঁৰ মনত এক গভীৰ প্ৰশ্ন উত্পন্ন হ’ল—এই পবিত্ৰ প্ৰাণীক বচাবলৈ নিজৰ জীৱন উচাটন কৰি বনপ্ৰহৰীয়ে পৰিশ্ৰম কৰি আছে, কিন্তু মানৱ লোভ আৰু নিষ্ঠুৰতাৰ কাহিনী এই জংগলৰ বুকুত এতিয়াও জীয়াই আছে। হয়তো অজয় দেখা ছায়াটোৱে কোনো গুজব, হয়তো পুৰণি হত্যাৰ অদৃশ্য প্ৰমাণ, বা হয়তো সত্যিই কিবা আত্মাৰ ছাঁ। কিন্তু যি নহওঁক, তেওঁ স্পষ্ট কৰিলে—এই অদ্ভুত নিশাৰ ঘটনাৰ মূলে হাত দিয়া ছাড়া তেওঁ নিশ্চিন্ত নহ’ব। আৰু সেয়া খোজ কঢ়া সহজ নহ’ব বুলি তেওঁৰ অন্তৰ মনে আগতীয়াকৈ সতৰ্ক কৰিলে। জংগলৰ আঁধাৰে তেওঁৰ বুকুত এদিন আগতে দেখা ছায়াৰ দৰে এক অজানা চাপ দিছিল, আৰু সেই চাপেই তেওঁক বুজাই দিলে—সত্যৰ অনুসন্ধান এচম ভুত-কাহিনী নহয়, এয়া এক ভয়াৱহ ইতিহাসৰ আঁচল মেলি থকা ৰহস্য।
***
চাঁদৰ পোহৰত ভেজা ঘাস আৰু কেঁচা মাটি চকচকাই উঠিছিল, যেন কাজিৰঙাৰ বনৰ বুকুত নিশাই এদিনীয়া ৰূপে সৰসজাইছে। অজয় সেই ৰাতিও পাহাৰ দিচিল, কিন্তু আগৰ কেইখনো ৰাতিৰ দৰে খালী পাহাৰ নহয়, তেওঁৰ অন্তৰ জড়তা আৰু কৌতূহল গুণিতক বৃদ্ধি পাই গৈছিল। গছপুলৰ মাজেৰে জোঁকাৰে জোঁকাৰে ফুটি উঠা বতাহৰ শব্দে কেতিয়াবা পাতৰ মাজত কিবা সোঁতীয়া হৈ গৈ থকা অনুভৱ দিছিল। বন্দুকৰ গুৰি আঁতুৰে ধৰি, টোৰ্চৰ আলো বাওঁফালে-সোঁফালে ঘুৰাইছিল। হঠাৎ তেওঁৰ চকু মাটিত পৰি ৰ’গৈ। ভেজা মাটিৰ ওপৰত এটা পদচিহ্নৰ শাৰি প্ৰকট হৈছিল। প্ৰথমে অজয়ৰ মনত অহা ভাব আছিল—হয়তো এটা মানুহে গৈছে, কিয়নো আকাৰটো মানুহৰ পেৰাৰ দৰে, কিন্তু ওচৰ চাপি চাই থাকোতে তেওঁৰ বুকুৰ শ্বাস ৰৈ গ’ল। পদচিহ্নৰ আকাৰ মানুহৰ দৰে হ’লেও, তাত কিবা অস্বাভাৱিকতা আছিল—পেৰাৰ আঙুলিবোৰ যেন অলপ দীঘল, আৰু কাষত সৰু এটা কোৰা দাগ যি সাধাৰণ মানুহৰ পদক্ষেপত নোহোৱা। যেন কোনো মিশ্ৰ প্ৰজাতিৰ সত্তাৰ পদক্ষেপ মাটিত অম্লান হৈ ৰ’ল।
অজয় তেতিয়া বুকুৰ ভঁৰালত এক অদ্ভুত ভয়াৱহতা অনুভৱ কৰিলে। পদচিহ্নবোৰ টাটকাই আছিল, যেন কেইমিনিট আগতেই কিবা সেই দিশে গৈছিল। তেওঁ সাৱধানে বুটৰ আগত মাটি ছুই চালে—মাটি এতিয়াও তাতকৈ ভিজাই থকা অনুভৱ দিলে। বাতাসত গন্ধৰ দৰে এক ধৰণৰ তিক্ততা আছিল, যাক তেওঁ কোনো ধৰণৰ জন্তুৰ গন্ধৰ সৈতে মিলাই পোৱাৰ সাধ্য নাছিল। চকু সজাগ কৰি আগবঢ়ি পদচিহ্নবোৰৰ পিচত চলিলেও, কিছু দূৰ গৈ দেখা গ’ল—চিহ্নবোৰ হঠাৎ গায়েব হৈ গ’ল। একেবাৰে অন্তৰীক্ষত উৰাৰ দৰে, কোনো গছৰ আড়াল নাই, কোনো খাল নাই, মাটিৰ একেবাৰে সজল স্থানত পদচিহ্ন হঠাৎ শেষ। অজয়ে টোৰ্চৰ আলো এফালে-এফালে ফুৰাই চাইছিল, কিন্তু মাটিত নতুন কোনো চিহ্ন নাছিল। যেন পদক্ষেপ থকা সত্বাটোৱে মাটি পাৰ হোৱাৰ পিছতেই আকাশত মিলাই গ’ল। বুকুৰ ধুকপুকনি বাঢ়ি গৈছিল, আৰু মনে হ’ল—এয়া প্ৰকৃত মানুহ নহয়, নে কোনো শিকাৰী সঁচাকৈ গুপ্ত খেল খেলিছে। কেতিয়াবা, তেওঁৰ মনত গুজবসমূহ জেগাই উঠিছিল—ভূতৰ পদচিহ্ন, যিবোৰ দেখা যায় কিন্তু শেষত হাওৱাত মিলাই যায়।
অজয় সাৱধানে গছত বাগৰি বহি পৰিল, আৰু গভীৰ চকুত আকাশলৈ চাই আছিল। চাঁদৰ আলোত বনৰ বুকুত এক আধ্যাত্মিক নীৰৱতা নামি আহিছিল, যেন সকলো শব্দ একেবাৰে স্তব্ধ। তেতিয়াই দূৰৱৰ্তী হৰিণৰ সুৰে এই স্তব্ধতাৰ বুকুত সঁচাকৈ ভয় মিশাই দিলে। পদচিহ্নবোৰৰ গায়েব হোৱাই তেওঁৰ মনত একোটা ধাঁধাৰ জন্ম দিলে—যদি এয়া মানুহ, তেন্তে তেওঁ ক’ত মিলাই গ’ল? যদি জন্তু, তেন্তে এনেদৰে মানুহৰ দৰে পদক্ষেপ কিয়? আৰু যদি সত্যিই কিবা অতিপ্রাকৃত সত্তা, তেন্তে এই বনৰ বুকুত কি প্ৰকৃত শক্তি ঘূৰি ফুৰিছে? অজয়ৰ মগজুৰ ভিতৰত সন্দেহ আৰু ভয়াৱহতাৰ ঘূৰ্ণি জৰপাক খাই উঠিল, কিন্তু তাৰ মাজতে এক দৃঢ় সংকল্পও জন্ম নিল—যি নহওঁক, এই পদচিহ্নৰ সত্য তেওঁ উলিয়াই থাকিবই লাগিব। কাজিৰঙাৰ নিশা সঁচাকৈ এক রহস্যময় আৱৰণেৰে ঢাকি ধৰিছে, আৰু সেই আৱৰণ খুলি নেদেখা পৰ্যন্ত তেওঁৰ বুকুৰ জিঞ্জিৰণি শেষ নহ’ব।
***
কাজিৰঙাৰ গভীৰ জঙ্গলত নিশা নামিলেহে এক বিশেষ ধৰণৰ ভয়াৱহতা পৰিৱেশটোক আৱৰি লয়। অজয়ৰ দৈনন্দিন দায়িত্ব আছিল গঁড় সংৰক্ষণ আৰু বনৰ পাহাৰদাৰী কৰা, কিন্তু এই ক’ৰ্মৰ মাজতে তেওঁৰ মনত বহুত সন্দেহৰ বীজ গঢ়ি উঠিছিল। সান্ধ্যকালের পৰা সপোন আৰু বাস্তৱৰ মাজত চলা জীৱনৰ দৰে জঙ্গলে এক নতুন ৰূপ লয়—এমুহূৰ্তত নিৰুদ্দেশ নীৰৱতা, এনেকুৱা নীৰৱতা যি বুকুৰ ভিতৰত খচখচাই থকে, আৰু এনেকুৱা সময়ত হঠাতে দূৰত এজন শিকাৰী বা কোনো অচিনাক্ত ছায়াই শ্বাস ল’বলৈ চেষ্টা কৰাৰ দৰে শব্দ কানে পৰে। এজন অভিজ্ঞ বনকৰ্মীৰ দৰে অজয়ে প্ৰথমতে নিজৰ মনকেই ভুল ধৰিছিল, ভাবিছিল হয়তো কাণে ভুল শুনিলে। কিন্তু দিন দিনকৈ এই শব্দবোৰ বৃদ্ধি পাইছিল। এক ৰাতি পাহাৰদাৰী কৰোঁতে হঠাৎ দূৰত জুইৰ কিৰণৰ লগে লগে গুলীৰ শব্দ আহি পৰে। শব্দটো সৰু আছিল কিন্তু স্পষ্ট, যেন কোনোবাই গঁড়লৈ লক্ষ্য কৰি গুলী ছাৰিছে। সেই মুহূৰ্ততে তেওঁৰ বুকু খচখচাই উঠিল, কঁপি উঠিল, কিন্তু পলম নকৰি সৰু টাৰ্চ আৰু বন্দুক লৈ সেই দিশলৈ আগবাঢ়ি গ’ল।
অজয়ে ততালিকে নিজৰ সহকৰ্মী দুইজনক মাতিলে আৰু তেওঁলোকৰ লগত মিলি গুলীৰ শব্দ যিদিশৰ পৰা আহিছিল সেইদিশলৈ দৌৰি গ’ল। বনৰ মাজেদি গধূলি-নিশাৰ আঁচলত জুইৰ লাহে লাহে নিভা অগ্নিশিখা যেন চোখুৰ কোণত দেখা যায় আৰু পলকে গায়েব হৈ যায়। কিন্তু যেতিয়া তেওঁলোক সেই ঠাইত উপনীত হ’ল, তেতিয়া নিৰুদ্দেশ অন্ধকাৰ আৰু এডাল গছৰ ডালৰ কঁপন ছাড়া কিবা নাপালেগৈ। গন্ধৰ কোনো গৰ্জন নাছিল, গুলীৰ কোনো খোল বা চিহ্ন নাছিল। সহকৰ্মীসকলে হাহাঁহি কৰিলে, ক’লে—“অজয় দা, আপুনি বৰ্তমান সঁচাকৈ ভয়ত ভগা ভগা হৈ গৈছে। হয়তো নিশাৰ কাকলী, গছৰ পাতৰ খসখসনি, হাওঁৰ শব্দেই আপোনাক বিভ্ৰান্ত কৰিছে।” কিন্তু অজয়ে নিশ্চিত আছিল, কাণে শুনা সেই শব্দ কোনোধৰণে ভুল হ’ব নোৱাৰে। গন্ধৰ গৰ্জনো একেবাৰে বাস্তৱ আছিল, যিটো স্পষ্টকৈ তেওঁৰ বুকুত ধ্বনি প্ৰতিধ্বনিত হৈছিল। তথাপিও প্ৰমাণবিহীন এই যুক্তি তেওঁৰ সন্মানত আঘাত কৰিছিল আৰু সহকৰ্মীসকলৰ চকুত তেওঁ এক অদ্ভুত মানুহ হৈ পৰিছিল।
দিনে দিনে এই ঘটনাবোৰে অজয়ক বেছি গভীৰ চিন্তাত পেলাইছিল। নিশাৰ কাকলী আৰু ধ্বনিবোৰ কেনেকৈ অদৃশ্য হৈ যায়, কেনেকৈ গন্ধৰ গৰ্জন কাণে পৰিলেও কোনো প্ৰাণীৰ ছায়া দেখা নাযায়, এইবোৰত তেওঁৰ ধৈৰ্য্য ক্ষয় হৈছিল। তেওঁ ভাবিবলৈ ধৰিলে হয়তো কথিত শিকাৰীৰ ভূতৰ কাহিনী সত্যি, হয়তো সিহঁতে এতিয়াও এই জঙ্গলে ঘূৰি ফুৰিছে। অথবা হয়তো এইবোৰ আটাইছো কৌশলী ষড়যন্ত্ৰ, যাৰ জৰিয়তে শিকাৰীৰ এটা দল আধুনিক অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ লৈ অদৃশ্য হৈ গঁড় সঞ্চয় ধ্বংস কৰি আছে। প্ৰমাণবিহীন সন্দেহত জড়াই পৰিলেও অজয়ে শপত খাইছিল—যি নহওক, এই নিশাৰ কাকলী আৰু অচিনাক্ত শব্দবোৰৰ অন্তত সত্য উন্মোচন তেওঁ নিশ্চিতভাবে কৰিব। কাৰণ তেওঁৰ বাবে এই জঙ্গল কেৱল কৰ্মক্ষেত্ৰ নহয়, বৰং জীৱনৰ এক অঙ্গ আৰু অসমবাসীৰ গৌৰৱৰ প্ৰতীক। গঁড়ৰ ৰক্ষা কৰিবলৈ নিজৰ প্ৰাণেও বিসৰ্জন দিবলৈ তেওঁ প্রস্তুত আছিল। এই ভাবনাই তেওঁৰ মনত নতুন সাহস সঞ্চাৰ কৰিলে, যদিও গভীৰ অন্তৰত ভয়াৱহতাই ধ্বনি দি থাকিল।
***
অজয়ৰ মনত দিন দিনকৈ একোটা ধুমুহা উঠি আছিল। প্ৰথমতে অচিনাক্ত ছায়া, তাৰপাছত নিশাৰ অদ্ভুত কাকলী, আৰু তাৰ পিছতেই গুলীৰ শব্দ—এইবোৰ ঘটনাই তেওঁৰ চিন্তাক গভীৰ কুয়াশাত বান্ধি পেলাইছিল। সহকৰ্মীসকল যিমানেই ঠাট্টা-বিদ্ৰূপেৰে ঘটনাবোৰক উড়াই দিবলৈ চেষ্টা কৰক, অজয়ৰ অন্তৰত একোটা প্ৰচণ্ড বোধ জন্মি আছিল—এয়া কেৱল কল্পনা নহয়। তেওঁৰ পোহৰ আৰু অভিজ্ঞতাৰ আধাৰত, অজয়ে স্পষ্টকৈ অনুভৱ কৰিছিল যে জঙ্গলে কিবা গুপ্ত খেল চলিছে। ভুত-প্ৰেতৰ কাহিনী বহুদিন ধৰি মানুহৰ মাজত গুজব হৈ ফুৰিছে, কিন্তু তেওঁ বৰ্তমান নিশ্চিত আছিল—এই ভুতৰ গুজবৰ আড়ালে কিবা বৃহৎ ষড়যন্ত্ৰ গঢ় লৈ আছে। তেওঁ ভাবিবলৈ ধৰিলে—যদি সত্যিই শিকাৰীসকলে আধুনিক প্রযুক্তি ব্যৱহাৰ কৰি ভয়ৰ পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰি থাকে, তেন্তে সেইটো এক অত্যন্ত বিপজ্জনক পৰিস্থিতি। কারণ, সাধাৰণ বনকৰ্মীসকল বা গাঁওবাসীয়ে ভয়তে সেই অঞ্চল এৰি চলি যাব, আৰু সেই সুযোগত শিকাৰীৰ দল গঁড় হত্যা কৰি গিৰাকীৰ পৰা কোটি কোটি টকা উপাৰ্জন কৰিব।
এই সন্দেহ জন্মাৰ পিছত অজয়ে নিজৰ পৰ্যবেক্ষণ ক্ষমতাক বেছি তীক্ষ্ণ কৰিলে। তেওঁ নিশাবোৰত পাহাৰ দি থাকোতে টাৰ্চৰ পোহৰ কম ব্যৱহাৰ কৰি কাণ আৰু চকুৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিবলৈ ধৰিলে। কেতিয়াবা দূৰত লাল পোহৰৰ ক্ষীণ আভা দেখা যায়, যি সাধাৰণতে কেমেৰাৰ নাইট ভিছন বা বিশেষ ডিভাইচৰ পৰা নিৰ্গত হোৱা পোহৰ হৈ থাকে। তাৰপৰা তেওঁ অনুমান কৰিলে যে জঙ্গলে সত্যিই আধুনিক যন্ত্ৰপাতি ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। কেতিয়াবা দূৰত শব্দ কাণত পৰে—মুঠতে গুলীৰ শব্দ নহয়, কিন্তু ইলেক্ট্ৰনিক ডিভাইচৰ বি-ইপ শব্দৰ দৰে। যদিও সহকৰ্মীসকলক কোৱা মানে তেওঁক পুনৰ ঠাট্টা সহ্য কৰিব লাগিব, তথাপিও অজয়ে নিজৰ সন্দেহক বুকুত থৈ গোপনে লক্ষ্য ৰাখিবলৈ ধৰিলে। তেওঁৰ মনত স্পষ্ট হ’ল—ভুতৰ কাহিনী এয়া নহয়, এয়া এক সুচিন্তিত ষড়যন্ত্ৰ, যাৰ পেছত কোনো বৃহৎ গোট আছে। হয়তো কোনো আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় শিকাৰী নেটৱৰ্ক, যিবোৰ কোটি কোটি টকাৰ বেপাৰত জড়িত।
অজয়ৰ এই সন্দেহে তেওঁৰ জীৱনক এক নতুন দিশ দিছিল। তেওঁ মাত্ৰ এখন বনকৰ্মী নহয়, বৰং এই ষড়যন্ত্ৰৰ পৰা কাজিৰঙাৰ গৌৰৱ, গঁড়ক সুৰক্ষিত ৰখাৰ এক অন্তিম প্ৰাচীৰ হিচাপে নিজৰ দায়িত্ব বুজিবলৈ ধৰিলে। তেওঁ চিন্তাত পৰিছিল—কোনক লৈ বিশ্বাস কৰিব পাৰি? সহকৰ্মীসকলে যদি সত্যিই গোপনীয়তাৰ অংশ হয়, তেন্তে তেওঁ একেলগে ফাঁদত পৰিব। হয়তো কিছুমান বনকৰ্মী বা স্থানীয় লোকো এই নেটৱৰ্কৰ সৈতে জড়িত হৈ পৰিছে, কাৰণ শিকাৰীসকলৰ হাতৰ টকাত বহুত সুৰক্ষিত জীৱন চলিব পাৰে। কিন্তু অজয়ে নিজৰ অন্তৰত এক শপত লৈছিল—যিমান বিপদ আহক, তেওঁ এই ষড়যন্ত্ৰৰ অন্ত পৰ্যন্ত খনন কৰি উন্মোচন কৰিবই। নিশাৰ আঁৰত জঙ্গলে কিবা গুপ্ত অন্ধকাৰ পিন্ধি থকাবোৰ দেখা যায়, কিন্তু অজয়ে বিশ্বাস কৰিছিল—সেই আঁৰত লুকাই থকা সত্য একদিনে প্ৰকাশ পাবই, আৰু তেওঁ সেই সত্য উন্মোচনৰ যুঁজত প্ৰস্তুত। ভুত-প্ৰেতৰ ভয় এৰি তেওঁ বৰ্তমান এক বাস্তৱ ষড়যন্ত্ৰৰ মুখোমুখি হৈছে, আৰু এই যুঁজত তেওঁ নিজৰ জীৱনো বিসৰ্জন দিবলৈ সাজু।
***
অজয়ৰ সন্দেহ ধীরে ধীরে দৃঢ় বিশ্বাসলৈ পৰিণত হৈছিল। ভুত-প্ৰেতৰ কাহিনী আৰু গুজব এয়া নহয়, বাস্তৱতে এক গুপ্ত শিকাৰী গোট কাজিৰঙাৰ জঙ্গলে ঘূৰি ফুৰিছে বুলি তেওঁৰ অন্তৰত শংকাবোধ নিশ্চিত হৈ পৰিছিল। সহকৰ্মীসকলৰ অবিশ্বাস আৰু ঠাট্টা-বিদ্ৰূপক উপেক্ষা কৰি অজয়ে গোপনে নিজৰ অনুসন্ধান আৰম্ভ কৰিলে। তেওঁ দিনে দিনে নিজৰ দায়িত্বত কোনো পরিবর্তন নআনি নিশাবোৰত গোপনে জঙ্গলে ঘূৰি ফুৰিবলৈ ধৰিলে। টাৰ্চৰ পোহৰ খালী কেতিয়াবা মাটিত নিছালৈ পেলাই, কাণ আৰু চকুৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি তেওঁ লক্ষ্য ৰাখিলে। এক ৰাতি, গছৰ মাজেৰে খোজ কাঢ়ি যাবলৈ গৈ হঠাৎ চকুত পৰিল এটা টোৰ্চৰ ক্ষীণ আলো। কিন্তু এই আলো একেবাৰে প্ৰাকৃতিক টোৰ্চৰ নহয়, কিবা বিশেষ লেন্সৰ পৰা প্রতিফলিত হোৱা আলো আছিল। অজয়ে সততে আঁতৰি যাই দূৰতকৈ লক্ষ্য কৰিলে। ক্ষণেকৰ পাছতেই আলো গায়েব হৈ গ’ল, কিন্তু মাটিত এটা সৰু লেন্সৰ টুকুৰা পৰি থকা দেখা গ’ল। সেয়েহে তেওঁৰ সন্দেহক নিঃসন্দেহে প্ৰমাণ কৰিলে।
এই সন্ধানত অজয়ৰ বিশ্বাস দৃঢ় হ’ল যে কোনো আধুনিক প্ৰযুক্তি ব্যৱহাৰ কৰি জঙ্গলে শিকাৰীসকলে ভয়ৰ পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰি আছে। কিছুমান স্থানত তেওঁ বেলেগ ধৰণৰ পদচিহ্নো পালে—যি সাধাৰণ বনকৰ্মী বা গাঁওবাসীৰ পদচিহ্ন নহয়। কেতিয়াবা চহৰীয়া বুটৰ, কেতিয়াবা যেন বিশেষ সামৰিক জোতাৰ দাগ মাটিত পৰি থাকে। সেইবোৰ পদচিহ্নৰ কাষতে কেতিয়াবা লুকাই থোৱা গুলীৰ খোলো পোৱা গৈছিল। যদিও অজয়ে সেইবোৰ প্ৰমাণ সহকৰ্মীসকলক দেখুৱাবলৈ ধৈৰ্য্য নধৰিলে, তথাপিও নিজৰ সৰু ডাইৰীখনত সকলো লিখিবলৈ ধৰিলে। তেওঁ জানিছিল—এয়া শিকাৰী গোটৰ গুপ্ত ষড়যন্ত্ৰ, আৰু যদি সেয়া খোল খাই যায়, তেন্তে বহু ডাঙৰ লোকৰ নাম বাহিৰলৈ আহিব। অজয়ে কেতিয়াবা এডাল গছৰ ফালে জুইৰ ক্ষীণ আঁচল দেখা পাইছে, যিটো খবৰ লগাবলৈ টেলিফোন বা সিগনেল ডিভাইচৰ সৈতে সংযুক্ত থকাৰ সন্দেহ কৰিছিল।
এই ধৰণে প্ৰমাণৰ সঁচা ধৰা হাতেৰে পোৱা আৰম্ভ হোৱাৰ লগে লগে অজয়ে নিজৰ মনত নতুন সাহস আৰু সংকল্প অনুভৱ কৰিলে। তেওঁ জানিছিল, এতিয়া তেওঁৰ সন্মুখীন হ’ব লগা সমস্যা কেৱল ভূতৰ ভয় নহয়, বরং সজীৱ মানৱীয় ষড়যন্ত্ৰ। এইবোৰ গোপনে চলা অনুসন্ধানৰ জৰিয়তে তেওঁ নিশ্চিত হ’ল—ভূতৰ নামত ভয় দেখুৱাই জঙ্গলখনত শিকাৰীসকলে নিৰ্ভয়ে গঁড় হত্যা কৰি আছে। তেওঁ ভাবিলে—যদি এই প্ৰমাণসমূহ যথাযথভাৱে সংগ্ৰহ কৰি সঠিক মানুহৰ ওচৰত পঠিয়াব পাৰে, তেন্তে হয়তো এই বৃহৎ নেটৱৰ্কৰ অন্ত উন্মোচন হ’ব। তথাপিও তেওঁৰ অন্তৰত ভয় আছিল—কোনক লৈ বিশ্বাস কৰিব পাৰি? যদি বন বিভাগৰ ভিতৰতে কিবা গদ্দাৰ থাকে, তেন্তে তেওঁ বিপদত পৰিব। কিন্তু ভয়ক উপেক্ষা কৰি অজয়ে নিজৰ অন্তৰৰ শপত শক্ত কৰি তুলিলে। তেওঁৰ লক্ষ্য একেই—কাজিৰঙাৰ গঁড়ক ৰক্ষা কৰা আৰু সেই গুপ্ত ষড়যন্ত্ৰৰ আঁৰৰ আঁচল উলিয়াই আনা। ভয়াৱহ নিশা, জঙ্গলে বেজাই থকা গন্ধৰ গৰ্জন, আৰু অচিনাক্ত পদচিহ্নই মিলি তেওঁক প্ৰচণ্ড ভাৱে সংকল্পবদ্ধ কৰি তুলিছিল। এই অনুসন্ধানৰ পথতে তেওঁ সিদ্ধান্ত লৈছিল—এতিয়া কোনোও শক্তিয়ে তেওঁৰ মনোবল ভাঙিব নোৱাৰে।
***
সপ্তাহজোৰা গুপ্ত অনুসন্ধানৰ পিছত অজয়ৰ মনত ভয় আৰু সন্দেহ দুই একেলগে গাঢ় হৈ উঠিছিল। নিশাৰ কাকলী আৰু গুলীৰ শব্দ এতিয়া তেওঁৰ বাবে গুজব নহয়, সেয়া এক বাস্তৱ ষড়যন্ত্ৰৰ অংশ বুলি তেওঁ নিশ্চিত হৈছিল। সেই ৰাতিটো অতি অন্ধকাৰ আছিল, আকাশত মেঘে চন্দ্ৰালোক ঢাকি পেলাইছিল, আৰু জঙ্গলে যেন এক গুপ্ত পৰিৱেশেৰে আৱৰি ধৰিছিল। অজয় একেলগে নিজৰ দায়িত্বৰ বাহিৰেও গোপনে অনুসন্ধান কৰিবলৈ গৈছিল, কাৰণ তেওঁৰ মূৰত বৰ্তমান দায়িত্ব এটা নতুন ৰূপ লৈছিল—ভূতৰ গুজবৰ আঁৰত লুকাই থকা সত্য উন্মোচন কৰা। গছৰ ডালৰ ফাঁকৰ পৰা দূৰত হঠাৎ চকুত পৰিল এটা ক্ষীণ পোহৰ, যি সাধাৰণ টোৰ্চৰ নহয়, বৰং বিশেষ নাইট-ভিশন যন্ত্ৰৰ পোহৰ বুলি তেওঁ বুজিলে। সততে সাৱধানে মাটিত খোজ কাঢ়ি গছৰ কাষেৰে আঁতৰি গ’ল, আৰু যেতিয়া কিছু দূৰ আগবাঢ়ি গ’ল, তেওঁ দেখিলে দুজন অচেনা লোক গঁড়ৰ পদচিহ্নৰ পিছে গৈ আছে। দুয়োজনৰ হাতত আধুনিক বন্দুক, চকুত নাইট-ভিশন চশমা, আৰু তেওঁলোকৰ মাজত এটা ড্ৰোন নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ ৰিমোটো আছিল। এই দৃশ্যই অজয়ৰ বুকুত এক প্ৰচণ্ড কঁপি উঠা সৃষ্টি কৰিলে—এয়া কোনো গুজব নহয়, এই শিকাৰীসকলে সত্যিই আধুনিক প্ৰযুক্তি ব্যৱহাৰ কৰি কাজিৰঙাৰ গঁড়ক হত্যা কৰিবলৈ ওলাইছে।
অজয়ে এক মুহূৰ্তৰ বাবে সিদ্ধান্ত ল’লে—সঁচা উন্মোচন কৰাৰ সময় এতিয়াই আহিছে। ভয় যদিও বুকুত কঁপাই আছিল, তথাপিও সাহসেৰে তেওঁ নিজৰ বন্দুক মজবুতকৈ ধৰি গোপনে সহকর্মীলৈ সংকেত দিয়াৰ ব্যৱস্থা কৰিলে। গোপনে ব্যৱহাৰ কৰা সৰু বাঁহীৰে বিশেষ সঙ্কেত দিলে, যি কেৱল বনপ্ৰহৰীৰ দলে বুজি পায়। তাৰ পিছত তেওঁ সাৱধানে আগবাঢ়ি গ’ল আৰু গছৰ আড় পৰা উচ্চস্বৰে ক’লে—“হাত ওপৰত তোলক! কাজিৰঙাৰ জঙ্গলে অবৈধ শিকাৰীৰ স্থান নহয়!” তেওঁক দেখি দুজন অচেনা লোক কিছুসময়ৰ বাবে স্তম্ভিত হৈ পৰিল। এজন ততালিকে ড্ৰোনৰ নিয়ন্ত্ৰণ ডিভাইচ ফালি পেলাই বন্দুক ধৰা চেষ্টা কৰিলে, কিন্তু অজয়ে প্ৰথমে গুলীৰ নিশান নকৰে, তেন্তে তেওঁ শিকাৰীসকলক ভয় দেখুৱাই ৰাখিলে। এই সময়তে দূৰ পৰা সহকর্মী বনকৰ্মীসকল আহি উপস্থিত হ’ল। শিকাৰীসকলে বুজি পালে যে এতিয়া এৰাই যোৱাৰ কোনো পথ নাই, আৰু এজন পালাই যাবলৈ চেষ্টা কৰিলে যদিও অজয়ৰ সহকর্মীয়ে সততে তেওঁৰ পথ আটকালে। জঙ্গলে সোঁৱৰাজেৰে গন্ধৰ গৰ্জনৰ সৈতে এই মুহূৰ্ত একেবাৰে নাটকীয় হৈ পৰিল।
অজয়ে এই দৃশ্যত এক দীৰ্ঘ নিশ্বাস তুলি মনত ভাবিলে—এইবোৰহে সেই লোক, যিবোৰৰ আঁৰত লুকাই আছে ভূতৰ গুজব আৰু নিশাৰ কাকলীৰ আঁচল। আধুনিক প্ৰযুক্তিৰ আড়তে ভয় সৃষ্টিৰ খেল খেলি গঁড় হত্যা কৰাৰ ষড়যন্ত্ৰ এতিয়া হাতেনেহাতে ধৰা পৰিছে। শিকাৰীসকলৰ মুখত আতংক স্পষ্ট আছিল, আৰু তেওঁলোকৰ বন্দুক, নাইট-ভিশন চশমা আৰু ড্ৰোন জব্দ কৰা হ’ল। সহকর্মীসকলৰ চকুত অজয়ৰ প্ৰতিচ্ছবি একেবাৰে নতুন ৰূপত প্ৰতিফলিত হ’ল—যিজনক তারা কল্পনাত ভুতত বিশ্বাস কৰা বা বিভ্ৰান্ত মানুহ বুলি ভাবিছিল, সেয়া আজিৰ ৰাতিত সঁচা সাহসী আৰু বিচক্ষণ প্ৰহৰীৰ ৰূপত প্ৰতিষ্ঠিত হ’ল। অজয়ৰ অন্তৰত যদিও ভয়াৱহ অভিজ্ঞতাসমূহ এতিয়াও বাজি থাকিল, তথাপিও এই ৰাতিৰে তেওঁ দৃঢ়ভাৱে বুজি পালে—কাজিৰঙাৰ নিশা ভূতৰ নহয়, ই মানৱ লোভৰ আঁচলত ৰঙীন কৰা এক ভয়ংকৰ ষড়যন্ত্ৰ। আৰু সেই ষড়যন্ত্ৰ উন্মোচনৰ সাহসত তেওঁ আজিৰ ৰাতি এক নতুন ইতিহাস লিখিলে।
***
ধৰা পৰা দুজন অচেনা লোকক বনকর্মীসকলে আটক কৰি বন কাৰ্যালয়লৈ লৈ যোৱাৰ পাছত একে নিশাত কাজিৰঙাৰ বায়ুত এক নতুন হুলস্থূল বেলেগেই উঠিল। প্ৰথমতে সহকৰ্মীসকলৰ মাজত সংশয় আছিল যে এই দুজন কেৱল সাধারণ শিকাৰী হ’ব পাৰে, কিন্তু তদন্ত আৰম্ভ হোৱাৰ লগে লগে অজয়ৰ সন্দেহ সঁচাকৈ প্ৰতিফলিত হ’ল। তেওঁলোকৰ গাত পোৱা আধুনিক নাইট-ভিশন চশমা, ড্ৰোন আৰু উন্নত বন্দুকৰ পৰা স্পষ্ট হৈছিল—এইবোৰ কোনো সাধারণ শিকাৰীৰ হাতত থাকিব পৰা বস্তু নহয়। তদন্তকাৰীয়ে খনন কৰি উলিয়ালে যে তেওঁলোক এটা বৃহৎ আন্তৰ্জাতিক শিকাৰী চক্ৰৰ অংশ, যিবোৰ দক্ষিণ-পূৰ্ব এচিয়াৰ পৰা আফ্ৰিকা পৰ্যন্ত গঁড় আৰু হাতীৰ কঁঠালৰ বেপাৰত জড়িত। অজয়ে যি ভুতৰ গুজবত সন্দেহ কৰিছিল, সেয়া কেৱল এজনী কল্পনা নহয়—এই চক্ৰই সচেতনভাৱে গুজব ছড়াই বনকর্মীসকলক ভয় দেখুৱাইছিল যাতে পাহাৰদাৰী সময়ত সকলোতকৈ বিপজ্জনক অঞ্চলবোৰ খালী থাকে। তেন্তে তেওঁলোকে অবাধে জঙ্গলে প্ৰৱেশ কৰি গঁড় হত্যা কৰিব পাৰে।
অজয়ৰ সহকৰ্মীসকল, যিজনে তেওঁৰ ওপৰত সন্দেহ কৰিছিল, এতিয়া বুজি পালে যে তেওঁৰ ধৈৰ্য্য আৰু গুপ্ত অনুসন্ধানৰ বাবে সত্য প্ৰকাশ পাইছে। প্ৰাথমিক জিজ্ঞাসাবাদত ধৰা পৰা দুজন ব্যক্তিয়ে প্ৰথমতে গোপন কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছিল, কিন্তু প্ৰমাণ আৰু কঠোৰ প্ৰশ্নৰ চাপত শেষত স্বীকাৰোক্তি কৰিলে। তেওঁলোকে ক’লে যে এই আন্তৰ্জাতিক চক্ৰে কাজিৰঙাৰ নামবোৰ বেছি দিন ধৰি লক্ষ্য ৰাখিছিল, কাৰণ ইয়াত গঁড়ৰ সংখ্যা বেছি আৰু কঁঠালৰ কালোবজাৰৰ দাম অসীম। তেওঁলোকে জানিছিল যে বনকর্মী আৰু স্থানীয় লোকসকল ভূতৰ গুজবত বিশ্বাস কৰে, সেয়েহে বিশেষ প্ৰযুক্তি ব্যৱহাৰ কৰি নিশাত অদ্ভুত পোহৰ, গুলীৰ শব্দ আৰু কাকলীৰ ভয়ংকৰ প্ৰতিধ্বনি সৃষ্টি কৰিছিল। এইদৰে ভয় দেখুৱাই বনকৰ্মীসকলৰ মনোবল ভাঙি জঙ্গলে সহজে প্ৰৱেশ কৰাৰ সুযোগ সৃষ্টি কৰিছিল। অজয়ে এই কথাবোৰ শুনি একেলগে গৰ্ভিত আৰু স্তম্ভিত অনুভৱ কৰিলে—তেওঁৰ সন্দেহ সঁচা হোৱাৰ গৰ্ব আৰু নিজৰ মাতৃভূমিৰ গৌৰৱৰ ওপৰত লোভৰ আঁৰিবোৰে আঁকিবলৈ ধৰা গভীৰ দুঃখ।
এই সত্য উন্মোচন হোৱাৰ লগে লগে কাজিৰঙাৰ বন বিভাগ, স্থানীয় প্ৰশাসন আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় সংৰক্ষণ সংস্থাই একেলগে বৃহৎ অভিযান আৰম্ভ কৰিলে। আন্তৰ্জাতিক চক্ৰৰ বিৰুদ্ধে তথ্য সংগ্ৰহ কৰি নতুন ধৰা পৰা দুজনক মাধ্যম কৰি বহুত ডাঙৰ গোটৰ নাম বাহিৰলৈ আনিবলৈ চেষ্টা আৰম্ভ হ’ল। সহকৰ্মীসকলৰ চকুত অজয়ৰ প্ৰতিচ্ছবি সম্পূর্ণভাৱে পাল্টাই গ’ল—যিজনক তেওঁলোকে প্ৰথমতে ভুতত ভয় খোৱা বিভ্ৰান্ত মানুহ বুলি ভাবিছিল, সেইজনেই আজিৰ দিনে এক সঁচা নায়ক। অজয়ে নিজৰ বুকুত গৰ্ভেৰে অনুভৱ কৰিলে যে নিজৰ তীক্ষ্ণ দৃষ্টি আৰু সাহসী পদক্ষেপই কাজিৰঙাক এখন বৃহৎ বিপদৰ পৰা ৰক্ষা কৰিছে। তথাপিও তেওঁৰ মনত এটা কথা সদায় বাজি থাকিল—যেতিয়ালৈ এই আন্তৰ্জাতিক চক্ৰ সম্পূর্ণভাৱে ধ্বংস নকৰি উলিয়াই নধৰালৈ, তেতিয়ালৈ কাজিৰঙাৰ নিশা সম্পূর্ণ নিৰাপদ নহয়। কিন্তু আজিৰ ৰাতিৰে, সত্য উন্মোচিত হ’ল, গুজবৰ আঁৰ আঁতৰি গ’ল, আৰু জঙ্গলৰ নীৰৱতা পুনৰ সঁচা জীৱনৰ নিশ্বাসেৰে ভৰাই তুলিলে।
***
বনৰ গভীৰতাত শিকাৰী চক্ৰৰ জাল ভাঙি পৰাৰ পিছত জঙ্গলে নতুন নিশ্বাস ল’লে। বহু দিন ধৰি জঙ্গলে আৱৰি থকা ভয়ৰ ছাঁ গুচি গ’ল। গুলীৰ শব্দ, ৰাতি জাগি থকা গন্ধৰৰ আতংক, আৰু অজ্ঞাত ভুতৰ কাহিনীৰ পৰা এতিয়া বন মুক্ত। অজয় আৰু তেওঁৰ সহকর্মীসকলে যি সাহস আৰু দৃঢ়তা প্ৰদৰ্শন কৰিলে, তাৰ ফলতে স্থানীয় গাঁওবাসী আৰু বনকৰ্মীসকলৰ মনত এক নতুন আস্থা জন্মালে। যি বন একেলগে সুৰক্ষাৰ বাবে সজাগ হৈ থাকিব লাগিছিল, সি পুনৰ এক শান্ত, নিৰাপদ পৰিৱেশলৈ উভতি আহিল। গাঁওবাসীয়ে আৰু বনকৰ্মীসকলে আনন্দেৰে উদযাপন কৰিলে—যেন তেওঁলোকে এদিনৰ পৰা এদিনলৈ যুদ্ধ কৰি অহা এক ভয়ংকৰ স্বপ্নৰ পৰা জাগি উঠিল। বনখনত পুনৰ পাখীৰ কলতানি শুনা যাবলৈ আৰম্ভ হ’ল, শিশুসকলে পুনৰ মুক্তভাবে জংঘলৰ কাষৰ গাত খেলিবলৈ লাগিল, আৰু মানুহৰ জীৱনত এক নতুন আশা জন্মালে।
অজয়ে যদিও এই বিজয়ত আনন্দিত হ’ল, কিন্তু তেওঁৰ মনৰ অন্তঃস্থলত এক গভীৰ চিন্তা সদায় জাগি থাকিল। তেওঁ জানিছিল—জঙ্গলে সত্যি ভূত নাথাকে, কিন্তু মানুহৰ লোভ আৰু নিষ্ঠুৰতা ভূতৰ লগত তুলনা কৰিব পাৰি। এই লোভৰ ফলতে গোটেই একোটি বন ধ্বংস হৈ পৰিব পাৰে, একোটি প্ৰজাতি বিলীন হৈ যাব পাৰে। তেওঁ জানিছিল, এটা চক্ৰ ভাঙি পেলোৱা মানেই সকলো সমাধান নহয়; পুনৰ নতুন কৌশল, নতুন ষড়যন্ত্র জন্ম ল’ব পাৰে। তাই অজয়ে সিদ্ধান্ত ল’ল—এই অভিজ্ঞতা তেওঁক যেনে সাহসী বনকৰ্মী হিচাপে গঢ়ি তুলিছে, তেনে সচেতন আৰু দায়িত্ববান নাগৰিক হিচাপেও গঢ়ি তুলিছে। তেওঁ গাঁওবাসীসকলৰ সৈতে নিয়মিত বৈঠক কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে, তেওঁলোকক বন সংৰক্ষণৰ গুৰুত্ব বুজাই ক’লে, আৰু সজাগ থাকিবলৈ প্ৰেৰণা দিলে। স্থানীয় শিশুসকলক তেওঁ ক’লে—“বন আমাৰ ঘৰ, গন্ধৰ আমাৰ অভিভাৱক, এইকেইটা সংৰক্ষণ কৰাটো আমাৰ দায়িত্ব।”
অৱশেষত বনখনত এটা নতুন নিশা আহিল—শান্তি, সুৰক্ষা আৰু আশাৰ নিশা। অজয়ৰ নেতৃত্বত বনকৰ্মীসকলে আৰু গাঁওবাসীয়ে একেলগে গঢ়ি তুলিলে এটা দৃঢ় সুৰক্ষা বলয়। গাঁওত লোকসকলে তেওঁক নায়ক হিচাপে বুজিলে, কিন্তু অজয় জানিছিল—এই বিজয় তেওঁৰ একাৰ নহয়, ই সকলোৰে মিলিত প্ৰচেষ্টাৰ ফল। চিৰদিনলৈ তেওঁ মাত্ৰ এটা শিক্ষা লৈ থাকিব বিচাৰিলে—ভয় নামত যি আতংক মানুহৰ মনত ঢুকাই দিয়া হয়, সেই ভয় প্ৰকৃতপক্ষে মানুহৰ লোভৰ ফল। তাই তেওঁ প্ৰতিজ্ঞা কৰিলে—যিবোৰ অন্ধকাৰ শক্তি জঙ্গলে প্ৰৱেশ কৰিব বিচাৰিব, তেওঁ আৰু তেওঁৰ দল সদায় প্ৰস্তুত থাকিব। নতুন নিশাৰ লগতেই জঙ্গলে যেন নতুন জীৱন লাভ কৰিলে, আৰু এই নতুন আশাৰ কিৰণ বনখনৰ গাঢ় অন্ধকাৰত এক সঁচা আলোকবিন্দু হৈ উঠিল।
****
